VROSLAV — Polshaning jan.gʻarbidagi shahar. Vroslav voyevodaligining maʼmuriy markazi. Odra daryosi boʻyidagi port. Aholisi 640 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Vroslav yilnomalarda dastlab 980-y. da Breslavl nomi bilan tilga olingan. Bir necha asr nemislar qoʻl ostida (1945-y. gacha) Sileziyaning bosh shahri (Breslau) boʻlgan. Vroslav yirik sanoat shahri va muhim t. y. tuguni. Transport mashinasozligi, … Читать далее
VOSITACHILIK (diplomatiyada) — ikki yoki bir necha davlatlar oʻrtasida muzokaralar olib borilishini yoʻlga qoʻyish va muzokaralar jarayonida ishtirok etib, ular muvaffaqiyatini taʼminlovchi vositalardan biri. Vositachilik vazifasini, odatda, nufuzli davlatlar, xalqaro tashkilotlar vakillari bajaradilar. Mashʼum «sovuq urush» tugallanib, Sharq b-n Gʻarb oʻrtasidagi munosabatlarda muxolifliqdan muloqotlarga oʻtilishi sharoitida mahalliy mojarolarni tinch yoʻl bilan hal qilish uchun Vositachilikdan … Читать далее
BRUNEY, BruneyDorussalom (Brunei Darussalam) — Jan. sharqiy Osiyodagi davlat. Kalimantan o. ning shim. da joylashgan. Mayd. 5,8 mingkm2, aholisi 300 ming kishi (1996). Poytaxti — BandarSeriBegavan sh. Maʼmuriy jihatdan 4 okrugga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Bruney — konstitutsiyali monarxiya (sultonlik). Hamdoʻstlik tarkibiga kiradi. Amaldagi konstitutsiya 1959-y. 29 sent. da qabul qilingan. Davlat boshligʻi — sulton. Mamlakatdagi … Читать далее
BRASHOV — Ruminiyaning markaziy qismidagi shahar, Brashov judetsining maʼmuriy markazi. Aholisi 324 ming kishidan ziyod (1990-y. lar oʻrtalari). T. y. tuguni. Mamlakatning muhim sanoat markazi. Mashinasozlik, elektrotexnika, toʻqimachilik, oziq-ovqat sanoati rivojlangan. Yogochsozlik, koʻn poyabzal, kimyo, qurilish materiallari, poligrafiya sanoati korxonalari; intlar, muzey va teatrlar bor. 15—16a. larda Transilvaniyaning bosh shahri boʻlgan. Shahar devori (13—17-a. lar), … Читать далее
BOSHPANA HUQUQI — hoz xalqaro va davlat ichki huquqiga oid tushuncha. Xalqaro huquqda Boshpana huquqi asosiy xalqarohuquqiy odatlarga, shuningdek Birlashgan Millatlar Tashkilotining Bosh Assambleyam 1967-y. 4 dek. da kabul qilgan Hududiy boshpana toʻgʻrisidagi deklaratsiyam binoan amalga oshiriladi. Davlat ichki huquqida Boshpana huquqi hoz. demokratax davlatlarning konstitutsiya va qonunlariga koʻra, ajnabiy fuqarolar va fuqaroligi boʻlmagan shaxslarga … Читать далее
BOTIROV Roald (Ravil) Ismoiloshch (.1931.4.4, Astraxon) — kinorejissyor. Oʻzbekiston xalq artisti (1977). Toshkent teatr va rassomlik sanʼati intini tugatgan (1952). Buxoroteatrida bosh rej. (195259). Teatrda 20 ga yaqin spektakl qoʻygan: «Momaqaldiroq», «Oqpadar», «Tohir va Zuhra», «Oltin koʻl» va b. Shuningdek, Namangan teatrida Re«vizor», Hamza teatrida «Vassa Jeleznova» spektakllarini qoʻygan. 1959—90 y. lar «Oʻzbekfilm»da rej. 1990-y. … Читать далее
BOLSMAN PRINSIPI — entropiya S bilan termodinamik xolat ehtimollik W orasidagi munosabat (k — Bolsman doimiysi, W — holat ehtimolligi). Termodinamikaning ikkinchi bosh qonuni Bolsman prinsipi boʻyicha statistik sharhlanadi: tabiiy jarayonlar termodinamik tizimni kam ehtimolli holatdan koʻp ehtimolli holatga oʻtishga majbur qiladi Bolsman prinsipini L. Bolsman ishlab chiqqan. Пост Навигацияси
BRYUSSEL — Belgiya poytaxti. Brabant provinsiyasining maʼmuriy markazi. Senna daryosi boʻyida. Aholisi qariyb 1,22 mln. (1995), asosan flamand va vallonlar, koʻpchiligi katolik. Bryussel 11-a. yilnomalarida ilk bor tilga olinadi. Luven graflari qarorgohi boʻlgan. 12-a. dan Brabant tarixiy viloyatining asosiy iqtisodiy markazi, keyinchalik Flandriya va Burgundiyaning markazi. 15-a. da Niderlandiya tarkibida Gabsburglar hukmronligiga oʻtgan. 1585-y. martda … Читать далее
VALIYEV Abdulhay Qosimovich (1929.7.5, Toshkent) — faylasuf olim, Oʻzbekistan FA akad. (2000), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan ar-bobi (1981), falsafa fanlari d-ri (1967), prof. (1969). Oʻrta Osiyo davlat un-ti yuridik f-tini tugatgan (1952). Oʻzbekistan FA Falsafa va hukuq in-tida ilmiy xodim, katta ilmiy xodim (19591968), boʻlim mudiri (1973-y. dan). 1968 — 73 y. larda Oʻzbek sovet … Читать далее
VAJPAYI Atala Bixari (1924. 25. 12, Guvalyor, Madhya-Pradesh shtati) — Hindiston Respublikasi davlat va siyosat arbobi. 1942-y. mustaqillik harakatida faol qatnashganligi uchun qamalgan. Vajpayi 1957—86 i. larda Jana Sangx, Bharatiya Jana Sangx, Janata, Bharatiya Janata partiyalari taʼsischiaʼzosi va rahbari. 1980—84 y. larda, 1986-y. va 1993 — 96 y. larda Bharatiya Janata parlament partiyasi yetakchisi. 1977—80 … Читать далее