BELGRAD UNIVERSITETI — Serbiyadagi eng yirik oliy oʻquv yurti. 1863-y. tashkil etilgan. Un-tda meʼmorlik, veterinariya, kongeol., tabiiy-mat., injener-kommunal, injenermexanika, elektrotexnika, oʻrmon-texnika, tibbiyot, q. x., stomatologiya, texnologiya, transport, dorishunoslik, falsafa, iqtisod va huquq kabi f-tlari bor. Un-tda 57 mingdan ortiqtalaba taʼlim oladi, 3 mingdan ortiq oʻqituvchi ishlaydi. Kutubxonasi (1919)da 500 mingdan ortiq asar saqlanadi. Пост Навигацияси
VILNYUS UNIVERSITETI — Litvadagi eng yirik va koʻhna un-t. 1579-y. Vilnyus akademiyasi sifatida tashkil etilgan. 1832-y. da yopilgan. 1919-y. da qayta tuzilgan. Mat., fizika, biol., kimyo, iqtisod va b. sohalar boʻyicha mutaxassislar tayyorlaydi. Tibbiyot xodimlari va oʻqituvchilarni tayyorlash hamda qayta tayyorlash boʻlimi mavjud. 17 mingga yaqin talaba taʼlim oladi. Ilmiy kutubxonasi (1570-y. da tashkil etilgan)da … Читать далее
BOLYAY (Boyai) Yanosh [1802.15.12, Kolojvar (Kluj) — 1860. 27.1, Maroshvasharxey (TirguMuresh] — venger matematigi. Noevklid geometriya gʻoyalariga mustaqil ravishda kelgan. Talabalik yillaridayoq, parallel chiziqlar haqidagi postulatni isbotlash b-n shugʻullana boshlagan, keyinchalik ham bu ishlarini davom ettirgan. Bolyay oʻz tadqiqotlarini tartibga solib, 1832-y. da «Appendiks» asarini nashr qildirdi. Bu asar eng mukammal matematik asarlar jumlasiga kiradi. … Читать далее
BAHOUDDIN MUHAMMAD ibn Muayyad al-Bogʻdodiy (12-a.) — tarixchi olim. Xorazmning Bogʻdod qishlogʻida tugʻilib, Xurosonning Niso sh. da yashagan. Xorazmshoh Takash (1172 — 1200) uni saroy xizmatiga taklif qiladi va munshiylar devoniga boshliq qilib tayinlaydi. Bahouddin Muhammad devon boshilik davrida yiqqan turli vasiqa va hujjatlar, boshqa davlatlar bilan boʻlgan yozishmalarni doʻstlarining iltimosi va podshohning buyrugʻi bilan … Читать далее
VOZEH (taxallusi; asl ismi Qori Rahmatullo Bin Ashur Muhammad) (1817/18-1893/94, Buxoro) – oʻzbek shoiri, adabiyotshunos, xattot, geograf. Buxoro madrasalaridan birida oʻqigan (1844-y. gacha). 1853—56 y. larda Karmana hokimi xizmatida boʻldi. Saroy muhiti b-n kelisholmay, Buxoroga qaytadi va umrining oxirigacha faqirona hayot kechiradi. Vozeh oʻzbek, tojik va arab tillarida, turli janrlarda ijod qilgan. Sheʼrlari turli bayoz … Читать далее
VERMONT — AQSHning shim.sharqidagi shtat. Mayd. 24,9 ming km2. Aholisi 575 mingdan ziyod kishi (1990y. lar oʻrtalari). Maʼmuriy markazi — Montpilyer sh. Hududining koʻp qismi togʻli (eng baland joyi 1338 m). Yirik daryosi — Konnektikut. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi —9°, iyulniki 19°. Yiliga 750 — 1000 mm yogʻin yogʻadi. Vermont — Yangi Angliyaning iqtisodiy jihatdan … Читать далее
VAMBERI (Vambery) Arminiy (German) (1832.19.3, Duna-Siyerdaxeli — 1913.15.9, Pesht) — sharqshunos, til-shunos, sayyoh va yozuvchi. Vengriya FA muxbir aʼzosi (1861). Peshtda xonadon oʻqituvchisi boʻlgan (1852—56). Turkiya (Istanbul)da yashagan (1857—60). Vengriya FA homiyligida Eron va Turkis-tonga sayohat (1863-y. dan) qilgan. Vamberi darvesh (qalandar) niqobi ostida Makkadan haj safaridan qaytayotgan mahalliy aholi guruhiga qoʻshilib Mozandarondan Bolxon koʻrfaziga … Читать далее
VIZANTIYA (Vizantiya imperiyasi) — Rim imperiyasi parchalangach, uning iqtisodiy jihatdan rivojlangan sharqiy qismida vujudga kelgan davlat (4—15-a. lar). Eng ravnaq topgan davrida uning tarkibiga Bolqon ya. o. ning katta qismi, Kichik Osiyo, Suriya, Falastin, Misr, Kirenaika, Mesopotamiyaning bir qismi, Gʻarbiy Armaniston va Gruziya, Xersones, Kipr va Krit o. lari kirgan. Poytaxti — Konstantinopol sh. boʻlgan. … Читать далее
VATVOT, Rashididdin, Rashid [taxalluslari (Vatvot — koʻrshapalak, uchar sichqon, adibning jussasi kichikligiga ishora); asl ismi Muhammad bin Abduljalol al-Umariy] (1087, Balx — 1177 yoki 1183, Xorazm) — shoir, adabiyotshunos olim. Balxning «Nizomiya» madrasasida taʼlim olgan, falsafa, adab haqidagi ilmlarni chuqur oʻrgangan. Keyinchalik Xorazmga kelib, Xorazmshoh Otsiz (1127—56) sa-royida ijod qilgan. «Saʼd-al-mulk» («Mamlakat baxti») faxriy unvoniga … Читать далее