MEXANIKA VA INSHOOTLARNING SEYSMIK MUSTAHKAMLIGI INSTITUTI

MEXANIKA VA INSHOOTLARNING SEYSMIK MUSTAHKAMLIGI INSTITUTI, Oʻzbekiston FA M. T. Oʻrozboyev nomidagi Mexanika va inshootlarning seysmik mustahkamligi instituti — mexanika muammolari, paxta terish mashinasi mexanikasi, bino va inshootlarning zilzilaga chidamliligi, muhitlar mexanikasi masalalari bilan shugʻullanadigan i. t. muassasasi. Dastlab Inshootlar in-ti nomi bilan Toshkentda 1947-y. tashkil qilingan, 1959-y. shu in-t lab. lari asosida Qurilish va … Читать далее

MUXALLIS

MUXALLIS (Serophularia integrifolia) — sigirquyruqdoshlar oilasiga mansub koʻp yillik oʻt. Poyasi bir nechta. Har bir poya roʻvaksimon toʻpgul bilan tugaydi. Bargi oddiy, choʻziq yoki tuxumsimon, cheti qirqilgan. Guli ikki jinsli, qizgʻishyashil, kosachasi 5 boʻlakli. Iyun — avgustda gullab, meva beradi. Oʻrta Osiyoning togʻli r-nlarida 8 turi uchraydi. Oʻzbekistonning hamma togʻli r-nlarida chagʻirtoshli qoyalarda oʻsadi. Ayrim … Читать далее

PENTOD

PENTOD [yun. pente — besh va (elek-tr)od] — katod, anod va uchta toʻr (boshqarish, ekran, antidinatron) dan ibo-rat besh elektrodli elektron lampa; past va yuqori quvvatli xillari bor. Past kuvvatli Pentod yuqori va oraliq chastotali kuchaytirgichlarda ishlatiladi. Yuqori quvvatli Pentod oʻzgarmas (baʼzan, oʻzgaruvchan) tok tarmogʻi elektr energiyasini yuqori chastotali energiyaga aylantirib berish uchun ishlatiladi. Pentod … Читать далее

PEKIN KARAMI

PEKIN KARAMI (Brassica pekinensis) — karamguldoshlar oilasiga mansub bir yillik sabzavot ekini. Vatani — Xitoy va Yaponiya. P. k. ning bandi yoʻq. Bargi asoslari ildizga yaqin joyda qisman zich joylashgan. Karam boshlari uz. 30—45 sm, diametri 8—10 sm. Barg uz. 30—60 sm, qirralari toʻlqinsimon, barg shapalogi mayin. Rangi och yashil, bir oz tukli. Pekin karami … Читать далее

MUHAMMAD AMIN INOQ MADRASASI

MUHAMMAD AMIN INOQ MADRASASI — Xivadagi meʼmoriy yodgorlik (18-a.). Muhammad Amin inoq tomonidan qurdirilgan. Ichan qalʼa markazida joylashgan. Muhammad Amin inok, va uning oʻgʻli shu madrasaga dafn qilingan deb taxmin qilinadi. Madrasa bosh tarzi maydonga qaragan. Jan. peshtokdan 3 gumbazli miyonsaroy orqali toʻgʻri toʻrtburchak tarxli hovliga (25,4×24 m) kiriladi. Hovli atrofida bir qavatli hujralar va … Читать далее

MUSIQALI FILM

MUSIQALI FILM — kino va televideniye asari; unda musiqa asosiy oʻrinni egallab, filmning janri va dramatik qurilishini belgilaydi, syujet rivojlanishi, asar gʻoyasi va qahramonlar ichki dunyosini ochishga xizmat qiladi. 20-y. larning oxirida ovozli kino bilan bir vaqtda Musiqali film ham rivojlana boshladi. Rivojlanishning turli bosqichlarida Musiqali filmning tuzilishi oʻzgarib bordi. Dramaturgiya, musiqa, vokal, xoreografiya va … Читать далее

MUNTAZAM KOʻPYOQ

MUNTAZAM KOʻPYOQ — hamma yoklari muntazam teng koʻpburchaklar va hamma koʻp yokli burchaklari teng boʻlgan qavariq koʻpyoq. Muntazam koʻpyoqning har bir uchidan chiquvchi qirralari soni bir xil. Yevklid M. k. ning faqat 5 turi bor ekanini isbot etgan: muntazam tetraedr, kub, muntazam oktaedr, muntazam dodekaedr, muntazam ikosaedr. M. k. larning har birini kubni tekisliklar bilan … Читать далее

MULLA GʻOYIB

MULLA GʻOYIB, Koʻr Gʻoyib, Gʻoyib — xalq ijodida yaratilgan afsonaviy obraz, baxshilar piri. Fozil Yoʻldosh oʻgʻlidan 1934-y. da yozib olingan. Dostonda tasvirlanishicha, Mulla Gʻoyib buxorolik boʻlib, shu yerda taxsil olgan. Ustozi Eshon Namoz imomlik qilayotganda, orqada imomga iqtido qilib namoz oʻqiyotgan qizlarga ikki bor nazartashlagani uchun koʻr qilingan. Eshon Mulla Gʻoyibga koʻzining xuni evaziga baxshilarning … Читать далее

METROPOLITEN-MUZEY

METROPOLITEN-MUZEY (Metropolitan Museum of Art) — AQSH ning (Nyu-Yorkda) eng yirik markaziy sanʼat muzeyi. 1870-y. da tashkil etilib, 1872-y. da ochilgan. Shaharning markaziy bogida joylashgan. Fort-Trayon bogʻida boʻlimi bor. Eksponatlari, asosan, shaxsiy kolleksiyalardan muzeyga tortik, qilingan sanʼat asarlaridan iborat. Amerika rangtasviri va haykaltaroshligi, qurollar, Uzoq va Yaqin Sharqning qad. sanʼati, Qad. Misr sanʼati, Yunoniston, Qad. … Читать далее

MENTOL

MENTOL, 3-l-mentanol, S10N20O — yalpiz hidli, taxir mazali rangsiz kristall. Mol. m. 156, 26. 4 ta izomeri bor. Spirt, efir, xlorofrom, benzol, skipidar, sirka kislotada yaxshi, suvda yomon eriydi. Mentol kimyoviy reaksiyaga faol kirishadi. Sanoatda choʻl yalpizi moyidan olinadi. Sintetik yoʻl bilan xam olish mumkin. Oziq-ovqat sanoatida likyor, konfet i. ch. da, atir-upa, tish yuvish … Читать далее