TANDIR KABOB — kabobning bir turi. Qadimiy tansiq taomlardan biri. Tayyorlash usuli: qoʻy va mol goʻshtining yogʻsizroq qismidan qalinligi 2—3 sm, eniboʻyi 5—10 sm li 100 — 150 g li boʻlaklar kesilib 0,5% li namakobga 30 min. botirib qoʻyiladi. Betiga un, murch va tuyilgan zira aralashmasidan tayyorlangan urvoq sepiladi va tandirga yopib, qizarguncha pishiriladi. Goʻsht … Читать далее
GLIOKSAL (etandial, diformil, oksalat aldegid) , SNO—SNO — dialdegidlarning oddiy vakili, sariq rangli kristall. Mol. m. 58,04. Suyuklanish t-rasi 15°, qaynash t-rasi 50,4°, zichligi 1140 kg/m3. Suvda, spirt va efirda yaxshi eriydi. Saqlanganda namlik taʼsirida polimerlanadi. Glioksal tarkibida ikkita uglerodi boʻlgan birikmalarni oksidlab, sanoat miqyosida esa etilenglikolni mis katalizatori ishtirokida degidrogenlab olinadi. Toʻqimachilik, teri, qogʻoz … Читать далее
IBTIDOIY JAMIYAT — ibtidoiy odamlarning paydo boʻlishidan to davlat yuzaga kelguniga qadar boʻlgan davr. Jamoa boʻlib mehnat qilish va jamoa boʻlib isteʼmol qilish Ibtidoiy jamiyatning oʻziga xos xususiyatidir. Eng oddiy mehnat qurollariga ega boʻlgan ibtidoiy odam yakka-yakka holda tabiat kuchlariga va hayvonlarga qarshi kurasha olmas edi. Shuning uchun ibtidoiy odamlar jamoa ravishda mehnat qilib, oʻz … Читать далее
EFIR MOYLARI — uglevodorodlar, terpenlar, spirtlar, fenollar, aldegidlar, murakkab efirlar hamda baʼzi geterotsiklik birikmalar aralashmasidan tashkil topgan uchuvchan suyuq moddalar. Efir moylari koʻpgina oʻsimliklar tarkibida boʻlib, ularga hid beradi. Spirt, efir va benzolda eriydi, aksariyati suvda oz eriydi, baʼzilari esa umuman erimaydi. Efir moylari oʻsimliklardan quyidagi yoʻllar bilan olinadi: suv bugʻi yordamida haydash; past tralarda … Читать далее
RAUL QONUNLARI — eritma ustidagi erituvchining toʻyingan bugʻ bosimi bilan eritmaning tarkibi orasidagi bogʻlanishni ifodalovchi qonunlar. Raul eritma bugʻ bosimining sof erituvchi bugʻ bosimiga qaraganda past boʻlishidan foydalanib bir nechta mutsim qonunlar kashf etdi. Eritma bugʻ bosimining pasayishi sababli eritmaning muzlash trasi sof erituvchining muzlash trasidan past boʻladi, uning qaynash trasi esa sof erituvchinikidan yuqori … Читать далее
POLIAKRILONITRIL [-SN2-— (CHCN)—]n — akrilonitrilning oq rangli chiziqli polimeri. Mol. m. (30 — 100)-103; zichligi 1140—1170 kg/mʻ. Yumshash t-rasi 220—230°. Odatdagi erituvchilar, yogʻlar taʼsiriga chidamli. Dimetilformamid, dimetilatset-amid, etilen – va propilenkarbonat, konsentrlangan nitrat va sulfat kislotalarda eriydi. Atmosfera sharoi-tiga va yorugʻlik taʼsiriga chidamli. Sanoatda Poliakrilonitril akrilonitrilni geterogen (suvli dispersiyada) yoki gomogen (eritmada) radikal polimerlash usuli … Читать далее
STEARIN KISLOTA, oktadekan kislota, SN3 (SN2) |6SOON alifatik katorning bir asosli toʻyingan karbon kislotasi. Rangsiz kristall modda. Mol. m. 284,47. Suyuklanish t-rasi 69,6°, kaynash t-rasi 376,1°, [13,3 kPa bosimda (100 mm sim. ust.)], zichligi 849 kg/ m3 (70°da). Suvda erimaydi, organik erituvchilarda oz eriydi. Stearin kislota tabiatda keng tarqalgan yuqori yogʻ kislotalaridan biri. Stearin kislotaning … Читать далее
KARBOKSIMETILSELLYULOZA [C6H7O2(OH)3i(OCH2COOH) x] n – sellyulozaning monoxlorsirka kislota bilan oʻzaro taʼsiri mahsuloti. Sellyulozaglikol kislota, sellyuloza va glikol kislotaning oddiy efiri. Oq qattiq modda, kuchsiz kislota. Mol. m. (30-25)103; yumshash t-rasi 170°; zichligi 1590 kg/m3. Suvda, ishqorlarning suvdagi eritmalarida, ammiak, osh tuzi va sellyuloza erituvchilarida eriydi, organik erituvchilar, mineral moylarda erimaydi. Ishqoriy sellyulozaga monoxlorsirka kislota yoki … Читать далее
STRIXNIN (Strychninum), C21H22N2O2 — kuchala urugidan olinadigan alkaloid. Mol. m. 334,42. Suyuklanish t-rasi 282°, qaynash t-rasi 270°. 1818-y. da fransuz kimyogarlari P. J. Peltye va J. B. Kavantu kashf qilganlar. Strixninning tuzilishini ingliz kimyogari R. Robinson 1946-y. da aniklagan, amerikalik kimyogar R. B. Vudvord 1954-y. S. ning toʻliq sintezini ishlab chiqqan. Strixnin murakkab politsiklik birikmadir, … Читать далее
SINTETIK SMOLALAR — asosan polikondensatlanish natijasida olinadigan oligomerlar. Mol. m. kichik boʻlgan sintetik polimerlarning anʼanaviy nomi. Alkid smolalar, karbamid smolalar, fenolaldegid smolalar va b. S. s. ga mansub (q. Smola). Пост Навигацияси