MUQIMIY TEATRI, Muqimiy nomidagi Oʻzbek davlat musiqali drama teatri — Oʻzbekistonning yirik teatrlaridan biri. 1939-y. 30-noyabrda komik aktyor M. Miroqilov tashabbusi bilan Respublika komediya va satira teatri sifatida tashkil etilib, faoliyatini «Burungi qozilar yoki Maysaraning ishi» (Hamza) spektakli (rej. M. Miroqilov) bilan boshlagan. Ijodiy guruh 45 kishidan iborat boʻlib, Mirshohid Miroqilov — badiiy rahbar, F. … Читать далее
MUHAMMAD AMIN BUXORIY, Muhammad Amin ibn Mirza Muhammad Zamon Buxoriy Soʻfiyoniy (17-a.) — buxorolik tarixchi olim. Buxoro sh. ning Soʻfiyon mahallasidan boʻlgan, Hayoti toʻgʻrisida maʼlumotlar deyarli saqlanmagan. Taxm. 60 yoshida «Muhit attavorix» — «Tarixlar okeani» (1700) asarini yozgan. Asar 10 bobdan iborat boʻlib, uning keyingi boblari somoniylar va ashtarxoniylar davrini oʻz ichiga oladi. Asarda olimlar, … Читать далее
«MUXTASAR» — Zahiriddin Muxammad Boburntg aruz vazni nazariyasi xaqidagi asari (taxm. 1521—23). Manbalarda «Mu-fassal», «Risolai aruz» deb ham yuritiladi. Unda aruz vaznidagi barcha yutuq va kamchiliklar koʻrsatilgan. Bobur aruzning baʼzi noaniq masalalariga aniqlik kiritdi va uni yangi fikrlar b-n boyitdi, oʻzbek, arab, fors aruzlarini bir-biri bilan qiyoslab, aruz vaznining 248 turini aniqladi. Bobur aruzda zihoflar … Читать далее
MUTRIB XONAXAROBIY (taxallusi; asl ismi Muhammad Hasan Hoji Tabib oʻgʻli) , (1865-Xiva-1925) – shoir. Xivadagi Muhommad Aminxon madrasasiyaa tahsil olgan. Maqomchibastakor sifatida ham mashhur boʻlgan (Mutrib— sozanda, taxallusi shundan). Mutrib Xonaxarobiyning serqirra iqtidorini yuqori baholagan Feruz uni saroyga jalb etib, devonbegilik vazifasiga tayinlagan. Bu yillarda Mutrib Xonaxarobiy yozgan gʻazal va muxammaslar koʻplab bayozmajmualardan oʻrin olgan, … Читать далее
PARODIYA (yun. parodia — zid qoʻshiq) — adabiyot, teatr, musiqa va estrada janri, kulgi sanʼati, hajv va hazil turlaridan biri. Oʻziga xos harakat tar-zi, shuningdek, biror uslub, yoʻnalish, janr yoki muayyan qolipdagi nutq va b. ga hajviy, kinoyaviy va yumor b-n yondashish maqsadini koʻzlab qilingan ongli takdid. Biror sanʼatkor ijodi yoki ayrim asarning uslubiga taklid … Читать далее
«MUSULMON BIRODARLAR» («al-Ixvon al-muslimun») — diniy – siyosiytashkilot. 1928-y. Misrning Ismoiliya sh. da tuzilgan. Asoschisi — Shayx hasan al-Banno (1906—49). Uning siyosiy qarashlari Muhammad al-Gʻazoliy, Muhammad Abdu, Jamoliddin alAfgʻoniy, Rashid Rizo kabi panislomiy modernistlarning taʼsirida shakllangan. U islomning sunniylik oqimi taʼlimotidan chetga chiqmagan holda «jihod», «islomiy milliyatchilik», «islomiy davlat»konsepsiyalarini ishlab chikdi. Sayyid Qutb, Mustafo as-Siboi … Читать далее
MUQADDAS KITOBLAR, ilohiy kitoblar — muayyan dinda muqaddas va ilohiy hisoblanadigan kitoblar. Buddizmda Tripitaka, hinduiylikda vedalar va upanishadlar, xristianlikda Bibliya, yahudiylikda Tavropg, islomda Qurʼon shunday kitoblardan hisoblanadi. Islom dini taʼlimotiga koʻra, Alloh oʻtgan pay-gʻambarlarning baʼzilariga sahifalar, baʼzilariga esa kitoblar nozil qilgan. Ular 100 sahifa va 4 kitobdan iborat. 100 sahifadan 10 sahifani Odam (as) ga, … Читать далее
MUHAMMAD VORIS (17-a.) – tarixchi va adib. Avrangzeb davrida yashagan. Muhammad Voris «Shoh Jahonnoma» («ShohJahon davri tarixi») va «Zubdat ul-hikoyot» («Hikoyalar sarasi») nomli fors tilida yozilgan asarlar muallifi. «Zubdat ul-hikoyot» bir necha tarixiy asarlar («Tarixi Tabariy», Muhammad Avfiyning «Lubob ul-albob», «Boburnoma», Abulfazl Allomiyning «Tarixi Akbarshohiy» va b.) asosida yozilgan boʻlib, undagi hikoyalarning koʻpchiligi Avrangzebga bagʻishlangan. … Читать далее
PIRMUHAMMAD Mirzo (1376 — 1407.22.2) — temuriy shahzoda. Amir Temurning nabirasi, Muhammad Jahongir Mirzoning oʻgʻli. Otasining oʻli-midan 40 kun oʻtgach, Baxt Mulk Ogʻo begimdan tugʻilgan. 1392-y. da Amir Te-mur Gʻazna, Kobul, Zobuliston, Qan-dahor viloyati va Sind, daryosigacha boʻlgan yerlarni Pirmuhammad tasarrufiga topshirgan edi. U bobosi Amir Temurning bir necha harbiy yurishlarida, jumladan, Hindiston fathida qatnashgan. … Читать далее
MUHAMMAD NODIR Samarqandiy (16-a. oxiri — 17-a.) — musavvir, yirik portretchi. Asli Samark,andlik, keyinroq Hindistonga borib Ja-hongir (1605 — 27) va Shoh Jaqon (1627—58) saroyida ijod qilgan. Muhammad Nodir ijodida Oʻrta Osiyo va Hindiston miniatyura maktablari anʼanalari uy-gʻunlashgan; portretlarida kishilarning ruhiy holati, ichki olamini yoritishga intilish seziladi. «Savdogarlar Yusufni quduqsan tortib olmoqdalar» (Rossiya milliy kutubxonasida) … Читать далее