«VOMIQ VA UZRO» — Yaqin va Oʻrta Sharq xalqdarining ogʻzaki va yozma adabiyotida keng tarqalgan anʼanaviy epik asar. Mavzu Sharqxalklari folklori va adabiyotiga yunon adabiyotidan oʻtgan degan fikr mavjud. Davlatshoh Samarqandiy hamda oʻrta asr ijodkorlari asarlaridagi maʼlumotlarga koʻra, ushbu mavzu Islomgacha ham mashhur boʻlgan. Asarning variant va versiyalari koʻp. Ularni anʼanaviy mavzu va obrazlar silsilasi … Читать далее
BOʻSTONIY Butrus (1819-1883, may) — 19-a. arab maʼrifatparvarlarining yirik namoyandalaridan biri, adib, pedagog va mutafakkir. Suriyadagi dastlabki maʼrifatparvarlik jamiyati («Suriya fan va sanʼatni oʻrganish jamiyati», 1847-y. tashkil etilgan) asoschisi. 1863-y. da Livanda arab tilida Yevropa usulidagi birinchi milliy maktab («alMadrasa alvataniya») ochdi va unda dars berdi. 60—70-y. larda turli nomlarda gaz. va jur. lar chiqargan. … Читать далее
BOKKACHCHO (Boccaccio) Jovanni (1313, Parij—1375.21.12, Chertaldo, Florensiya yaqinida) — italyan yozuvchisi, Yevropa Uygʻonish davri adabiyotining yirik vakili. Neapolda huquq fanlarini oʻrgangan. Bokkachcho Florensiya siyosiy hayotida faol qatnashgan. Dastlabki asarlari («Filokolo», 1336; «Filostrato», 1338)da ishqiy sarguzashtlar tasvirlangan. Bokkachchoning antik mifologiya syujetlari asosida yaratilgan «Ameto» (1341), «Fyezolan parilari» (1345) pastorallari, «Fyametta» (1343) qissasi hamda sonetlari bor. Yuzta … Читать далее
VARSHAVA UNIVERSITETI — Polshadagi yirik oʻquv va ilmiy markaz. 1816-y. Varshava sh. da rus podshosi Aleksandr I farmoniga muvofiq Aleksandrov un-ti sifatida tashkil etilgan (1818-y. un-t maqomini olgan). 1917-y. dan Polsha un-ti. 2-jahon urushi (1939—45) davrida un-t yopilgan. Mamlakat ozod etilgach, oʻz faoliyatini tiklagan. Un-t tarix, filol., psixologiya, ped., kimyo, geol., biol., fizika, mat., yuridik … Читать далее
VEY CHJEN (580-643) – Xitoy tarixchisi. Xitoy imperatorlarining Suy sulolasi (581—618) tarixiga oid «Suy shu» («Suy xonadonining tarixi») nomli asar (85 bobdan iborat) yozgan (Yan Shigu va Kxun Inda bilan birgalikda). Unda imperatorning iktisodiy siyosati, armiyaning tuzilishi, mamlakatning moddiy ahvoli, xalqning urf-odati haqida maʼlumotlar keltirilgan, shuningdek 83 – bobida Markaziy Osiyo (hoz. Jan. Qirgʻiziston, Pomir, … Читать далее
BOTANIKA (yun. botanikos — oʻsimlikka tegishli, botane — oʻsimlik, oʻt, giyoh) — oʻsimliklar toʻgʻrisidagi fanlar majmui. Botanika yer yuzidagi oʻsimliklar dunyosini, oʻsimliklar organizmlarining yashash va rivojlanish qonuniyatlarini hamda ularning bu jarayondagi oʻzaro aloqalarini, tashqi muhitga nisbatan munosabatlarini ilmiy jihatdan oʻrganadi. Botanika birbiri bilan oʻzaro bogʻlangan oʻsimliklar sistematikasi, paleobotanika, geobotanika, morfologiya, anatomiya, sitologiya, antekologiya, filogeniya, florogenetika, … Читать далее
BOLONYA UNIVERSITETI — Yevropadagi kad. untlardan biri. Italiyaning Bolonya sh. da joylashgan. 11-a. da asos solingan. 12—15-a. larda mashxur boʻlgan; 13-a. da untdagi oʻquvchilar soni 10 mingga yetgan. Bolonya universiteti yuridik, siyosiy fanlar, iqtisodiyot va tijorat, falsafa va sanʼat, ped., tibbiyot, dorishunoslik, kimyo, muhandislik, q. x., veterinariya va b. sohalar boʻyicha mutaxassislar tayyorlaydi. Bolonya universitetida … Читать далее
VENA UNIVERSITETI — Yevropadagi eng qadimgi un-tlardan biri. 1365 i. tashkil etilgan. Avstriyaning Vena sh. da joylashgan. Katolik teologiya, protestant teologiya, yuridik va siyosiy fanlar, falsafa va tabiiy fanlar, tibbiyot va b. sohalar boʻyicha mutaxassislar tayyorlaydi. Un-tda 70 mingdan ortiqtalaba taʼlim oladi. Kutubxonasi (1365-y. tashkil etilgan) da 2 mln. ga yaqin asar saqlanadi. Пост Навигацияси
«VARQA VA GULSHOH» — sevishganlar haqidagi doston. Sharq xalqlari ogʻzaki va yozma adabiyotida keng tarqalgan, samimiy sevgi va sadoqat, insoniylik va ezgulik tarannum etilgan. «Varqa va gulshoh va G.» haqidagi ilk maʼlumot Ibn Qutaybaning «Kitob ul-sheʼr vash-shuaro» («Sheʼr va shoirlar haqida kitob»)ida uchraydi. «Varqa va gulshoh va G.»ning mavzui 7-a. da Jan. Arabiston qabilalari orasidagi … Читать далее
BERUNIY Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad (973.4.9, qad. Kot (Kat) sh. — 1048.11.12. Gʻazna (hoz. Afgʻonistonda) — ulugʻ oʻzbek mutafakkir olimi, oʻrta asrning buyuk daholaridan. Oʻz zamonasining hamma fanlarini, birinchi navbatda falakiyot (astronomiya), fizika, riyoziyot (mat.), ilohiyot, maʼdanshunoslik fanlarini puxta egallagan. Bu fanlar taraqqiyotiga qoʻshgan hissasi bilan uning nomi dunyo fanining buyuk siymolari qatoridan joy … Читать далее