VEGETATIV KOʻPAYISH — vegetativ organlar yoki ularning bir qismidan yangi organizm paydo boʻlishi; koʻp hujayralilar uchun xos. Vegetativ koʻpayishda ham bir hujayralilarning jinsiy koʻpayishi singari klonlar — genetik jihatdan bir xiddagi individlar guruhi vujudga keladi. 1. Oʻsimliklarda Vegetativ koʻpayish tallom ixtisoslashmagan qismining ajralishi (koʻpchilik suv oʻtlari va yuksak zamburugʻlar) yoki tallomdan ixtisoslashgan qismlar ajralishi (xarasimon … Читать далее
VANNALAR — gigiyena va davolash-profilaktika maqsadida qoʻllaniladigan muolajalar. Suv (q. Suv bilap davolash), balchiq (q. Balchiq bipan davolash), qum (q. Qumga tushish), havo (q. Havo va quyosh vannalari) vannalari boʻladi. Koʻproqumumiy Vannalar qoʻllaniladi. Oddiy suv vannasida badanni suvga koʻmib yotiladi. Suv haroratiga qarab sovuq (22» gacha), iliq (33-36°), issiq (37-39°), qaynoq Vannalar ; tarkibiga koʻra … Читать далее
VYETNAM, Vyetnam Sotsialistik Respublikasi (Cond Hoa Xa Hoi Chu Nghia Viet Nam) , BCP – Jan.-Sharqiy Osiyoda, Hindixitoy ya. o. dagi davlat. Mayd. 330 ming 991 km2. Axoliyey 76,3 mln. kishi (1999). Maʼmuriy jihatdan 63 viloyat (tin) va markazga boʻysunuvchi 4 shahar — Xanoy, Xoshimin (sobiq Saygon) Xayfon va Xyuega boʻlinadi. Poytaxti — Xanoy sh. … Читать далее
VOLOGDA VILOYATI — RF tarkibidagi viloyat. 1937-y. 23 sent. da tuzilgan. Vologda viloyati vda 15 shahar va 14 shaharcha bor. Mayd. 145,7 ming km2. Aholisi 1367 ming kishi (1999). Markazi — Vologda sh. V. v. ning yer yuzasi tekislik. Qazilma boyliklari: torf, qoʻngʻir temirtosh, oʻtga chidamli gil, kvars qumlari, osh tuzi va mineral buloqlar. Iqlimi … Читать далее
VODOROD PEROKSID, N,O2 — vodorod bilan kislorod birikmasi, rangsiz suyuqlik, zichligi 1,46 g/yem3. Suyuqlanish t-rasi —0,41°, qaynash t-rasi 150,2°. Suv b-n yaxshi aralashadi. Sof holdagi Vodorod peroksid turgʻun, lekin ogʻir metallar va ionlari taʼsirida suv bilan kislorodga parchalanadi. Organik moddalar va faol metallarning oksidlanishi hamda kislorodning katodda qaytarilishi natijasida hosil boʻladi. Lab. da metall peroksidlar … Читать далее
VISKOZA (lot. viscosus — yopishqoq) , sellyuloza ksantogenati — sellyulozani oʻyuvchi natriy (NaOH) eritmasi va uglerod sulfid bilan ishlab olinadigan modda. Toza Viskoza och sariq, goho qoʻngʻir va toʻq yashil rangda boʻladi. Viskoza eritmasining zichligi 20°da 1120 kg/m3. Tarkibi: 7—10% sellyuloza ksantogenati, 5,7% oʻyuvchi natriy, 82—85% suv. 1 kg tola olish uchun 12 — 14 … Читать далее
VERMONT — AQSHning shim.sharqidagi shtat. Mayd. 24,9 ming km2. Aholisi 575 mingdan ziyod kishi (1990y. lar oʻrtalari). Maʼmuriy markazi — Montpilyer sh. Hududining koʻp qismi togʻli (eng baland joyi 1338 m). Yirik daryosi — Konnektikut. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi —9°, iyulniki 19°. Yiliga 750 — 1000 mm yogʻin yogʻadi. Vermont — Yangi Angliyaning iqtisodiy jihatdan … Читать далее
VALLISNERIYA, suvyaproq (Vaillisneria) — suvguldoshlarga mansub koʻp yillik oʻsimliklar turkumi. Suv ichida usadi. Bargi ingichka, tasmasimon, uz. 75 sm ga yetadi. Gullari mayda, ikki uylik. Changchi gullari dastlab suv ichida rivojlanadi, keyinroq uzilib suv yuzasiga koʻtariladi. Urugʻchi gullarining gulbandlari dastlab spiral shaklda oʻralgan boʻlib, keyinchalik choʻzilishi tufayli suv yuzasiga koʻtarilib changlanadi. Changlangan gulning gulbandi yana … Читать далее
BRAZILIYA — Braziliya poytaxti (poytaxt rasman 1960-y. 21 apr. da RiodeJaneyrodan shu shaharga koʻchirilgan). Mamlakatning markazida, Braziliya yassitogʻligida, qariyb 1200 m balandlikda, sunʼiy suv omborining sohiliga qurilgan. Aholisi 1,8 mln. kishi (1996). Shahar atrofi bilan birga Federal (poytaxt) okrug qilib alohida maʼmuriy birlik sifatida ajratilgan, aholisi 2,9 mln. kishi (1992). Qishda oʻrtacha tra 19°, yezda … Читать далее
BOGʻLOVCHI MATERIALLAR (qurilishda) — suv qoʻshib qorishtirganda yopishqoq, xamirsimon muloyim massa hosil qilib, keyin toshdek qotadigan kukunsimon materiallar. Anorganik (mineral) va organik xillari bor. Anorganik Bogʻlovchi materiallar havoda qotadigan va gidravlik xillarga boʻlinadi. Havoda qotadigan Bogʻlovchi materiallar faqat ochiq havoda qotadi, namda esa qisman qotadi yoki umuman qotmaydi. Bularga ohak, gips, eruvchan shisha, gil va … Читать далее