MIROB — suv taqsimoti va sugʻorish tarmoqlarini nazorat qiluvchi shaxs. Qadimdan Oʻrta Osiyoda dare vodiylari va dehqonchilik vohalarida sugʻorish tarmoqlarining bosh toʻgʻonlarini tiklash, sohillar boʻylab dambalar oʻrnatish, sugʻorish tarmoqlarini loyqadan tozalash, suvni navbat bilan taqsimlash, ortiqcha suv va zaxoblarni zaxkashlar orqali partovlarga chikarib yuborish kabi barcha suv xoʻjaligi ishlari irrigatsiya va melioratsiyani yaxshi bilgan tajribali … Читать далее
MUHAMMEDOV Amin Muhammedovich (1916.14.4 – Toshkent – 2000.16.5) gidrotexnik olim, Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan va texnika arbobi, texnika fanlari d-ri (1966), prof. (1968), VASXNIL muxbir aʼzosi (1970). Leningrad industrial in-tini tugatgan(1937). Oktepa va Farhod GES, Shim. Toshkent kanali qurilishlarida ishlagan. Oʻzbekiston FA Inshootlar, Suv muammolari va gidrotexnika intlarida ilmiy xodim, gidravlika va lab. boshligʻi (1950—61), … Читать далее
PARKENT KANALI — Toshkent viloyatida kuril gan yirik gidrotexnika inshooti. Kanal viloyatning Boʻstonliq, Parkent, Yuqori Chirchiq va Ohangaron tumanlari togʻ oddi yonbagʻiri hududidan oʻtgan. Chirchiq daryosida qurilgan Chirchiq GES kaskadi (Gʻazalkent gidro-uzeli) inshootidan suv….. oladi. Kanal n ing 1-navba-ti (69 km) 1975-1983-y. larda, 2-navbati (14,3 km) 1988—1997-y. larda qurilgan. Uning loyiha uz. 96 km, foydalanishga … Читать далее
MUHANDISLIK GEOLOGIYASI — geologiyaning Yer pusti yuqori qatlamlarining hoz. geologik sharoitlari va dinamikasini muhandislikqurilish va b. xoʻjalik tadbirlari nuqtayi nazaridan oʻrganadigan sohasi. Muhandislik geologiyasining asosiy vazifasi — geologiyaning turli inshootlarni loyihalash, qurish va undan foydalanish bilan bogʻliq amaliy masalalarni yechish. Shuningdek, Muhandislik geologiyasi geografik muhitdan oqilona foydalanish va uni muhofaza qilishda muhim rol oʻynaydi. Muhandislik … Читать далее
MUHAMMADJONOV Abdulahad Raqimjonovich (1928.26.12, Toshkent) — sharqshunos va arxeolog olim. Oʻzbekiston FA akad. (2000). Tarix fanlaridri (1973), prof. (1989). Oʻrta Osiyo untini tugatgan (1951). 1956-70 y. larda Oʻzbekiston FA Tarix va arxeologiya intida katta ilmiy xodim, sektor mudiri va 1970-y. dan Arxeologiya in-tining sektor mudiri, 1980—83 y. larda direktori. Oʻzbekiston FA vitse prezidenta (1996— 98), … Читать далее
MARKAZIY BUXORO KOLLEKTORI — Buxoro viloyatida qurilgan yirik gidrotexnika inshooti. Zarafshon da-ryosi (Qorakoʻldaryo)ning Duob gidrouzelidan Mohankoʻl kollektorigacha boʻlgan oʻzanini chuqurlashtirib, kengaytirib, 1971-y. da qurib bitkazilgan. Uz. 51 km. Kollektorga Buxoro, Jondor, Vobkent va Romitan tumanlari hududidagi kollektor-drenaj tarmoqlarida yigʻiladigan suvlar tashlanadi. Kollektorning umumiy suv yigʻish maydoni 64,6 ming ga. Suv oʻtkazish imkoniyati 40 m3/s. M. … Читать далее
MODELLASH — fizik hodisa va jarayonlarni model yordamida tadqiq qilish; obyektlar (jonli va jonsiz tizimlar, muhandislik konstruksiyalari, fizik, kimyoviy, biologik, ijtimoiy jarayonlar xamda loyihalanadigan obyektlar)ning modellarini yasash. Fizik, matematik, elektr, kibernetik va b. xillarga boʻlinadi. Fizik Modellashda tadqiqot tekshirilayotgan jarayonning fizik tabiati va geometrik tuzilishi asl nusxadagidek, ammo undan mikdor (oʻlchami, tezligi) jihatidan farq qiladigan … Читать далее
PACHKAMAR SUV OMBORI — Qashqadaryoning kam suvli chap irmogʻi — Gʻuzor daryosida barpo etilgan yirik gidrotexnika inshooti. Gʻuzor tumani markazidan 15 km yuqorida joylashgan. Kattaoʻra va Kichikoʻra daryolaridan toʻldiriladi. Qurilish ishlari 1964-y. da boshlanib, 1967-y. da foydalanishga topshirilgan, 1968-y. toʻliq qurib bitkazilgan. Omborning suv yuzasi uz. 3,9 km, kengligi 1,8 km. Suv yuzasi mayd. 12,8 … Читать далее
MEHTAR QOSIM KOʻPRIGI — 16-a. ning 2-yarmiga oid gidrotexnika inshooti — gʻisht koʻprik; 19-a. oxiri — 20a. boshlarida vayron boʻlgan. Qoldiqlari Buxorodan 22 km shim. sharqda, Buxoro—Gʻijduvon—Samarqand yoʻli orqasida (Qavola va Chorbogʻ qishlokdari oraligʻida Qorakoʻldaryoning eski oʻzani tubida) saqlanib qolgan. Bunday qad. suv inshootlari manbalarda «Qantara», «Sari pul», «Puli sangin», «Tosh koʻprik», «Gʻisht koʻprik», «Taxta … Читать далее
KARKIDON SUV OMBORI — Fargʻona viloyati Quvasoy daryosidagi gidrotexnika inshooti. Suv ombori Fargʻona viloyati Kuva tumani bilan Qirgʻiziston Respublikasi chegarasida, Nazarota togʻoldi bilan Quvasoy vodiysi adirlari oraligʻidagi tabiiy botikda qurilgan. Birinchi navbati 1961—63 y. lar oxirida, ikkinchi navbati 1967-y. da qurib bitirildi. Karkidon suv ombori toʻgʻoni bal. 70 m, uz. 420 m. Umumiy hajmi 218,4 … Читать далее