VARING MUAMMOSI — sonlar nazariyasi taraqqiyotida muhim rol oʻynagan masala: har qanday l>2 koʻrsatkich uchun shunday g=Qp) mavjudki, ixtiyoriy butun N>0 sonni g ta butun sonlar l-darajalari yigʻindisi sifatida yozish mumkin. E. Varing 1770-y. da taʼriflagan. Xususan, p=2 boʻlganda g=4 boʻlishini, yaʼni har qanday butun musbat sonni toʻrtta son kvadratlari yigʻindisi (mas., 30=52+22+12+0=42+32+22+12) shaklida ifodalash … Читать далее
BUTIROMETR (yun. butyron — yogʻ, moy va…metr) — sutdagi yogʻ miqdorini aniklaydigan asbob. Shkalali silindrsimon shisha idishdan iborat. Asosan, lab. sharoitida ishlatiladi. Sutdagi yogʻ miqdorini aniqlash uchun Butirometrga pipetkada 10 sm3 sulfat kislota, 11 sm3 sut va 1 sm3 izoamil spirt quyiladi. Idishning ogʻzi rezina tiqin bilan bekitilib chaykatiladi, bunda sutdagi boshqa moddalar erib, faqat … Читать далее
BUTADOR — milliy zardoʻzlikag naqsh mujassamotlaridan biri. Uslublashtirilgan buta shaklidagi naqshgul (guldasta)lar bezatiladigan yuza boʻylab bir te kis yoyiladi. Oʻzaro boglanmagan bu guldastalar alohida tuzilishi bilan Butadorni belgilaydi. Naqshni asosan oʻsimlik gullari, ayrim hollardagina handasiy shakllar tashkil qiladi. Yeng uchi, kiyim bari va etaklarini oʻrab olgan «qur» — hoshiya bezakni bir mujassamotga birlashtiradi. Butadorning «Butadori … Читать далее
VANTUZ (lot. ventosis — shamolli) — vodoprovod, isitish quvurlarida yigʻilib qolgan havo chiqarib yuboriladigan klapan. V. havo yigʻiladigan joylarga, odatda, suv quvurlarining yuqori nuqtalariga oʻrnatiladi. Vodoprovod tarmoqlari, isitish tizimlarida ishlatiladi. Пост Навигацияси
BURGʻILASH BOLGʻASI — shpurlar (baʼzan, quduqlar) burgʻilashda va sunʼiy qoplamalar (asfalt, beton)ni buzishda ishlatiladigan zarbiy (pnevmatik) mashina. Baʼzan dvigateli benzin b-n ishlaydigan motoperforatorlar ishlatiladi. Dastaki (massasi 10 — 30 kg), kolonkali (massasi 50—70 kg, burgʻilash karetkasi yoki avtouzatkichli kolonkalarga oʻrnatiladi); teleskopli (massasi 30—50 kg li, yuqoriga yoʻnalgan shpurlarni burgʻilaydi) xillari bor. Titrash va shovkinning zararli … Читать далее
VANADATLAR — vanadiy (V) – oksid (V2O5) hosilalari boʻlgan. erkin holda ajratib olinmagan yoki beqaror ortovanadat H3VO4, pirovanadat H4V2O7, metavanadat HVO3, dekavanadat H6VinO2g, dodekavanadat H2V|2O31 va b. polivanadat kislotalarning tuzlari. Vanadatlarga vanadiy (1U)-oksid (VO2) hosilalari boʻlgan, erkin holda mavjud boʻlmagan H2V4O9, H4V2O6 va b. kislotalarning tuzlari ham kiradi. Ikkilamchi va uchlamchi qoʻsh V., jumladan granat … Читать далее
BURCHAKTISHLAR, burchak tishli tritonlar (Hynobius) — dumli amfibiyalar urugʻi. Tanglay tishlari burchak shaklida qayrilgan. 18 ta turi bor. Sharqiy Osiyo va Sibirda tarqalgan. Sibir burchaktishi yoki toʻrt barmoqli triton (Hynobius Keyserlingii) ning uz. 13 sm gacha, dumi 6 sm ga yaqin, tanasining orqa va yon tomonlari boʻz rangda, ustida mayda xollari va och rang yoʻllari … Читать далее
VALYUTA KONVERTATSIYASI (lot. conversio — almashtirish) , valyuta almashinuvi — mamlakat milliy valyutasining xorijiy valyutalarga yoki xalqaro toʻlov vositasi sifatida amal qiluvchi valyutaga erkin almashtirilishi (q. Valyuta). Пост Навигацияси