GʻARBIY AVSTRALIYA — Avstraliya Ittifoqining gʻarbiy qismidagi shtat. Mayd. 2,53 ming km2. Aholisi 1,9 mln. kishi (2000). Maʼmuriy markazi — Pert sh. Yer yuzasining aksari qismi bal. 400—500 m li choʻlli plato (Gibson, Katta Qumli, Katta Viktoriya choʻllari). Shoʻr koʻl koʻp. Shim. da savannalar bor. Gʻarbiy va shim.-gʻarbiy qismida togʻ tizmalari va massivlar uchraydi. Eng … Читать далее
GʻUZOR — Qashqadaryo viloyati Gʻuzor tumanidagi shahar (1977-y. dan), tuman markazi. Yaqin t. y. statsiyasi Gʻuzor (3 km). Viloyat markazi (Qarshi sh.) dan 58 km jan.-sharqda. Aholisi 22,3 ming kishi (2005). Paxta tozalash. q. x. mahsulotlarini qayta ishlash, taʼmirlash, qurilish, «Shoʻr-tangaz» unitar shoʻba, «Shoʻrtangaz-kimyo» sanoat korxonalari, non k-ti, avtokorxona, MTP, savdo, madaniy va maishiy xizmat … Читать далее
VALPARAISO (isp. —jannat vodiy-si) — Chili markazidagi shahar. Akonkagua viloyati maʼmuriy markazi. Aholisi 290 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Mamlakatning Tinch okean sohilidagi eng katta porti (import mollarining yarmidan koʻprogʻi, eksport tovarlarining ancha qismi Valparaiso orqali oʻtadi). Transkontinental (Buenos-Ayres — Santyago — V.) t. y. ning soʻnggi punkti, avtomobil yoʻllari tuguni. Mamlakatning muhim sanoat … Читать далее
VITEBSK VILOYATI — Belorussiyaning shim.-sharqidagi viloyat. 1938 i. 15 yanv. da tuzilgan. Vitebsk viloyatida 19 shahar va 26 shaharcha bor. Mayd. 40,1 ming km2. Aholisi 1434,7 ming kishi (1999), asosan beloruslar, shuningdek rus, ukrain, polyak, yahudiy va b. ham yashaydi Markazi — Vitebsk sh. Yer yuzasi asosan tekislik, qator tepalar va ular orasida botqoklashgan pastliklar … Читать далее
VENTILYATOR (lot. ventilo — puflayman, esaman, silkitaman) — havo yoki gazlarni haydovchi yoki soʻruvchi qurilma. Odatda, Ventilyator havo yoki gazni 0,15 MPa gacha bosim bilan haydaydi yoki soʻradi. Asosiy ish elementi motor va parrakli gʻildirakdan iborat. Binolar va shaxtalar havosini tozalash, q. x. mahsulotlari (don, paxta, pichan) ni quvur orqali uzatish, donni tozalash, saralash va … Читать далее
VELLINGTON, Uellington (Wellington) — Yangi Zelandiya poytaxti, Shimoliy o. ning jan. da, Tinch okeanning Port-Nikolson qoʻltigʻini oʻrab turuvchi togʻ yon bagʻrida joylashgan. Iklimi subtropik dengiz iqlim, yanv. ning oʻrtacha t-rasi 16°, iyulniki 8°, yillik yogʻin qariyb 1445 mm. Tez-tez zilzila boʻlib turadi. Aholisi 335,5 ming kishi (1996). Dengiz porti (yuk ortish va tushirish 15 mln. … Читать далее
VAGON (ing. waggon — arava) — t. y. izlarida yoʻlovchilar va yuklarni tashishga moʻljallangan transport vositasi. Birinchi marta 18-a. da Angliya, soʻngra Germaniyada paydo boʻlgan. Dastlabki Vagon yogʻoch izlarda qoʻlda yoki ot bilan tortilgan yashik boʻlgan. Vagonning keyingi taraqqiyoti Angliyada choʻyan izlar-ning qurilishi bilan bogʻliq. Bu izlarda Vagon ot b-n tortilgan. Keyinchalik texnikaning rivojlanishi bilan … Читать далее
VITEBSK — Belorussiya Respublikasidagi shahar. Vitebsk vidoyatinint markazi. Gʻarbiy Dvina daryosining baland sohilida joylashgan. Gʻarbiy Dvina daryosidagi pristan. Yirik t. y. tuguni. Axolisi 361,8 ming kishi (1999). Vitebsk birinchi marta 1021-y. gi solnomalarda tilga olingan. Belorussiyaning Minsk va Gomel sh. laridan keyingi yirik sanoat markazi. Yengil sanoat yetakchi oʻrinda turadi. Toʻqimachilik sanoati korxonalari (paypoq-trikotaj f-kasi, … Читать далее
BARIY (Baryum), Va — Mendeleyev davriy sistemasining II guruhiga mansub kimyoviy element, tartib nomeri 56, at. m. 137,34, kumush rang-oq metall. 7 ta barqaror izotop aralashmasidan iborat, ular orasida |38Va koʻproq (71,66%). B. ni shved kimyogari K. Sheyele VaO shaklida kashf etgan (1774) va bu oksidni «ogʻir yer» yoki barit deb atagan (yun. barus — … Читать далее
BOʻZSUV GES — Oʻzbekistonda qurilgan dastlabki gidroelektr st-ya. Toshkentning Boʻzsuv kanalida 1923-y. da qurilishi boshlanib, 1926-y. 1-mayda ishga tushirilgan. Quvvati 4 ming kVt. 30-y. larda uning quvvati Oʻzbekistonda mavjud boʻlgan barcha GESlardan yuqori boʻlgan va Toshkent sanoat korxonalari, shahar transporti va aholini elektr energiyasi bilan taʼminlashda katta ahamiyatga ega boʻddi. Hozir Boʻzsuv ges GES toʻla … Читать далее