Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/k/kam/

MOLEKULYAR AKUSTIKA — moddalarning tarkibi va xossalarini akustik usul b-n, ularning akustik xossasini esa molekulyar nuqtayi nazardan oʻrganadigan fizik akustika boʻlimi. Molekulyar akustikada tovush toʻlqinlarining akustik xossalari, yaʼni moddalarda tarqalish tezligi va yutilish koeffitsiyentlarining t-ra, bosim va b. omillar bilan bogʻlikligi oʻrganiladi. Molekulyar akustika 20-a. 30-y. laridan boshlab, yaʼni koʻpgina moddalarda tovushning tarqalishida dispersiya hodisasi … Читать далее

MUGʻOJAR TOGʻI (qozoqcha Moʻgʻaljar) — Qozogʻiston Respublikasining Oq-toʻba viloyatidagi togʻ. Kaspiyboʻyi pasttekisligi bilan Toʻrgʻay soyligi orasida joylashgan. U shim. da Ural daryosi vodiysidan jan. da Turon tekisligidagi Shagʻiray balandligigacha davom etadi. Uz. 200 km, eni 30 km gacha. Eng baland joyi 657 m (Katta Baxtiboy togʻi). Togʻ geologik tuzilishi jihatidan Ural togʻlarining davomi hisoblanib, asosan, … Читать далее

MINGYILQI TIZMASI — Chatqol togʻlari tarkibidagi (Toshkent viloyati) tizma. Qoraarcha, Katta Maydontol, Berkota, Nurakota soylari havzalarida joylashgan. Jan.-gʻarbdan shim.-sharqqa yoʻnalgan. Uz. 10 km. Eng baland joyi (Qoraungur togʻi) 2942 m. Tizmada uchta balandlik: Qoraungur (2942m), Jar (2936 m) va nomsiz (2842 m) yaqqol ifodalangan. Mingyilqi tizmasi oʻrtacha, baʼzi joylarda kuchli parchalangan. Suv-ayirgʻich qismi esa kam … Читать далее

MILLIY IQTISODIYOT — ijtimoiy iqtisodiyotning mavjudlik shakli; mamlakat, davlat qududida yashovchi millat (xalqlar)ning tarixan shakllangan yoki tubdan yangilanayotgan, oʻzgarayotgan va rivojlanayotgan mulkiy va b. ijtimoiyiqtisodiy munosabatlari, ular bilan shartlangan, mahalliy xususiyatlarga ham ega boʻlgan iqtisodiy faoliyat sohalari, tarmoqlari, tashkilotlari, korxonalari, hududlari va mintaqalari sistemasi. Imkon darajasida tashqi bozor taʼsiridan xoli boʻlgan milliy xoʻjalik sistemasi. Milliy … Читать далее

MODDIY FAROVONLIK — jamiyat, ayrim kishilar va ijtimoiy guruxlarning moddiy neʼmatlar bilan taʼminlanganligi; kishilar moddiy ehtiyojlarining krndirilish darajasi. Gʻarb mamlakatlari amaliyotida Moddiy farovonlik aholi daromaddari darajasi bilan bogʻlanib, aholi jon boshiga yalpi ichki mahsulot (YAIM) koʻrsatkichi asosida izohlanadi. Moddiy farovonlikni xalqaro taqqoslashlar uchun ham YAIM koʻrsatkichi qabul qilingan. Biroq, YAIM mamlakat iqtisodiy taraqqiyotining muhim koʻrsatkichi … Читать далее

MEMUAR (frans. memoire — xotira, esdalik) , yodnoma, esdalik — real voqeahodisalar ishtirokchisi yoki guvohining oʻtmish haqidagi xotira asari. Memuar uchun voqeaning birinchi shaxs nomidan bayon qilinishi, voqealar va faktik materiallarning koʻpligi, mu-allifning tasvir obyektiga subyektiv munosabatining oʻziga xos shaklda namoyon boʻlishi xarakterlidir. Memuarda real voqealar majmuasi, koʻpincha, siyosiy xronika, biofafik va ilmiy ahami-yatga ega … Читать далее

METAMORFOZ (yun. metamorphosis — oʻzgarib qolish) — hayvonlarda Metamorfoz, yaʼni metaboliya — organizm tuzilishining tubdan oʻzgarishi. Metamorfoz tufayli lichinka voyaga yetgan organizmga aylanadi. Metamorfoz koʻpchilik umurtqasizlar, ayrim umurtqalilar — minogalar, ayrim baliklar (ikki xil nafas oluvchilar), suvda va qurukdikda yashovchilar uchun xos. Metamorfoz, odatda, ontogenezda hayvon yashash tarzining keskin oʻzgarishi, mas, suvda hayot kechirishdan quruklikka … Читать далее

PORNOGRAFIYA (yun. pornos — fahsh, buzuq va…grafiya) — adabiyot, tasviriy sanʼat, teatr, kino, kompyuter dasturlari, video – va ovoz yozuvlari, telekoʻrsatuv va radioeshittirishlarida jinsiy hayotni vulgar-naturalistik, behayolarcha tasvirlash, badiiy yoki ilmiy ahamiyati boʻlmagan holda tayyorlash. OʻzRda Pornografiya mahsulotlarini tayyorlash, tarqatish, reklama qilish, namoyish etish oilaga, yoshlarga va axloqqa qarshi jinoyat hisoblanadi. Buning uchun maʼmuriy va … Читать далее

POMIR-FARGʻONA IRQI, Ikki daryo oraligʻi irqi — katta yevropeoid irqiga mansub boʻlgan irqlardan biri. L. V. Oshanin «Oʻrta Osiyo ikki daryo oraligʻi tipi», A. I. Yarxo «PomirFargʻona tipi» deb atagan. P.-F. i. ga quyidagi xususiyatlar xos: pigmentatsiyasi qora, soqoli siyrakroq yoki qalin, sochi toʻgʻri yoki sal jingalak, yuzi choʻziq va keng, qirra burun, qanshari tik … Читать далее

POLINEZIYA KICHIK OBLASTI — Avstraliya quruqlik zoogeografik oblastining kichik oblasti. Polineziya kichik oblastiga Yangi Zelandiya kichik oblastitsan shim. da joylashgan Tinch okean o. lari va arxipelaglari (Gavayi o. dan tashqari) kiradi. Polineziya kichik oblasti faunasida barcha o. fau-nasiga oʻxshab endemik turlar koʻp, sut emizuvchilar kam. Quruqlikda sut emi-zuvchilardan qoʻlqanotlilar (shomshapalaklar, uzunqanotlilar, katta qanotlilar) hamda odamlar … Читать далее