MAQBARA (arab, marqad, turbat) — biror mayitning jasadi joylashgan meʼmoriy inshoot yoki tosh tobut (daxma, sagʻana). Maqbara usti qubbali chortoqli bino boʻlib, ramziy gʻoyalarni oʻzida ifodalagan. Chortoq — yer kurrasini ifoda etuvchi barqaror shakl, qubba — osmon gumbazi ramzi, bular birgalikda Koinotni anglatgan. «Koinot modeli» ning bu tarzda barpo etilishi borliqning Alloh tomonidan yaratilgani haqidagi … Читать далее
POKISTON, Pokiston Islom Respublikasi (Islami Jamhyriya Pakistan) — Osiyo jan. da, Hindiston ya. o. ning shim.-gʻarbidagi davlat. Mayd. 803,9 ming km2. Aholisi 147,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Islomobod sh. Maʼmuriy jihatdan 4 provinsiya, federal poytaxt hududi va federal xukumat tomonidan boshqariladigan qabilalar hududiga boʻlingan. Davlat tuzumi. Pokiston — Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiruvchi … Читать далее
PARODONTOZ (para… va yun. odontos — tish) , alveolyar pioreya — tish atrofidagi toʻqimalar (parodont) ning surunkali yalligʻlanishi, alveolyar oʻsimtalar (tish katakchalari) atrofiyalanadi va oqibatda tishlar qimirlab tushib ketadi. Oʻrta va katta yoshdagi kishilar, baʼzan yoshlar, hatto bolalarda ham uchraydi. P: parodont to-mirlari va nervlarining buzilishi yoki kasallanishi natijasida tish atrofidagi toʻqimalarning qon b-n yetarli … Читать далее
MINSK VILOYATI — Belorussiya ning markaziy qismidagi viloyat. 1938-y. 15 yanv. da tuzilgan. Mayd. 40,8 ming km2. Aholisi 3301 ming kishi (1998). AsoSan beloruslar, shuningdek, rus, polyak, ukrain va b. millat vakillari ham yashaydi. Yer yuzasi sertepa, morenali qirlar, tekislik va pasttekislikdan iborat. Foydali kazilmalardan: kaliy va tosh tuzlari, torf, boʻr, mergel, qum, shagʻal, gil … Читать далее
KOʻKRAK QAFASI — sudralib yuruvchilar, qushlar, sut emizuvchi xayvonlar va odamda toʻsh suyagi yordamida koʻkrak umurtqalariga qovurgʻalar birikishidan hosil boʻlgan bir butun tuzilma. Odamda Koʻkrak qafasi q yassi konusga oʻxshaydi. Koʻkrak qafasining yon, old va orqa devori bor. Yon va oldingi devorlari 12 juft qovurgʻadan hosil boʻladi; oldinda qovurgʻalar uchi toʻsh suyagiga kelib taqaladi; orqa … Читать далее
KULOBA — skiflar sardorining mozorqoʻrgʻoni (mil. av. 4-a.). Kerch yaqinida ochilgan (1830). Tepalik tagida yunon andazasida qurilgan tosh daxma boʻlgan, u lekin skifcha udumda dafn qilingan. Mayyit yogʻoch tobutda, kiyimda, tilla bezaklar tikilgan bosh kiyimda, boʻynida — uchida otliq skiflar shakli yasalgan oltin taqinchoq, qoʻllarida — oltin bilagoʻzuk bilan koʻmilgan. Qurolaslaha mayyit yonida va maxsus … Читать далее
MALAYZIYA (Persekutuan Tanah Malaysiu) — Jan.-Sharqiy Osiyodagi davlat. X,ududini Jan. Xitoy dengizi ikkiga ajratib turadi; Gʻarbiy Malayziya (Malayya) Malakka ya. o. ning jan. da, Sharkiy M. Kalimantal o. ning shim. qismida joylashgan. Mayd. 332,8 ming km2. Aholisi 22,2 mln. kishi (2001). Poytaxti — Kuala-Lumpur sh. Maʼmuriy jihatdan 13 shtat va 2 federal hududga boʻlinadi. Davlat … Читать далее
KARNIZ (nem. karnies) — 1) meʼmorlikda bino devori ustiga muhofaza uchun maxsus (gʻisht, yogʻoch, tosh baʼzan paxsadan) ishlangan yoki oʻrnatilgan boʻrtiq qism, boʻgʻot. Tomni koʻtarib turishga va tashqi devorni yogʻingarchilik taʼsiridan himoya qilishga xizmat qiladi. Binolarda baʼzan qavatlarni bir-biridan ajratib turadi. Meʼmorlik orderlarida antablementning boʻrtib turadigan yuqori qismi. Oʻrta Osiyo meʼmorligida Karnizlar binoning tuzilishi, balandligi … Читать далее
MINBAR (arab.) —1) mayejidlarda imom vaʼz aytishi uchun mehrob yoniga ishlangan zinali supa. M. tosh yoki yogochdan ishlanib, naqshlar bilan serhasham bezatilgan. Mas, Tillakori madrasadagi mayejidsa toshdan yasalgan Minbar saqlangan; 2) jamoat majlislarida notiq nutq soʻzlaydigan maxsus moslama, kafedra. Yunoniston va Kdd. Rimda faylasuflar, notiklar vaʼz aytadigan joy sifatida vujudga kelgan. Shaharning yirik (bosh) maydonlarida … Читать далее
MIKROLITLAR (yun. mikro… va lit dan) — 1) (arxeologiyada) kichik tosh plastinkalar. Mezolit davrida paykon, suyak yoki shoxdan yasalgan qurollarning tigʻi sifatida ishlatilgan; 2) (geol.) — effuziv togʻ jinslarining yarim shishasimon massasiga kiruvchi plagioklazlar va b. jins xreil qiluvchi minerallarning mayda, mikroskopik prizmatik kristallchalari. Mikrolitlar xolxol qoʻshimchalar va kri-stallitlarga qarama-qarshi qoʻyiladi. Пост Навигацияси