BUVAYDA TUMANI — Fargʻona viloyatmdagi tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan. 1959-y. 14 dek. da tugatilib, uning hududi Uchkoʻprik va Bagʻdod tumanlariga qoʻshib yuborilgan. 1973-y. 26 dek. da qayta tuzildi. Tuman xududi Qoʻqon sh. dan shim. roqsa joylashgan. Buvayda tumani viloyatning Bagʻdod, Uchkoʻprik, Dangʻara, Oltiariq tumanlari, Namangan viloyatining Pop tumani bilan chegaradosh. Mayd. 0,28 … Читать далее
VINO-ARAQ SANOATI — oziqovqat sanoati tarmogʻi. Bu tarmokda uzum va meva hamda rezavor mevalar vinosi, sharbati, shampan vinosi, konyak, etil spirtidan tayyorlangan oʻtkir ichimliklar, har xil araq turlari, likyor-araq mahsulotlari (likyorlar, balzamlar va b.) ishlab chiqariladi. Tokchilik va vinochilik tarixida vino Yunoniston, Finikiya va b. joylarda mil. av. 5-a. dan boshlab tayyorlangani haqida maʼlumot bor. … Читать далее
GULXANIY (taxallusi; asl ismi Muhammad Sharif) (taxm. 18-a. ning oxiri — Qoʻqon — 19-a. ning 20-y. lari) — oʻzbek mumtoz shoiri, masalnavis. Hayoti va ijodi haqida «Majmuai shoiron» (Fazliy Namangoniy), «Tuhfat ul-axbob» (Qori Rahmatulloh Vozeh), «Sabot ul-bashar va tarixi muhojiron» (Dilshod Otin) kabi asarlarda ayrim maʼlumotlar keltirilgan. Fazliy Gulxaniyning «Koʻhiston mulkidan» ekanligini taʼkidlasa, Vozeh uni … Читать далее
BESHARIQ TUMANI — Fargʻona viloyatilagi tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan. Fargʻona viloyatining Oʻzbekiston va Furqat tumanlari, Tojikistonning Konibodom va Asht tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 0,77 ming km2. Aholisi 149 ming kishi (2000). Beshariq tumanida 1 shahar (Bsshariq) va 8 qishloq fuqarolari yigʻini (Aydarxon, Beshariq, Vatan, Rapqon, Tovul, Yakkatut, Qashqar, Qorajiyda) bor. Markazi — … Читать далее
GRIGORYEV Vasiliy Vasilyevich [1816.15(27)3 – 1881.19. (31). 12] – sharqshunos, Rossiya FA muxbir aʼzosi (1853), sharq adabiyoti dri (1863). G. Rossiyada birinchi boʻlib Sharq tarixi boʻyicha un-tda maʼruzalar qilgan. Rus tarixchilari orasida birinchilardan boʻlib Oʻrta Osiyo xalklari tarixi va madaniyatini oʻrganishga kirishgan. Grigoryev — 200 ga yaqin asar muallifi. Ilmiy ishlari orasida saqlar, Yunon-Baqtriya podsholigi, … Читать далее
YAYPAN — Fargʻona viloyati Oʻzbekiston tumanidat shahar (1975-yildan), tuman markazi. Qoʻqondan 25 km jan. gʻarbda. Aholisi 21 ming kishi (2005). Yaypanda paxta tozalash z-di, tikuvchilik f-kasi, qurilish tresti, kichik, xususiy korxona va firmalar, MTP, savdo, madaniy va maishiy xizmat koʻrsatish shoxobchalari, 4 umumiy taʼlim maktabi, musiqa maktabi, tuman markaziy kutubxonasi, klub, madaniyat uyi, madaniyat va … Читать далее
YETTISHAHAR UYGʻUR DAVLATI — Xitoydagi Manjur imperiyasiga qarshi milliy ozodlik kurashi davrida Sharqiy Turkistonda vujudga kelgan davlat (1864—78). Uning hududi hoz. Shinjong Uygʻur Muxtor Oʻlkasining Qulja (Ili sultonligi), Oltoy, Chuguchak viloyatlaridan tashqari 7 shaharni (Qashqar, Yorkent, Xoʻtan, Kuchar, Oqsu, Qorashahar, Turfan) oʻz ichiga olganligidan mazkur mamlakat Ye. u. d. deb nomlangan. 1864-y. mustaqillik uchun Manjur … Читать далее
YETTIXOʻJA QOʻZGʻOLONI — Qashqarda Ofoqxoʻja avlodlaridan yettita xoʻja (Kattaxontoʻra, Kichikxontoʻra, Valixontoʻra, Tavakkalxontoʻra va b.) rahbarligida manjur hokimlarining zulmiga qarshi koʻtarilgan qoʻzgʻolon (1846—47). Bu qoʻzgʻolonga Tangritogʻ qirgʻizlari ham qatnashgan. Gʻalayonchilar 30 kunlik jangdan soʻng 1846-y. ning kuzida Qashqar sh. ni egallab, mustaqil hokimiyat oʻrnatdilar. Kattaxontoʻra Qashqar hokimi deb eʼlon qilindi. Xoʻjalar Qashqarda Qoʻqon xonligining idora tartibini … Читать далее
YOGʻOCHSOZLIK SANOATI — oʻrmon sanoatining yogʻochga mexanik va kimyoviymexanik ishlov berish, qayta ishlash hamda xom ashyo sifatida oʻz ehtiyojlari uchun turli yogʻochlardan foydalanadigan tarmogʻi. Yogʻochsozlik sanoati s mahsulotlariga arralangan yogʻoch, shpal, faner, yogʻoch toʻsinlar, qurilishda ishlatiladigan yogʻoch detallar, mebel, yogʻoch qipiklaridan va tolalaridan plitalar, parket, eshik, rom, avtomobilsozlik, samolyotsozlik, kemasozlik, vagon qurilishi, q. x. mashinalari … Читать далее
YOMON JAROHAT, — Borovskiy kasalligi, Toshkent yarasi, Qoʻqon yarasi — leyshmaniozning bir xili, teri leyshmaniozi. Infeksiyani tarqatuvchi iskabtoparlar bor joyda — Yevropaning Oʻrta dengiz boʻyidagi mamlakatlarida, Shim. Afrikada. Kichik va Jan. Osiyo mamlakatlarida, shuningdek, Turkmaniston, Tojikiston va Oʻzbekistonda uchraydi. Leyshmaniya yuqqan iskabtopar badanni chaqib, gʻudda (doʻmbogʻcha) qiladi, keyin bu gʻudda yaraga aylanadi. Yomon jarohatning ikki … Читать далее