POKISTON, Pokiston Islom Respublikasi (Islami Jamhyriya Pakistan) — Osiyo jan. da, Hindiston ya. o. ning shim.-gʻarbidagi davlat. Mayd. 803,9 ming km2. Aholisi 147,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Islomobod sh. Maʼmuriy jihatdan 4 provinsiya, federal poytaxt hududi va federal xukumat tomonidan boshqariladigan qabilalar hududiga boʻlingan. Davlat tuzumi. Pokiston — Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiruvchi … Читать далее
MUHAMMAD SOLIH (1455, Xorazm — 1535, Buxoro) — shoir. Xorazm hokimi amir Nursaidbek oilasida tugʻilgan. Bobosi Shohmalik Ulugʻbek saro-yida, otasi Nursaidbek esa Ulugʻbek, Joʻgi Mirzo, Abu Said saroylarida eʼtiborli arboblardan boʻlgan. M. S. Xorazmda savod chiqargach, Hirotga borib, Aburahmon Jomiydyan ilm oʻrgangan. Otasi vafot etgach, Husayn Boyqaro va b. temuriylar saroyida maʼlum muddat xizmat qilgan. … Читать далее
MALAYZIYA (Persekutuan Tanah Malaysiu) — Jan.-Sharqiy Osiyodagi davlat. X,ududini Jan. Xitoy dengizi ikkiga ajratib turadi; Gʻarbiy Malayziya (Malayya) Malakka ya. o. ning jan. da, Sharkiy M. Kalimantal o. ning shim. qismida joylashgan. Mayd. 332,8 ming km2. Aholisi 22,2 mln. kishi (2001). Poytaxti — Kuala-Lumpur sh. Maʼmuriy jihatdan 13 shtat va 2 federal hududga boʻlinadi. Davlat … Читать далее
MAXDUMI AʼZAM (asl ismi Sayyid Ahmad Xojagi ibn Sayyid Jaloliddin Kosoniy Dahbediy; 1463/64, Koson sh. — 1542) — movarounnahrlik alloma, yirik diniy arbob, na-qshbandiylik rahnamosi. Ilk taʼlimni Koson sh. da olgan. Madrasani bitirgach, Shayx Mir Sayyid Aliga shogird tushadi, soʻng Toshkentga kelib, Xoja Axrorning shogirdi Muhammad Qozi (1516-y. v. e.)ga xalifa boʻladi. Ustozi bilan Hirotga … Читать далее
KULSUM, Ummu Kulsum, asli ismi Fotima Ibrohim (1906, Misrdagi AsSanbalavin tumani — 1975.3.2, Qohira) — xonanda, arab estrada xo-vandalik sanʼati asoschisi. 1918-y. dan atoqli xonanda Abul Aldan taʼlim olgan. Arab musiqa in-ti qoshidagi musiqa ansamblida (1926-y. dan) va Qohira radiosida (1937-y. dan) yakka-xon xonanda. 1936—46 y. larda musiqali filmlarda qatvashgan. Arab musi-qachilari uyushmasining asoschisi va … Читать далее
MEʼMORLIK, arxitektura — foydalanishdagi maqsad va vazifalar, zamonaviy texnik imkoniyatlar va jamiyatning estetik karashlaridan kelib chiqib bino va inshootlarni loyihalash va qurish sanʼati. Meʼmor inson hayoti va faoliyati uchun zarur fazoviy muhitni tafakkur kuchi bilan avval ijodiy loyihada rejalab, uni amalda yuksak did va mahorat bilan bunyod etadi. Meʼmorlik asarlari qatoriga turli-tuman binolar, uyjoylar, meʼmoriy … Читать далее
TURKON XOTUN (asli Terkan «oliy nasabli», «zodagon oilaga xos», «xotun» — malika) (? — 1232/33. 18/6.10) — Anushtegin asos solgan xorazmshoxlar sulolasining soʻnggi hukmdori Alouddin Muhammad xorazmshoh (1200—20) ning onasi. Juvayniytj taʼkidlashicha, Turkon xotun qangʻli urugʻidan boʻlgan qipchoq xoni Aqranning qizi edi. Tarixiy manbalarda taʼkidlanishicha, Sulton Muhammad hukmronligi davrida Turkon xotun saltanat ishlarida yetakchi mavqeni … Читать далее
«TURK SOʻZI» — ijtimoiysiyosiy, iqtisodiy va adabiy turk gazetasi. 1918-y. mayda Toshkent sh. ning Shayxontohur dahasida Saidalixuja Eshonxoʻja oʻgʻli boloxonasida chop qilingan. Haftada 2-marta chiqqan. Gaz. «Birlashgan turk oʻrtoqligi» jamiyati nashri hisoblangan. Bosh muharriri — Temurbek Xudoyorxonov. «Turk soʻzi» «Soʻz va hayotdan oʻz nasibangizni olingiz» shiori ostida faoliyat koʻrsatgan. Gaz. ning asosiy maqsadi millatni siyosiy, … Читать далее
MOʻMINA XOTUN MAQBARASI — Naxichevan (Ozarbayjon)dagi meʼmoriy yodgorlik (1186). Osiyo davlatidagi ildegizlar otabegi Muhammad Jahon Pahlavon rafiqasiga atab kurdirgan. Meʼmori Ajamip. Tarhi aylana, 10 qirrali, minora shaklida, diametri 14 m ga yaqin, bal. 25 m. Tashqi kulohiy gumbazi (10 qirrali) saqlanmagan. Faxriddin Roziy maqbarasi, Qaldirgʻochbiy maqbarasi gumbazlariga xos uslubda qurilgan. Maxrbatli shakl mutanosibligi va meʼmoriy … Читать далее
MAHDIYLIK — zamona oxir boʻlganda imom Mahdiy yerga kaytib keladi va adolatli tuzum oʻrnatadi deb hisoblaydigan diniy taʼlimot. Bu taʼlimot dastlab shialar oʻrtasida kelib chiqqan, keyinchalik sunniylar orasida ham qisman tarqalgan. Islom mamlakatlarida Mahdiylik gʻoyalaridan ayrim davlatga qarshi harakatlarning rahnamolari ham foydalangan. Mac, Eronda bobiylar qoʻzgʻolonining boshligʻi Ali Muxammad (q. Bob) va 1881-y. da Sudanda … Читать далее