MUHAMMAD (MAMAT) MAHRAM MAJMUASI — Xivaning Dishan qalʼa qismidagi meʼmoriy yodgorlik (1903). Xiva xoni Muhammad Rahimxon II ning yaqin mulozimlaridan boʻlgan Mamat Mahram tomonidan qurilgan. Madrasa, guzar masjidi, minora va b. qoʻshimcha xonalardan iborat. Majmua (21,0 x39,0 m) bosh tarzi (eni 27,0 m) jan. ga qaragan, bir qavatli, gʻishtin ravoqli. Peshtoq hamda 2 gumbazli miyonsaroy … Читать далее
MILITSIYA (lot. militia — qoʻshin) (OʻzRda) — konstitutsiyaviy tuzumni himoya qilish, jamoat tartibi va xavfsizligini saqlashga daʼvat etilgan, fuqarolar hamda davlat mulkini, qonunchilikni, aholi, korxona va tashkilotlarning qonuniy huquq va man-faatlarini himoya qiluvchi, jinoyatchilik va huquqbuzarliklarga qarshi kurashuvchi maʼmuriy organ. OʻzR Vazirlar Mahkamasining «Ichki ishlar idoralarida xizmat utash tartibi haqidagi vaqtinchalik nizom» (1993-y. 8 yanv.), … Читать далее
MIGREN (frans. migraine) , miya ogʻrigʻi, gemikraniya — oʻqtin-oʻqtin tutadigan bosh ogʻrigʻi. Aksari ayollarda uchraydi. Kasallikka, asosan, qon tomir tonusini boshqarib turadigan nerv ishining buzilishi, koʻpincha, oilada va naslda qon tomir kasalligiga beriluvchanlik sabab boʻladi. Migren aksari balogʻatga yetish davrida kuzatiladi. Kasallik xuruji, odatda, asabiylashish natijasida yoki oʻta charchash oqibatida roʻy beradi. Xurujning tutish muddati, … Читать далее
PROFESSOR (lot. professor — dare beruvchi, oʻqituvchi) — oliy oʻquv yurti oʻqituvchisi yoki i. t. muassasasi xodi-mining ilmiy unvoni, lavozdmi. Professor atamasi dastlab Rim imperiyasi (mil. av. 1-a. oʻrtalari — mil. 5-a. boshlari)da grammatika va voizlik maktabi oʻqituvchilariga nisbatan qoʻllangan. Oʻrta asrlarda diniy maktab muallimlari, 13-a. dan boshlab, un-tlar paydo boʻlgach, un-t oʻqituvchilari Professor deb … Читать далее
POLSHA (Polska), Polsha Respublikasi (Rzeczpospolita Polska) — Markaziy Yevropadagi davlat. Mayd. 312,7 ming km2. Aholisi 38,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Varshava sh. Maʼmuriy jihatdan 16 voyevoda (wojewodztwo) ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. Polsha — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1997-y. 25-mayda qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (1995-y. dan Aleksander Kvasnevski), u P. fuqarolari tomonidan umumiy teng … Читать далее
MILLIY OLIMPIADA QOʻMITASI (MOQ) — mamlakat nomidan olimpiada harakatida vakil boʻlib qatnashuvchi tashkilot. MOQni Xalqaro olimpiada qoʻmitasi (XOQ) tan olmasa, milliy jamoalar Olimpiada oʻyinlariga qoʻyilmaysi. Oʻzbekiston Respublikasi MOQ 1992-y. 21 yanv. da tashkil topgan, 1993-y. sent. da XOQ tomonidan tasdiqlangan. MOQning maqsadlari: olimpiada harakati va havaskorlar sportini rivojlantirishga yordam berish; mamlakat sportchilarining Olimpiada oʻyinlarida ishtirok … Читать далее
PAXTAARNA KANALI — Qoraqalpogʻiston Respublikasidagi kad. tuprok, oʻzanli kanal. Uz. 27,6 km, tubining kengligi 20—28 m, chuq. 3,3—4,3 m, kanal boʻyi dambasining kengligi 2—10 m. Suv oʻtka-zish qobiliyati 80 m3/s Amudaryodan suv oladi. Hoz. suv olish inshooti 1957-y. da barpo etilgan shandorli toʻsiqlar bilan taʼminlangan 5 koʻzli (har birining eni 3 m) temir-beton toʻrtburchak quvurlardan … Читать далее
PANJA QANOTLI BALIQLAR (Crossopterygii yoki Crossopterygiomorpha) — balikdar infra sinfi (baʼzan kenja sinfi yoki katta turkumi). Ilk devondan maʼlum, boʻr davri oxi-riga kelib deyarli qirilib ketgan. Oʻrta devonda Panja qanotli baliqlardan dastlabki quruqlikda yashovchi umurtqalilar kelib chiqqan. Uz. 7 sm dan 5 m gacha. Bosh qutisi toʻliq suyaklangan, yuqori jagʻi bosh qutisi bilan bogʻlangan. Tishlari … Читать далее
MODARIXON MADRASASI — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik (1566 — 67). Abdullaxon madrasasi qarshisida joylashgan. Ikkalasi qoʻsh Madrasa majmuasini tashkil qiladi. Modarixon madrasasi Abdullaxonning onasi sharafiga qurilgan (nomi ham shundan). Madrasa chorsi tarhli (67×45 m), 2 qavatli. Bosh tarzida ulkan peshtoq va uning 2 yonidagi 2 qavatli, oldi ravoqli 3 kiyemga ajratilgan xonalar oldi handasiy uslubda koshinkori … Читать далее
MOSKVA — RF poytaxti, Moskva viloyati markazi, federal axamiyatidagi shaxar. RFning yirik siyosiy, iqtisodiy, ilmiy va madaniy markazi. Moskvada Rossiya Federatsiyasi Prezidenta, Federal Majlis, RF hukumati, Konstitutsiyey Sud, Oliy Sud, Oliy arbitraj sudi, RF Prokuraturasi qarorgohlari joylashgan. 10 maʼ-muriy okrugga (Markaziy, Sharqiy, Jan.-Sharqiy, Janubiy, Jan.-Gʻarbiy, Gʻarbiy, Shim.-Gʻarbiy, Shimoliy, Shim.Sharqiy hamda Zelenograd sh.) boʻlingan. Shahar chegarasi, … Читать далее