Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/b/bor/

MONTERREY — Meksikaning shim.-sharqiy qismidagi shaxar, Santakatarina daryosi vodiysida. Nuevo-Leon shtatining maʼmuriy markazi. Aholisi 1,1 mln. kishi (2000). Aeroporta xalqaro axdmiyatga ega. Mamlakatning yirik iqtisodiy markazi (Mexikodan keyin 2-oʻrinda). Qora va rangli metallurgiya sanoatlari rivojlangan. Metallsozlik, mashinasozlik (jumladan, elektrotexnika, q. x. mashinasozligi), kimyo, yogʻochsozlik, toʻqimachilik, koʻn-poyabzal, oziq-ovqat sanoati korxonalari mavjud. Qurilish materiallari ishlab chiqariladi. Reynos … Читать далее

MINERALOGIYA (mineral… va…logiya) — minerallar haqidagi fan; minerallar, ularning tarkibi, xossalari, fizik tuzilishi (strukturasi) ning morfologiyasi va krnuniyatlari, shuningdek, tabiatda hosil boʻlish jara-yonlari va oʻzgarish sharoitlarini hamda sunʼiy yoʻl bilan (sintez) olish va amalda foydalanish yoʻllarini oʻrganadi. Mineralogiyaning asosiy vazifasi — foydali qazilma konlarini qidirish va baholash, xom ashyoni amaliyotda qoʻllash uchun boyitishning ilmiy asoslarini … Читать далее

MUHYI (taxallusi; asl ism-sharifi Muhammad Rizo Oxund oʻgʻli) (1835, Qandahor, Afgʻoniston — 1911, Andi-jon) — shoir. Turkiy va forsiy tillarda ijod qilgan. Hirot va Buxoro madrasalarida tahsil olgan. Muhyi 19-a. ning 60-y. lari oʻrtalarida Andijon sh. da yashagan. Andijon hokimi — Xudoyorxonning katta oʻgʻli Nasriddinbek (1865 — 75) Muhyiga «Toj ush-shuaro» («Shoirlar toji», 1869) faxriy … Читать далее

MUHANDISLIK QOʻSHINLARI — barcha qoʻshin turlarining jangovar harakatlariga yordam beradigan muhandislik inshootlari va vositalarini barpo etuvchi maxsus qoʻshinlar. Dastlab Fransiyada 17-a. da, Rossiyada 18-a. boshida paydo boʻlgan. Zamonaviy qoʻshinlarda Muhandislik qoʻshinlari muhandislik sapyorlik (sapyor), muhandislik-yoʻl, ponton-koʻprik quruvchi, muhandisquruvchilik, kechib oʻtuvchidesant va b. birlashma, qism va boʻlinmalardan tarkib topgan. Hozirda Muhandislik qoʻshinlari quruklikdagi qoʻshinlarning jangovar harakatlarini … Читать далее

MUGʻOJAR TOGʻI (qozoqcha Moʻgʻaljar) — Qozogʻiston Respublikasining Oq-toʻba viloyatidagi togʻ. Kaspiyboʻyi pasttekisligi bilan Toʻrgʻay soyligi orasida joylashgan. U shim. da Ural daryosi vodiysidan jan. da Turon tekisligidagi Shagʻiray balandligigacha davom etadi. Uz. 200 km, eni 30 km gacha. Eng baland joyi 657 m (Katta Baxtiboy togʻi). Togʻ geologik tuzilishi jihatidan Ural togʻlarining davomi hisoblanib, asosan, … Читать далее

MOʻGʻULTOGʻ — Qurama tizmasining jan.-gʻarbidagi togʻ. Oʻzbekiston va Tojikiston chegarasida joylashgan. Jan.-gʻarbdan shim.-sharqqa yoʻnalgan. Qurama tizmasining gʻarbiy tarmoqlari boʻlmish Oltintopgan va Qoramozor tizmalaridan Mirzarabot beli bilan ajralgan. Jan.-gʻarbiy etaklari Sirdaryo vodiysiga tutashadi. Uz. 85 km chamasida. Eng baland joyi 1624 m (Moʻzbek togʻi), jan.-gʻarbda Katta Supa togʻi (bal. 1277 m gacha) mavjud. Togʻ kuchli parchalangan, … Читать далее

MOʻYINQUM — Qozogʻiston jan. dagi Chuy va Talas daryolari quyi oqimidagi qumli choʻl. Uning jan.gʻarbida Qirgʻiziston va Qoratogʻ tizmalari koʻtarilgan. Sharkdan gʻarbga 540 km, shim. dan jan. ga 150 km. ga choʻzilgan. Umumiy mayd. 4 mln. ga. Yer yuzasi jan.sharqsan (700 m) shim.-gʻarb tomon (110 m) pasayib boradi. Tektonik jihatdan Chuy sineklizasida joylashgan. Qumning qalinligi … Читать далее

MILLIY IQTISODIYOT — ijtimoiy iqtisodiyotning mavjudlik shakli; mamlakat, davlat qududida yashovchi millat (xalqlar)ning tarixan shakllangan yoki tubdan yangilanayotgan, oʻzgarayotgan va rivojlanayotgan mulkiy va b. ijtimoiyiqtisodiy munosabatlari, ular bilan shartlangan, mahalliy xususiyatlarga ham ega boʻlgan iqtisodiy faoliyat sohalari, tarmoqlari, tashkilotlari, korxonalari, hududlari va mintaqalari sistemasi. Imkon darajasida tashqi bozor taʼsiridan xoli boʻlgan milliy xoʻjalik sistemasi. Milliy … Читать далее

MIKORIZA (yun. mykes va rhiza — ildiz) , zamburugʻildiz — zamburugʻ mitseliysining yuksak oʻsimliklar ildizi bilan oʻzaro simbiozi (birgaliqda yashashi). Ektotrof (tashqi) va endotrof (ichki) Mikoriza bor. Ektotrof Mikorizada zamburugʻ yosh ildizlarning ustki toʻqimasi uchlariga oʻralib, poʻstloqning tashqi qatlamlaridagi hujayra oralariga kiradi. Endotrof Mikorizada mitseliy hujayralar ichiga kiradi. Ektotrof Mikoriza koʻpchilik daraxtlar (eman, archa, qayin), … Читать далее

MOT (fors. — oʻldi) — 1) shaxmat (shohmot) atamasi; oʻyinda shohning raqib donasi (donalari) (kishtlar)idan himoya topolmay qolgan xrlati. «Bolalarcha Mot» (1. ye4 ye5 2. Fs 4 Fs5 3. FrgZ Osb 4. Frx7X), «telba Mot» (1. f4 yeb 2. g4 Fr4X), «Legal Mot i» (1. ye4 ye5 2. Fs4 d6. 3 Of3 Osb 4. OsZ … Читать далее