MINORAT (lot. Minor — kichik) — koʻchmas mulkni meros qoldirish tizimi. Bunga koʻra, vafot etgan kimsaning mol-mulki eng kichik oʻgʻil yoki aksariyat kichik qizga qoladi. Bu tartibda meros qoldirish qad. hind huquqiy toʻplamlari, oʻrta asrdagi huquqiy hujjatlarda qayd qilingan. Minorat mayoratning aksi boʻlib, asosan, dehqonlar muhitida va koʻproq aholining oʻrta hol tabaqalari orasida uchraydigan vorislik … Читать далее
MILLIY IQTISODIYOT — ijtimoiy iqtisodiyotning mavjudlik shakli; mamlakat, davlat qududida yashovchi millat (xalqlar)ning tarixan shakllangan yoki tubdan yangilanayotgan, oʻzgarayotgan va rivojlanayotgan mulkiy va b. ijtimoiyiqtisodiy munosabatlari, ular bilan shartlangan, mahalliy xususiyatlarga ham ega boʻlgan iqtisodiy faoliyat sohalari, tarmoqlari, tashkilotlari, korxonalari, hududlari va mintaqalari sistemasi. Imkon darajasida tashqi bozor taʼsiridan xoli boʻlgan milliy xoʻjalik sistemasi. Milliy … Читать далее
MOLDAVANLAR (oʻzlarini moldoven deb atashadi) — Moldaviyada yashovchi xalq (2,8 mln. kishi, 1990-y. lar oʻrtalari). Shuningdek, Ukraina (324 ming kishidan ortiq), Rossiya (170 ming kishidan ortiq), Qozogʻiston (33 ming kishi) va b. mamlakatlarda yashaydilar. Moldavan tilida soʻzlashadilar. Dindorlari — pravoslavlar. Пост Навигацияси
MARSHAL (frans. marchal) — 1) oʻrta ayerlarda Fransiyada saroy mulozimlari unvoni (16-a. gacha); 2) bir qancha davlatlar (Fransiyada 16-a. dan) armiyalaridagi oliy harbiy unvon; M. unvoni 19-a. da Ispaniya, Turkiya (mushir), Italiya, Yaponiya, 20-a. da Buyuk Britaniya, Hindiston, Polsha, Finlyandiya, Ruminiya, Xitoy, Koreya, Mongoliya, Bolgariya va b. davlatlarga kiritilgan. Buyuk Britaniya, Prussiya (keyinroq Germaniya), Avstriya … Читать далее
MEGRELIYA KNYAZLIGI — Gʻarbiy Gruziyadagi knyazlik (16-a. oʻrtasi — 1867). 16-a. oʻrtalarida u Imeretiya podshohligi tarkibidan ajralib chiqqan. 1550-y. dan uning Dadiani xonadonidan boʻlgan hokimlari Imereti podshoxlarining hokimiyatini nomigagina tan olganlar. 17-a. boshigacha Megreliya knyazligi tarkibiga Abxaziya ham kirgan. 1857-y. Rossiya imperatorining Kavkazdagi noibi knyaz Baryatinskiy Megreliya knyazligida vujudga kelgan ichki nizolar, dehqonlar qoʻzgʻoloni va … Читать далее
MUHAMMAD YUSUF MUNSHIY ibn Xoʻja Baqo (17-a.) — balxlik tarixchi olim, ashtarxonishshraan. Subhonqulixon (hukmronligi: 1680—1702; Balx hokimi: 1651—80), shuningdek, Muhammad Muqimxon (Balx hokimi: 1702—07) saroylarida munshiy boʻlib xizmat qilgan. U Muhammad Muqimxonga bagʻishlangan «Muqimxon tarixi» («Tarixi Muqimxoniy», 1697—1704) asarida Balx va qisman Buxoro xonli-gmning 17-a. dagi ijtimoiysiyosiy tarixini bayon etadi. Bu asar mukaddima va 3 … Читать далее
MURIDIYLIK, muridizm — tasavvufnkng Kavkazda tarqalgan shakli. U tasavvuf taʼlimotining zohidlik, murshidlik va imomlik gʻoyalariga asoslangan. Muridiylik 19-a. ning 20-y. larida bagʻdodlik yirik sufiy Xolid Sulaymon, shirvonlik shayx Ismoil va buxorolik ulamo Xos Muhammad orqali Shim. Kavkazga tarqaldi. Mahalliy qozi Kurali Muhammad (Muhammad Yarogskiy) va Jamoliddin uning nazariy asosini yaratishdi. Keyinchalik Shomil uni yaxlit tariqat … Читать далее
MILITSIYA (lot. militia — qoʻshin) (OʻzRda) — konstitutsiyaviy tuzumni himoya qilish, jamoat tartibi va xavfsizligini saqlashga daʼvat etilgan, fuqarolar hamda davlat mulkini, qonunchilikni, aholi, korxona va tashkilotlarning qonuniy huquq va man-faatlarini himoya qiluvchi, jinoyatchilik va huquqbuzarliklarga qarshi kurashuvchi maʼmuriy organ. OʻzR Vazirlar Mahkamasining «Ichki ishlar idoralarida xizmat utash tartibi haqidagi vaqtinchalik nizom» (1993-y. 8 yanv.), … Читать далее
METEORITLAR — Quyosh sistemasining sayyoralararo fazodan Yer yuziga tushadigan qattiq jismlari. Quyosh atrofida elliptik orbita boʻylab aylanayotgan sonsanoqsiz qattiq jismlardan ayrimlarining orbitasi oʻzgarishi natijasida Yer bilan toʻqnashadi. Katta tezlikda (11—75 km/sek) qarakat qilayotgan bunday jismlardan massasi kichiklari (1—10 g) Yer atmosferasida meteor hodisa hosil qilsa, kattalari (1 — 1000 kg) atmosferada butunlay erib ulgurmay Yer … Читать далее
MAXSUMOV Jalol Nosirovich (1920.5.12 – Toshkent – 2000.20.5) rentgenradiolog, Oʻzbekiston FA akad. (2000), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1967), Rossiya Tibbiyot FA muxbir aʼzosi (1969), tibbiyot fanlari d-ri (1952), prof. (1954). ToshTIni tugatgan (1942). 2-jahon urushi qatnashchisi, ToshTI rengenologiya va tibbiyot radiologiyasi kafedrasida assistent, dotsent (1948—54), prof. (1954—62), 1962-y. dan kafedra mudiri, Oʻzbekiston Sogʻliqni saklash … Читать далее