TALLIMARJON SUV OMBORI — Qashqadaryo viloyatidagi yirik gidrotexnika inshooti. Qarshi magistral kanali etagida barpo etilgan. Tallimarjon t. y. stansiyasi yaqinida, Amudaryo va Qashqadaryo oʻrtasida suvayirgʻich vazifasini bajaruvchi tekislikda joylashgan. 1965—73 y. larda qurilgan. 1977-y. da qisman, 1985-y. toʻliq ishga tushurilgan. Tallimarjon suv ombori Qarshi magistral kanali suvi bilan kuzgiqishki mavsumda 6 oy davomida toʻddiriladi. Uz. … Читать далее
CHIMQOʻRGʻON SUV OMBORI — Qashqadaryoning oʻrta oqimida qurilgan gidrotexnika inshooti. Qashqadaryo viloyati hududida, Qarshi sh. dan 60 km sharqda. Chimqoʻrgʻon suv ombori qurilishi 1958-y. da boshlangan. 1960-y. dan doimiy foydalanishga topshirildi. Toʻla sigʻimi 500 mln. m3, foydali sigʻimi 450 mln. m3. Suvi yuzasi sathi 49,2 km2, suv ombori oʻzan tipida. Uz. 17,5 km, maksimal chuq. … Читать далее
CHORDARA SUV OMBORI — Sirdaryoning oʻrta oqimida sugʻorishenergetika maqsadlarida barpo etilgan gidrotexnika inshooti. Qozogʻiston Respublikasi Jan. Qozogʻiston viloyati va Oʻzbekiston Respublikasining Jizzax viloyati hududlarida joylashgan. 1965-y. da qurib bitkazilgan, 1965 — 68 y. larda suv bilan toʻldirilgan. Toʻliq sigʻimi 5,7 mlrd. m3, foydali sigʻimi 4,7 mlrd. m3. Uz. 80 km, oʻrtacha eni 15 km, oʻrtacha … Читать далее
TINDIRGICH (suv xoʻjaligida) — oqim tezligi pasayganda suyuklikdagi muallaq aralashmalar choʻkadigan rezervuar, hovuz, kameralar. Gidrotexnika va sugʻorish sistemalarida Tindirgich kanallardagi loyqa, nasos va turbina parraklarini shikastlaydigan oqiziqlarni choʻktirishga moʻljallangan. Odatda, Tindirgich suv olgich (chiqargich) inshootlari tarkibiga kiradi yoki alohida qilib quriladi. Konstruksiyasi boʻyicha Tindirgich bir yoki koʻp kamerali; unga choʻkkan oqiziqlarni chiqarib tashlash usuli boʻyicha … Читать далее
SELDAN HIMOYA VOSITALARI — aholi punktlari, sanoat korxonalari va ekinzorlarni sel vayrongarchiligidan himoya qilishga moʻljallangan oʻrmonmeliorativ, gidrotexnik va b. tadbirlar majmui. Asosiy oʻrmonmeliorativ tadbirlar: togʻ yonbagʻirlarida, sunʼiy terassalar va oʻzan boʻylarida yoppasiga yoki qisman oʻrmon daraxtlari ekish, ixota daraxtzorlari barpo qilish (q. Agrooʻrmon melioratsiyasi). Bu tadbirlar, asosan, sel oqimlari hosil boʻlishiga yoʻl qoʻymaslik, muayyan havzaning … Читать далее
SUV XOʻJALIGI — xalq xoʻjaligi tarmogʻi; suv resurelarini oʻrganish, hisobga olish, undan kompleks foydalanishni rejalashtirish, sugʻorish sistemalarini ekspluatatsiya qilish, yer osti va yer usti suvlarini ifloslanishdan, tugab qolishdan saqlash, shuningdek, uni isteʼmolchilarga yetkazib berish bilan shugʻullanadi. Suv xoʻjaligi vazifasiga yerlarni sugʻorish, zaxini qochirish, yaylovlarni suv bilan taʼminlash; tuproq qatlamining yuvilib ketishi va jarliklar hosil boʻlishining … Читать далее
TAXIATOSH GIDROUZELI — Amudaryoning quyi qismida qurilgan gidrotexnika inshooti; qurilish 1966-y. da boshlangan, 1976-y. da qurib bitkazilgan. Tuproqli toʻgʻon va toʻsiqli darvozalardan iborat. Toʻgʻonning umumiy uz. 1650 m, eni 32 m, bal. 8 m. Darvozali kismining uz. 470 m, 25 darvozadan iborat, har bir darvozaning uz. 16 m. Suv sathi toʻgʻon tagidan oʻrtacha 5,2 m … Читать далее
SUV MUAMMOLARI INSTITUTI, Oʻzbekiston FA Suv muammolari ilmiy tadqiqot institut — yirik tadqiqot muassasasi, Toshkent sh. da joylashgan. 1991-y. 20-iyulda tashkil etilgan. Int tarkibida 6 ilmiy lab. (suv resurslaridan oqilona foydatanish metodikasi; suvni tejash usullari va sugʻorish texnologiyasi; choʻl suv resurslari; gidrologiya va gidrotexnika; gidrokimyo va suvni tozalash; gidroekologiya va gidrokimyoviy meliorantlar) bor (2004). In-tda … Читать далее
NORAK SUV OMBORI — Oʻrta Osiyodagi yirik gidrotexnika inshooti. Tojikiston Respublikasi hududida, Vaxsh daryosida Norak GES toʻgʻoni qurilishi natijasida vujudga kelgan. 1972-y. dan suv toʻldirila boshlangan. Energetika-irrigatsiya maqsadlaridagi gid-rouzelning tarkibiy qismi hisoblanadi. Mayd. 98 km2, hajmi 10,5 km!, uz. 70 km, eng keng joyi 1 km, oʻrtacha chuq. 107 m, suv ombori sathi 53 m … Читать далее
CHILTOʻGʻON (aslida nomi Chilchoʻptoʻgʻon, yaʼni Chilpoya — yogʻochdan yasalgan qirq oyok^i toʻgʻon) — qad. gidrotexnika moslamasining maxsus turi. «Chorpoya — toʻrt oyoq», «sepoya — uch oyoq» turlari ham boʻlib, daryo, soy va kanal (shohariq) sohillarini mustahkamlash, toʻgʻon yoki suvayirgʻichlar barpo etishda foydalanilgan. Chilpoya toʻsinga ayri shaklida yogʻochda qator qirqta oyoq oʻrnatilib yasalgan. Chiltoʻgʻon — chilpoyali … Читать далее