Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/r/rossiya/

BOTANIKA BOGʻI — tirik oʻsimliklar kolleksiyasini yigʻadigan va shu asnoda oʻsimliklar dunyosi xillari va boyligini oʻrganadigan, botanika sohasidagi bilimlarni tashviqot qiladigan i. t., oʻquvyordamchi va madaniymaorif muassasasi. Botanika bogʻi asosini ochiq dalada va oranjereyalarda oʻstirilib, i. t. ishlarida va koʻrgazmalarda foydalaniladigan oʻsimliklar kolleksiyasi tashkil etadi. Oʻsimliklarni joylashtirishda geografik, sistematik va ekologik tamoyillardan foydalaniladi. Kupchilik Botanika … Читать далее

BORODIN Aleksandr Porfiryevich [1833.31.10(12.11) — Peterburg 1887.15 (27).2 ] — rus kompozitori va kimyogar olim. Tibbiyot d-ri (1858), prof. (1864). Rossiya Tibbiyotjarrohlik akademiyasi akad. (1877). Peterburgda ochilgan shifokor ayollar kursi (1872—87) ning tashkilotchilaridan biri. Borodinning musiqa asarlarida ulugʻvorlik, vatanga muhabbat, erksevarlik gʻoyalari teran ifodalangan. Kamer — cholgʻu (2 ta kvartet, fortepiano kvinteti va b.), kamer—vokal … Читать далее

VOTCHINA — 1) Rossiyada yer egaligining merosiy ravishda oʻtadigan qad. turi. 10—14-a. lar (knyaz, boyar, monastir Votchinasi ), 13—15-a. larda yer egaligining hukmron shakli. 15-a. oxirida pomestyega qarshi turgan, lekin 16—17-a. larda u b-n yaqinlashib, 18-a. boshida birlashib ketgan va yangi tur imeniye vujudga kelgan. Keyinchalik Votchina — har qanday feodal yer egaligi. 2) Rossiya … Читать далее

VLADIVOSTOK — RFdagi shahar, Primorye oʻlkasining markazi (1888-y. dan). Sibir t. y. magistralining oxirgi punkti. Tinch okean sohilidagi yirik port. Yirik aeroport bor. Zolotoy Rog buxtasi atrofida va Amur qoʻltigʻining sharqiy sohili boʻylab amfiteatr shaklida joylashgan. Axoliyey 648 ming kishidan ziyod (1999). Vladivostok 1860-y. da bunyod etilgan. 1862-y. dan port, 1880-y. dan shahar. V. da … Читать далее

VIZANTIYASHUNOSLIK, vizantistika — Vizantiyaning tarixi, HUKUQI, tili va madaniy merosini (adabiyoti, falsafasi, sanʼati va b.) oʻrganuvchi gumanitar fanlar majmui. Vizantiyashunoslik alohida bilim tarmogʻi sifatida 19a. 2-yarmida, fanda «Vizantiya» termini qaror topgan chogʻda shakllandi. Lekin Vizantiyashunoslikning ildizlari chuqur boʻlib, u uzoq oʻtmishga borib taqaladi. Vizantiyadan tashqarida uning madaniyati va tarixiga qiziqish ilk oʻrta asrlardayoq tarixiy taqdirlari … Читать далее

VIBORG — RF Leningrad viloyatidagi shahar. Fin qoʻltigʻi sohilidagi orol va yarim orollarda joylashgan. Saymen kanali yaqinidagi muhim dengiz porti, t. y. tuguni. Aholisi 81 ming kishi (1999). 1293-y. da Viborgda shvedlar qalʼa kurgan, keyinchalik shu qalʼa atrofida shahar vujudga kelgan. 1721-y. Nishtadt sulh shartnomasiga muvofiq Viborgni Rossiya egallagan. 1918—40 y. larda Finlyandiya (Viipuri deb … Читать далее

BOSHQIRDMISHAR QOʻSHINI — Orenburg chegara chizigʻini harbiy jihatdan taʼmin etish maqsadida Rossiya hukumatining 1798-y. da Orenburg, Samara va Vyatka gubernyalarida kazak qoʻshinlariga oʻxshab tuzgan nomuntazam qoʻshini. Alohida Orenburg korpusi komandiriga boʻysungan. Qoʻshin hududi oʻz-oʻzini boshqarish huquqiga ega boʻlgan 12 kantonga boʻlingan. Dastlab Boshqirdmishar qoʻshini 5—5,5 ming kishilik qoʻshindan iborat boʻlgan. 1812-y. dagi FransiyaRossiya urushida va … Читать далее

BOZARGON, bozurgon (fors. bozorchi, savdogar) — oʻrta ayerlarda viloyat mamlakatlararo yurib savdo qiluvchi shaxs, savdogar. Bozargonlar oldisotdi ishlaridan tashqari aygʻoqchilik ham qilib, borgan mamlakatlarining iktisodiy ahvoli, harbiy qudrati haqida maʼlumot toʻplagan. Xon va sultonlar, odatda, oʻz elchilarini Bozargon larga (savdogarlarga) qoʻshib yuborishgan. Buni 1216—20 y. lar orasida xorazmshoh Muhammad bilan Chingizxon, shuningdek. 16 — 19-a. … Читать далее

VELYAMINOV-ZERNOV Vladimir Vladimirovich [1830.31.10(12.11), Peterburg — 1904.17(30). !, Kiyev] — tarixchi, sharqshunos, tilshunos, numizmat, arxeolog. Peterburg FA akad. (1861). V.Z. «Qirgʻiz-qaysaqlar hamda Rossiya bilan Oʻrta Osiyoning Abulxayrxon (1748—65) vafotidan keyingi munosabatlariga oid tarixiy maʼlumotlar» (1—2jild; 1853—55), «Muhammad Alidan Xudoyorxonga qadar Qoʻqon xonligi haqida tarixiy maʼlumotlar» (1856) kabi asarlarida Oʻrta Osiyo va Qozogʻiston xalqlari tarixini tadqiq … Читать далее

GENERAL-GUBERNATOR — 1) 1703 — 1917-y. larda Rossiya mahalliy maʼmuriyatidagi oliy mansab. Uning qoʻlida fuqarolik va harbiy hokimiyat bulgan. 1775-y. Rossiyada bir yoxud bir necha gubernya yoki viloyat (oblast)lardan tashkil topgan maʼmuriy-hududiy birliklar tuzilib, ularni G.-g. lar boshqargan. Mas, Rossiya Turkistonni bosib olgandan soʻng Turkiston generalgubernatorligi tashkil qilingan (1867). Turkistonning birinchi G.-g. i etib K. … Читать далее