MUALLAQ TOSH — Aqso masjidi yaqinidagi Qubbat as-Saxra masjidi ichidagi tosh. Quddus sh. da. Ushbu Muallaq toshning saxdi taxm. 7—8 kv. metr keladi. Uning pastki qismida 2 kishi sigʻadigan gʻorcha bor. Fop ichiga kirilsa 7 kishi sigʻadigan joy boʻlib, u yerga joynamoz toʻshab qoʻyilgan, kirgan odam ikki rakaat namoz oʻqib chiqadi. Ushbu tosh atrofi 1 … Читать далее
MIOKARD INFARKTI — yurak tomir kasalligi; koronar qon aylanishining buzilishi (arteriyalar aterosklerozi, trombozi, spazmi) natijasida yurak muskulida infarkt hosil boʻladi. Miokard infarktining rivojlanishiga gipertoniya kasalligi, kandli diabet, semirib ketish, kashandalik, kam harakat qilish, jismoniy va ruhiy zoʻriqish sabab boʻladi. Juda koʻp hollarda Miokard infarkti stenokardiya zaminida roʻy beradi. Miokard infarktining asosiy belgilaridan biri yurak muskulining … Читать далее
MINORAI KALON (Katta minora) , Arslonxon minorasi — Buxorodagi meʼmoriy yodgorlik. Muxandis va meʼmor Baqo loyihasi asosida Arslonxon qurdirgan (1127). Minorai kalon oʻrnida avval ham minora boʻlgan, u qulab tushgach, hoz. si mustahkam qilib qayta qurilgan. Poydevori tosh va maxsus qir qorishmasidan terilgan. Yer sathidan 9 m chu-qur, bal. 50,0 m, kursisi qirrador, tanasi gʻoʻlasimon, … Читать далее
MINGCHUQUR GʻORI — Surxondaryo viloyati Boysun tumanidagi gʻor. Boysun tizmasi tarkibidagi Hojibuzbarak togʻining shim.-gʻarbiy yon bagʻrida, Machay daryosi vodiysida joylashgan. Yura davri gips qatlamlarida hosil boʻlgan. Gʻorga kirish qismining eni 27 m dan ziyod, bal. 12 m. Bir qancha xonalar va yoʻlaklardan tashkil topgan gʻorning ichki tuzilishi murakkab. Ularning eni 6—8 m dan 10— 18 … Читать далее
MAVSUM MAROSIM QOʻSHIQLARI — xalq ogʻzaki ijodining yil fasllarini belgilovchi, turli marosim hamda anʼanaviy bayramlar jarayonida ijro etilgan qad. qoʻshiq turlaridan. Kelib chiqishi eneolit (yangi tosh) davrida yuzaga kelgan chorvachilik va dehqonchilik mehnatlari bilan bogʻliq. Qadimda mazkur mehnatlar yil fasllarining uzviy aylanib turish jarayoniga bevosita bogʻliq boʻlgan. Odamlar turli marosimlar, qurbonliklar va qoʻshiklar homiy ruhlarga … Читать далее
MAKON (arxeologi ya da) — tosh va jez davrida yashagan ibtidoiy odamlarning mavsumiy, vaqtinchalik boshpanasi yoki doimiy, davriy turar joyi. K,ad. tosh davri M. lari gor va ungurlarda (Teshiktosh, Obirahmat va b.) buloq boʻylarida (Koʻlbuloq va b.) joylashgan boʻlib, ular ajdodlarimizning uzok, muddatli boshpanasi hisoblanadi. Mezolit davridan boshlab tabiiy-geografik щaroitni oʻzgarishi bilan (buyuk muzliklar davridan … Читать далее
MENGIRLAR (bretancha ten — tosh hir — uzun) — jez va ilk temir davrida marhumlar xotirasiga qoʻyilgan megoligpik inshootlarning bir turi. Uzun tosh ustunlardan iborat boʻlib, yerga tik holda oʻrnatilgan. Bal. 4—5 m dan to 20 m gacha (Frans iyada boʻyi 20 m, ogʻirligi 300 tonnaga yaqin Mengirlar bor). Baʼzan Mengirlar uzun yoʻlak yoki halqasimon … Читать далее
MANJANIQ — toshotar harbiy qurilma. Eshilgan pay, tola yoki junning egiluvchanlik kuchi ostida harakatga keltirilgan. Qad. Yunoniston va Rimda katapulta nomi bilan yuritilgan. Asosan, qalʼa va qoʻrgʻonlarni qamal qilishda qoʻllanilgan. Manjaniq yordamida qamaldagilarga qarata tosh yadrolar irgʻitilgan. Tosh topilmagan kezlarda turli daraxtlardan tayyorlangan gʻoʻla va kundalardan foydalanilgan. Xususan, moʻgʻul bosqinchilari Urganchni 7 oy davomida qamal … Читать далее
PIROKSENLAR (yun. rug — olov va xenos — begona) — zanjirli silikat lar kichik guruhiga mansub togʻ jinslarini hosil qiluvchi minerallar gu-ruxi. Kimyoviy tarkibi Me,[Si2O6], bunda Me — magniy, kalsii, temir va b. metallar kationlari. Kristallografik belgilariga qarab rombik va monoklin Piroksenlar boʻladi. Rombik Piroksenlar magniy, temir metasilikatlaridan iborat uzluksiz izomorf aralashma Mg2 [Si2O6] Fe2[Si206] … Читать далее
MEKSIKA (Mexiko), Meksika Qoʻshma Shtatlari (Estados Unidos Mexicanos) — Shim. Amerikaning jan. qismida joylashgan davlat. Mayd. 1958,2 ming km2. Aholisi 101,9 mln. kishi (2001). Poytaxti — Mexiko sh. Maʼmuriy jixatdan 31 shtat va 1 poytaxt federal okrugiga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Meksika — federativ respublika. Meksika Qoʻshma Shtatlarining 1917-y. 5 fev. dagi Siyosiy Kon-stitutsiyasi amal qiladi, … Читать далее