MUQOBIL SARVARAQ, kontrtitul — kitob sahifasining chap tomonida joylashgan qoʻshimcha sarvaraq. Muqobil sarvaraq s, odatda, koʻp jildli nashrlar, turkum yoki yirik asarlar va sh. k. da beriladi. Unda butun nashrga tegi shli maʼlumotlar, agar tarjima kitob boʻlsa, tarjima qilingan til (original)dagi maʼlumotlar (kitob nomi, muallifi, taxrir hayʼati aʼzolari va b.) yoziladi. Mas, koʻp jildli ushbu … Читать далее
MUTATSIONIZM — yirik oʻzgarishlar tufayli evolyutsiyani sakrash yoʻli bilan sodir boʻladigan jarayon sifatida qaraydigan biol. dagi konsepsiya. M. ning asoschisi evolyutsiyaning mutatsion nazariyasini yaratgan X. De Friz hisoblanadi. Mutatsionizmga binoan makromutatsiyalar yoki saltatsiyalar deb atalgan yirik oʻzgarishlar boshlangʻich tur individlarida vujudga kelib, yangi hayotiy formalarni hosil qiladi. Bu formalar muhitning qulay sharoitlarida yangi turlarning boshlangʻich … Читать далее
MUSAMUHAMEDOV Rizamat (1881.24.2 – Toshkent – 1979.13.3) sohibkor bogʻbon, uzumchilik amaliyoti novatori. Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan agronom (1971), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan sohibkor (1935), Mehnat Qaxramoni (1962). 1893—47 y. larda Toshkent sh. va Toshkent viloyatida uzumchilik xoʻjaliklarida sohibkor boʻlib ishlagan. Toshkent viloyati q. x. boshqarmasida tokchilik boʻyicha yoʻriqchi (1947 — 50), Oʻzbekiston Qishloq xoʻjaligi vazirligida bogʻdorchilik va … Читать далее
MULLA QIRGʻIZ MADRASASI — Namangandagi meʼmoriy yodgorlik (20a.) – Maxalliy usta mulla Qirgʻiz (Mulla Bozor Oxund) nomi bilan bogʻliq. Mulla Bozor Oxund fiqh, qadis, adabiyot va b. ilmlarni yaxshi egallagan yirik olim, 17-a. ning 1-yarmida yashab ijod etgan. Buxorodagi madrasada oʻqib, donishmand olim Mirzo Bahodir Buxoriydan taʼlim olgan, u zotdan ir-shod xatini — pirning yorligʻini … Читать далее
MOʻGʻULCHA — Shashmaqomyaagi har bir maqomning ashula boʻlimida 2-guruhni tashkil etuvchi asosiy shoʻbalardan biri. Ular savt shoʻbalari kabi 5 chorak takt oʻlchovidagi doira usulida ijro etiladi: M. lar jami 4 ta boʻlib, Buzruk maqomida — M. i Buzruk, Navoda — M. i Navo, Dugohda — M. i Dugoh, Segoada — M. i Segohdeb ataladi. Moʻgʻulchalar, … Читать далее
MOʻMINOV Kodir (1947.14.10, Toshkent) — raqqos, baletmeyster. Uzbekiston xalq artisti (1997). Oʻzbek xoreografiya bilim yurtini (1969), Moskva teatr sanʼati in-tini (1979) tugatgan. 1969— 70 y. lar Navoiy teatrida raqqosbaleron, 1971—75 y. lar «Shodlik» ansamblida yakkaxonraqqos, 1979—89 y. lar badiiy rahbar, bosh baletmeyster, 1994-y. dan Uzbekiston davlat ashula va raqs ansamblida badiiy rahbar, bosh baletmeyster. Moʻminov … Читать далее
MUHAMMADIYEV Rahmon Omonovich (1946.14.5, Denov tumani, Chagʻon qishlogʻi) — koʻz kasalliklari mutaxassisi, Uzbekiston Qaxramoni (2001). Tibbiyot fanlari nomzodi (1974). SamTIni tugatgan (1969), shu in-t koʻz kasalliklari klinikasida ordinator (1969 — 71), Burdenko nomidagi neyroxirurgiya in-tida aspirant (1971-74). Samarqand sh., ke-yinchalik Surxondaryo viloyat koʻz kasalliklari klinikasida turli lavozimlarda ishlagan (1974—81). Afgʻonistonda xizmat qilgan (1981-83). 1984-85 y. … Читать далее
MUHAMMAD RAHIMXON MADRASASI — Xivadagi meʼmoriy yodgorlik (1871). Muhammad Rahim II (Feruz) qurdirgan. Koʻhna arkning sharqiy darvozasi qarshisida joylashgan. Muhammad Rahimxon Madrasasi masjid, ayvon, darsxona, kutubxona va hujralardan iborat. Madrasaning old tomoni 2 qavatli, qolgan tomonlari bir qavatli. Burchaklariga guldastalar ishlangan. Xiva meʼmorligiga xos uslubda peshtokli koshinkori naqshlar bilan bezatilgan. Sirli gʻishtlar «qoʻsh» va «bantak» … Читать далее
MUHAMMADJONOV Mirzaali Valiyevich (1914.1.12 — Bagʻdod tumani, Konizar qishlogʻi — 2000.18.3) — agronom olim, davlat arbobi, Oʻzbekiston FA akad. (1952), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1964), q. x. fanlari d-ri (1962), prof. (1964). Samarqanddagi Oʻzbekiston qishloq xoʻjaligi in-tini tugatgan (1936). Buxoro viloyati Shofirkon MTSida bosh agronom (1936-37), SoyuzNIXIda aspirant, boʻlim mudiri (1937—41), OʻzSSR Davlat kontroli … Читать далее
MUHAMMAD HAKIMBIY otaliq Xudoyorxon otaliq oʻgʻli(? — 1743) — nufuzli mangʻshp biylaridan, otalik,, bosh vazir. Buxoro xoni Muhammad Ra-himnpt otasi. Dastlab miroxoʻr va parvonachi boʻlgan. Muhammad Hakimbiy tez orada Buxorodagi mangʻit qavmining yoʻlboshchisiga aylandi va ashtarxoniylarayan Abulfayzxon davrida xonlikda ularning taʼsiri nihoyatda kuchaygan. Qatagʻon va kenagas (xususan, shahrisabzlik Ibrohim kenagas) qavmlariga qarshi markaziy hokimiyatni mustahkamlash … Читать далее