Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/m/muhammad/

MINERALOGIYA (mineral… va…logiya) — minerallar haqidagi fan; minerallar, ularning tarkibi, xossalari, fizik tuzilishi (strukturasi) ning morfologiyasi va krnuniyatlari, shuningdek, tabiatda hosil boʻlish jara-yonlari va oʻzgarish sharoitlarini hamda sunʼiy yoʻl bilan (sintez) olish va amalda foydalanish yoʻllarini oʻrganadi. Mineralogiyaning asosiy vazifasi — foydali qazilma konlarini qidirish va baholash, xom ashyoni amaliyotda qoʻllash uchun boyitishning ilmiy asoslarini … Читать далее

MUZAFFARIYLAR DAVLATI — 14 a. ning 40—50-y. lari boshida Eronda mavjud boʻlgan davlat. Hulokuiylar davlatinnng inqirozidan keyin vujudga kelgan. Unga moʻgʻullarning Yazddagi no-ibi Muboriziddin Muhammad ibn Muzaffar (Elxoniylarning Yazddagi noibi) asos solgan. U Erondagi moʻgʻul davlatining tanazzulga uchraganidan foydalanib, Kermon (1340), Fors (1353) va Isfahon (1356)ni oʻz davlatiga qoʻshib olgan. Amir Temur 1393-y. da Jan. … Читать далее

MANOQIB (arab. — fazilat) — buyuk kishilar, atoqli sanʼatkorlar, shuningdek, din namoyandalari haqida yozilgan xotira asari. Manoqib, asosan, shu kishilarning hayot yoʻli bilan tanish yoki maslaqdosh boʻlgan kishilar tomonidan yozilgan. Manoqiblar dastlabki paytlardadin peshvolari [paygʻambar Muhammad (sav), Hazrati Ali (pa.) va b. ]ga bagʻishlangan. Bularda muayyan shaxsning turmush faoliyati uchun xos xususiyatlar aks ettirilgan. Alisher … Читать далее

MUHAMMAD AMIN INOQ MADRASASI — Xivadagi meʼmoriy yodgorlik (18-a.). Muhammad Amin inoq tomonidan qurdirilgan. Ichan qalʼa markazida joylashgan. Muhammad Amin inok, va uning oʻgʻli shu madrasaga dafn qilingan deb taxmin qilinadi. Madrasa bosh tarzi maydonga qaragan. Jan. peshtokdan 3 gumbazli miyonsaroy orqali toʻgʻri toʻrtburchak tarxli hovliga (25,4×24 m) kiriladi. Hovli atrofida bir qavatli hujralar va … Читать далее

MUHADDIS (arab. — hadis rivoyat qiluvchi) — hadislarni toʻplash, saralash va sharxlash bilan shugʻullangan ilohiyotchi. Muhammad (sav) vafotidan keyin hadislarni toʻplash keng anʼanaga aylana boshlanishi natijasida ilohiyotchilarning bir qismi bu sohada ixtisoslashgan va ular Muhaddislar deb nom olgan. Hadis toʻplamlari islom anʼanasida eʼtibor qozonib, Muhaddislar (mas, Imom al-Buxoriy, Muslim ibn alhajjoj, Ibn Moja va b.) … Читать далее

MUHAMMAD YUSUF MUNSHIY ibn Xoʻja Baqo (17-a.) — balxlik tarixchi olim, ashtarxonishshraan. Subhonqulixon (hukmronligi: 1680—1702; Balx hokimi: 1651—80), shuningdek, Muhammad Muqimxon (Balx hokimi: 1702—07) saroylarida munshiy boʻlib xizmat qilgan. U Muhammad Muqimxonga bagʻishlangan «Muqimxon tarixi» («Tarixi Muqimxoniy», 1697—1704) asarida Balx va qisman Buxoro xonli-gmning 17-a. dagi ijtimoiysiyosiy tarixini bayon etadi. Bu asar mukaddima va 3 … Читать далее

MUHAMMAD ZAMON Mirzo (1496 — 1539) — Husayn Boyqaronshnt nabirasi, Badiuzzamonning 2-oʻgʻli. 1506-y. Damgʻon uchun boʻlgan jangda amakisi Faridun Xusayn mirzo bilan Shapboniyxonga asir tushib qolgan, lekin Shayboniyxon ularni qoʻyib yuborgan. 1506-y. maydan Balx va uning viloyatiga egalik qilish uchun amir Oʻrda Shayx bilan kurashgan. Biroq, Oʻrda Shayx Balxni Boburga topshirish niyatida elchi yuboradi. Muhammad … Читать далее

MUSHRIKIYLIK (arab. – sheriklik) — koʻpxudolikning arab qabilalari oʻrtasida islom vujudga kelishidan oldin keng tarqalgan sodda shakli. Mushrikiy qabilalar turli sanam, tosh va h. k. ga, shuningdek, bir qancha erkak va ayol xudolarga eʼtiqod qilgan. Mushrikiylik tushunchasi Qurʼonda xudoni yakka deb eʼtirof etmay, uning sheriklari bor, yaʼni xudolar koʻp, deb tasavvur qilinadigan qabilaviy dinlar taʼlimotiga … Читать далее

MUSIQALI KOMEDIYA — kulgili, hajviy mazmun asosida (frans. vodevil, nem. zingshpil, ital. buff opera, operetta kabi) yaratilgan musikaviy sahna asari. Tarkiban muyeщali dramata yaqin boʻlsada, lekin undan musiqiy tili va hajviy mazmuni bilan ajralib turadi. Bu janrning ildizlari qadim zamonlarga, Sharq va Gʻarb xalqlarining ogʻzaki ijodiyoti, qiziqchi va masxarabozlar sanʼatlariga borib taqaladi. Oʻzbekistonda Musiqali komediya … Читать далее

MUHAMMAD YOQUB CHINGIY (17 a. 2-yarmi — 18-a. boshlari, Hindiston) — lugʻatshunos olim. Boburiylar sulolasi vakillaridan Avrangzeb hukmronligidavri (1658—1707)dayashagan. Muhammad Yoqub Chingiy tarjimayi holi boʻyicha uning saroyda xizmat qilgani, «Kelurnoma» nomli oʻzbekcha-forscha lugʻat tuzganidan boshqa maʼlumot mavjud emas. Ushbu lugʻat 15 bobdan iborat boʻlib, uning 1 —14-boblarida 400 ga yaqin turkiy (oʻzbekcha) feʼllar arab alifbosi … Читать далее