VIKASOL (Vikasolum), K, vitamini — qondagi protrombinni koʻpaytirib, krnning ivish xossasini oshiradigan — qon toʻxtatadigan sintetik preparat. Ukraina olimi Palladii tomonidan sintez qilingan (1941—44). Qon ketganda, shuningdek bemorlarni operatsiyaga tayyorlashda ishlatiladi; 3—4 kun ichiriladi yoki muskul orasiga yuboriladi. Qonning ivish xossasi oshib ketganda Vikasol berib boʻlmaydi. Koʻproq akusherlik amaliyotida qoʻllaniladi. Пост Навигацияси
VIDAL REAKSIYASI — ich terlama (qorin tifi) va paratiflarni aniqlash uchun qoʻllaniladigan immunobiologik reaksiya. Fransuz vrachi F. Vidal taklif etgan (1896). Reaksiya agglyutinatsiya hodisasiga asoslangan. Bemorning qon zardobi kamida 1:200 nisbatda suyultirilganda agglyutinatsiya hodisasi roʻy bersa, Vidal reaksiyasi musbat boʻladi. Bu esa diagnostik titr hisoblanadi. Serodiagnostikata asoslanib hafta oralatib Vidal reaksiyasi qoʻyilganida reaksiya titri ortib … Читать далее
VEGETATIV NERV SISTEMASI (lot. vegetatio — oʻsish, rivojlanish, qoʻzgʻalish) — odam va umurtqali hayvonlar nerv sistemasining bir qismi; V. n. s. ning tolalari barcha ichki aʼzolarning silliq muskullariga tarqalib, ular faoliyatini kishi ixtiyorisiz (avtonom holda) boshqarib turadi. Ammo Vegetativ nerv sistemasi animal (skelet muskullarigacha tarqaluvchi) nervlar singari bosh miya katta yarim sharlari poʻstlogʻi boshqaruvida faoliyat … Читать далее
BLENNOREYa (yun. blennos — shilimshiq va rheo — oqaman) — koʻz shilliq pardasi (konyunktiva) ga gonokokklar tushishi natijasida uning oʻtkir yiringli yalligʻlanishi. Chaqaloqlar, bolalar va kattalar Blennoreyasi farq qilinadi. Chaqaloqlarga soʻzak (gonoreya) b-n ogʻrigan onadan tugruq vaqgida yoki bolani parvarish qilish vaqtida ishlatilgan buyumlardan yuqadi. Blennoreya koʻproqqiz bolalarda kuzatiladi; shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilmaslik sababli … Читать далее
VAMPIRLAR, arvoh shapalaklar, desmodsimonlar (Desmodontidae) — koʻrshapalaklar oilasi. Vampirlarni baʼzan barg burunlilar oilasiga kenja oila sifatida kiritiladi. Tanasining uz. 6,5—9 sm. Yuqori jagʻidagi kurak tishlari yirik va oʻtkir; qoziq tishlari yaxshi rivojlangan; keyingi (oziq) tishlari mayda, qisman reduksiyaga uchragan. Ichagi kalta, oshqozoni choʻziluvchan boʻlib, birdaniga koʻp miqdordagi oziqni saqlashta moslashgan. Vampirlar urugʻi Jan. va Markaziy … Читать далее
VRACH (rus.) — oliy maʼlumotli tibbiyot xodimi; ogʻzaki nutqda «doktor» (lot.) V. maʼnosini anglatadi (mahalliy talaffuzda «doʻxtir» deyiladi). Vrach faoliyati bemorlarni davolash va kasalliklarning oldini olish choralarini koʻrishdan iborat. Vrach shifokor burchi haqidagi tushunchani ham oʻz ichiga oladigan vrachlik etikasi (q. Tibbiyot deontologiyasi)t& amal qiladi. Birinchi shoshilinch tibbiy yordam berish — V. burchlaridan biridir. Vrachlar … Читать далее
BOLDIR — tizza bilan oyoq panjasi oʻrtasidagi qism. Yuqoridan taqim oʻrtasidan oʻtgan gorizontal chiziq b-n, pastdan boldiroyoq kafti boʻgʻimi bilan chegaralangan. Boldir skeleti katta va kichik boldir suyaklaridan iborat. Suyaklar orasi ochiq boʻlib, uni qalin parda toʻldirib turadi. Suyaklar va pardaning old tomonida uchta, tashqi tomonida ikkita va orqa tomonida sakkizta muskul ustmaust joylashgan. Ular … Читать далее
GIPOFIZAR KAXEKSIYA (Cachexia hypophysialis) , Simmonds kasalligi — gipotalamus yadrolari shikastlanganda va gipofiztsht oldingi boʻlagida tropgormonlar ishlab chiqarilishi kamayganda yoki butunlay boʻlmaganda kelib chiqadigan kasallik; gipotalamus markazlarining funksional buzilishi; gipotireoz, gipokortitsizm, gipogonadizm bilan ifodalanadi. Asosan jinsiy bezlar va qalqonsimon bez hamda buyrak usti bezi pust qavati faoliyatining yetishmaslik belgilari namoyon boʻladi. Bemor tez orada choʻpustixon … Читать далее
BIOTELEMETRIYA, biologik telemetriya (bio…, tele… va…metriya) — biologik hodisalarni tadqiq etish va biologik koʻrsatkichlarni (mas, kosmonavtlar, sportchilarning tomir urishi, qon bosimi, haroratini) masofadan turib oʻlchash va tekshirish usullari majmui. Biotelemetriya tekshirishlarni olis masofadan turib ham (mas, kosmik uchishlarda) yoki oʻrganiladigan obyektning harakati paytida (mas, sport musobaqalari yoki mehnat faoliyati paytida) oʻtkazish imkonini beradi. Biotelemetriyada oʻrganilayotgan … Читать далее
GEMOSPORIDIOZLAR — uy hayvonlarining qizil qon tanachalarida va retikuloendotelial sistema hujayralarida parazitlik qiluvchi bir hujayrali gemposporidiylar qoʻzgʻatadigan kasallik. G. bilan hamma hayvonlar kasallanishi mumkin. Asosan, kanalar orqali yuqadi. Gemosporidiylar qizil qon tanachalari (eritrotsitlar)da koʻpayib qonni buzadi. Kasal hayvonlar harorati koʻtariladi, mahsuldorligi pasayadi, ichi buziladi. qoni kamayadi, qon aralash siyadi, koʻpchilik hollarda oʻladi. Davosi: G. bilan … Читать далее