Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/d/davlat/

MONOPOLIYAGA QARSHI QONUNCHILIK — davlatning monopoliyaga karshi kurash siyosati. Dunyo tajribasiga koʻra, Monopoliyaga qarshi qonunchilik, asosan, quyidagi yoʻnalishlar boʻyicha shakllandi. Birinchidan, i. ch. (tarmoq)ni boshqaruvchi qonunlar. Bu qonunlarga binoan, odatda, hech bir korxona (korporatsiya)ning biror turdagi mahsulot i. ch. ning yarmidan ortigʻini nazorat qilishga huquq berilmaydi. Ikkinchidan, barcha yirik korporatsiyalar ishtirokchilari boshqa korporatsiyalar aksiyalarining maʼlum … Читать далее

MIROB — suv taqsimoti va sugʻorish tarmoqlarini nazorat qiluvchi shaxs. Qadimdan Oʻrta Osiyoda dare vodiylari va dehqonchilik vohalarida sugʻorish tarmoqlarining bosh toʻgʻonlarini tiklash, sohillar boʻylab dambalar oʻrnatish, sugʻorish tarmoqlarini loyqadan tozalash, suvni navbat bilan taqsimlash, ortiqcha suv va zaxoblarni zaxkashlar orqali partovlarga chikarib yuborish kabi barcha suv xoʻjaligi ishlari irrigatsiya va melioratsiyani yaxshi bilgan tajribali … Читать далее

MIRZA SALIMBEK ibn Muhammad Rahim (1850—1930) — tarixchi, shoir, davlat arbobi, diplomat. M. S. amirlikning Toshkentdagi savdo vakili (1873-85); Yakkabogʻ (1893-98), Nurota (1898—1902), Boysun (1902—05), Sherobod (1905—09), Shahrisabz (1910—13), Chorjoʻy (1920) viloyatlari hokimi, Buxoro mirshabi (1889). 1885-y. da amir Abdulahad joʻnatgan elchilar tarkibida Peterburgda boʻlgan. 1920-y. 29 avg. da qizil qoʻshinlar tomonidan hibsga olingan va … Читать далее

MINERALOGIYA (mineral… va…logiya) — minerallar haqidagi fan; minerallar, ularning tarkibi, xossalari, fizik tuzilishi (strukturasi) ning morfologiyasi va krnuniyatlari, shuningdek, tabiatda hosil boʻlish jara-yonlari va oʻzgarish sharoitlarini hamda sunʼiy yoʻl bilan (sintez) olish va amalda foydalanish yoʻllarini oʻrganadi. Mineralogiyaning asosiy vazifasi — foydali qazilma konlarini qidirish va baholash, xom ashyoni amaliyotda qoʻllash uchun boyitishning ilmiy asoslarini … Читать далее

MOʻMINOV Ibrohim Moʻminovich (1908.7.9, hoz. Shofirkon tumani Tezguzar qishlogʻi — 1974.22.7, Toshkent) — faylasuf olim, jamoat arbobi, Oʻzbekiston FA akad. (1956), Uzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1959), falsafa fanlari d-ri (1950), prof. (1950). Buxoro bilim yurtida oʻqigan (1925—27). Samarqand Pedakademiyasining ijtimoiy-iktisodiy f-tini tugatgan (1931), shu yerda oʻqi-tuvchi boʻlib ishladi. Pedakademiya Uzbekiston untiga aylantirilgach, filol., keyinchalik … Читать далее

MUHAMMADJONOV Ato Samigʻiddinovich (1940.2.9, Dushanba) — Tojikiston xalq artisti (1981). 1958-y. dan Loxutiy nomidagi teatrda ishlaydi. Tojikistonning mashhur filmlari Muhammadjonov nomi bilan bogʻliq. Eng yaxshi rollari: Atham («Olim Atham»), Chol («Cholning hikoyasi»), Klaudio («Hamlet»), Bobojon Gʻofurov («Millat dramasi»), Qirol Lir («Qirol Lir») va b. M. oʻzbek kinosi rivojiga ham oʻz hissasini qoʻshgan. Ota («Alvido, gʻoʻr … Читать далее

MUHAMMAD DOVUD (1908-1978) – Afgʻoniston davlat arbobi, general. Qandahor va Sharqiy viloyatlar general-gubernatori (1933—46), Markaziy armiya korpusi qoʻmondoni, ichki ishlar vaziri (1946—47), Afgʻonistonning Fransiya, Belgiya va Shveysariyadagi elchisi (1947—49), milliy mudofaa vaziri (1949—50), bosh vazir (1953-63). Muhammad Dovud 1973-y. 17-iyulda armiya yordamida davlat toʻntarishi oʻtkazib, Afgʻonistonni respublika deb eʼlon qilgan. Muhammad Dovud prezident kilib saylangan … Читать далее

MILLIY IQTISODIYOT — ijtimoiy iqtisodiyotning mavjudlik shakli; mamlakat, davlat qududida yashovchi millat (xalqlar)ning tarixan shakllangan yoki tubdan yangilanayotgan, oʻzgarayotgan va rivojlanayotgan mulkiy va b. ijtimoiyiqtisodiy munosabatlari, ular bilan shartlangan, mahalliy xususiyatlarga ham ega boʻlgan iqtisodiy faoliyat sohalari, tarmoqlari, tashkilotlari, korxonalari, hududlari va mintaqalari sistemasi. Imkon darajasida tashqi bozor taʼsiridan xoli boʻlgan milliy xoʻjalik sistemasi. Milliy … Читать далее

MILLATCHILIK — millat ayirish; oʻz millatining haqhuquklarini boshqa millatlar haqhuquqidan yuqori qoʻyish, oʻz ehtiyojlari va manfaatlarini oʻylab, boshqa millatning yoki boshqa xalqlar vakillarining ehtiyoj va manfaatlarini nazar-pisand qilmaslik. Millatchilik milliy biqiklik, millat-parastlikka asoslanib, milliy nizo, ixtiloflarga sababchi boʻladi, jamiyat hayotini, tinchlik va barqarorlikni izdan chiqarishi mumkin. «Millatchilik» va «ta-jovuzkor Millatchilik» tushunchalarini farqlash lozim. Millatchilik oʻz … Читать далее

MUZAFFARIYLAR DAVLATI — 14 a. ning 40—50-y. lari boshida Eronda mavjud boʻlgan davlat. Hulokuiylar davlatinnng inqirozidan keyin vujudga kelgan. Unga moʻgʻullarning Yazddagi no-ibi Muboriziddin Muhammad ibn Muzaffar (Elxoniylarning Yazddagi noibi) asos solgan. U Erondagi moʻgʻul davlatining tanazzulga uchraganidan foydalanib, Kermon (1340), Fors (1353) va Isfahon (1356)ni oʻz davlatiga qoʻshib olgan. Amir Temur 1393-y. da Jan. … Читать далее