UGANDA (Uqanda), Uganda Respublikasi (Republic of Uqanda) — Sharqiy Afrikadagi davlat. Mayd. 236 ming km2. Aholisi 24,7 mln. kishi (2002). Poytaxti — Kampala sh. Maʼmuriy jihatdan 4 viloyat (reqion)ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. Uganda — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlikka kiradi. Amaldagi konstitutsiyasi 1995-y. 8 okt. da qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (1986-y. dan Yoveri … Читать далее
EKOLOGIYA SOHASIDAGI JINOYATLAR — tabiatdan foydalanish va atrof muhitni muhofaza qilishga qarshi jinoyatlar. Ekologiya insonni tabiat bilan bogʻlab turadigan ijtimoiy holatdir. Bunday bogʻliklik, oʻz navbatida, gʻayriqonuniy xattiharakatlar orqali huquqbuzarliklarni keltirib chiqarishi mumkin. Bu xildagi huquqbuzarliklar Ekologiya sohasidagi jinoyatlar sj. ning ham kelib chiqishiga sabab boʻladi. Oʻzbekistonda tabiat boyliklarini muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanishga oid … Читать далее
MIKROBIOLOGIYA (mikro… va biologiya) — mikroorganizmlar haqidagi fan. M. viruslar, barcha prokariotlar va mikroskopik eukariotlar (bir hujayrali hayvonlar, suvoʻtlar, ayrim zamburugʻlar)th oʻrganadi. Mikroorganizmlarni A. Levenguk (1683) birinchi marta kurgan va tavsiflab bergan. Nemis olimi O. Myuller (1786) ilk bor mikroorganizmlarni sistemaga solishga uringan. Mikroorganizmlar haqidagi maʼlumotlar bir qancha rus olimlari (I. Belyayev, I. Kulabin, M. … Читать далее
FARMAKOLOGIYA (yun. pharmacon — dori va logiya) — tibbiybiologik fan; odam va hayvonlar organizmiga dorilar yuborilgandan keyin ularda roʻy beradigan oʻzgarishlarni oʻrganadi. Farmakologiya bir necha yoʻnalishlarni oʻz ichiga oladi: farmakodinamika — doridarmonlarning organizmga taʼsirini, farmakokinetika — dorilar organizmga tushgandan to organizmdan chiqib ketguncha boʻlgan harakatini (soʻrilishi, taqsimlanishi, biotransformatsiyasi va ekskretsiyasi), biokimyoviy farmakologiya — dorilarning organizmdagi … Читать далее
FIZIOLOGIYA (yun. physis — tabiat va…logiya) — organizmlar va ular qismlari, sistemalari, organlari, toʻqimalari va hayot faoliyatini oʻrganadigan fan. Oʻrganish obyektiga binoan, odam (q. Odam), hayvonlar (q. Hayvonlar fiziologiyasi) va oʻsimliklar fiziologiyasiga boʻlinadi (q. Oʻsimliklar fiziologiyasi). F. anatomiya, sitologiya, gistologiya va, ayniqsa, biokimyo hamda biofizika bilan uzviy bogʻlangan; u fiziologik jarayonlarni. tushuntiri iщa kimyoviy va … Читать далее
KOLIBAKTERIOZ, esherixioz, kolibatsillyoz, kolisepsis, kolienterit — yosh hayvonlarda uchraydigan oʻtkir yuqumli kasallik. Kasallik bilan buzoqlar, choʻchqa bolalari, qoʻzi, parrandalar kasallanadi. Yangi tugʻilgan hayvonlarda patogen ichak tayoqchalari oshqozon-ichak organlarini zararlab, kuchli ich ketishi b-n kechadi. Kasallik qoʻzgʻatuvchisi patogen ichak tayoqchasi (Escherichia soP)ning turli serotiplaridir. Homilaning ona qornida rivojlanishidagi oʻzgarishlar, boʻgʻoz hayvonlarni saqlash va oziqlantirish, parvarish qilishda … Читать далее
TURKMANISTON — Oʻrta Osiyoning jan. gʻarbida joylashgan davlat. Mayd. 488,1 ming km2. Aholisi 4,7 mln. kishi (2002). Poytaxti — Ashxobod sh. Maʼmuriy jihatdan 5 viloyatga, viloyatlar etrap (tuman )larga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Turkmaniston — betaraf davlat. 1995-y. 12 dek. Turkmaniston betarafligi kuni. Amaldagi konstitutsiyasi 1999-y. 18-mayda qabul kilingan. Davlat boshligʻi — prezident (1990-y. dan S. … Читать далее
DEZINVAZIYA (dez… va lot. invasio — hujum) — hayvonlarning invazion kasalliklari qoʻzgʻatuvchilari (gijjalar, baʼzi hasharotlar tuxumi va lichinkalari va b.)ni tashqi muhitda yoʻqotish, zararsizlantirish. Veterinariya amaliyotida profilaktik Dezinvaziya dezinfeksiya bilan birgalikda olib boriladi. Joriy Dezinvaziya hayvonlarning navbatdagi degelmintizatsiyasidan keyin 3—4 kun oralatib oʻtkaziladi. Dezinvaziyada parazitlar tuxum va lichinkalarining rivojlanish muddatlarini, ularning tashqi muhitda, hayvon organizmida … Читать далее
SAMARQAND VILOYATI — OʻzR tarkibidagi viloyat. 1938-y. 15 yanv. da tashkil etilgan. Shim. va gʻarbdan Navoiy viloyati, jan. dan Qashqadaryo, jan. sharkdan$ Jizzax viloyati bilan chegaradosh. RYayd. 16,8 ming km2. Aholisi 2824,9 ming kishi (2004). Tarkibida 14 tuman (Bulungʻur, Jomboy, Ishtixon, Kattaqoʻrgʻon, Narpay, Nurobod, Oqdaryo, Payariq, Pastdargom, Paxtachi, Samarqand, Toylok, Urgut, Qoʻshrabot) (tumanlar haqida alohida … Читать далее
TOSHKENT OTCHOPARI — ot sporti buyicha respublika va xalqaro miqyosdagi musobaqalar, turli marosimlar oʻtkaziladigan, uloq chopiladigan, otlar bilan mashqlar olib boriladigan sport inshooti. Toshkentda rasmiy ot sporti musobakalari dastlab 20-a. boshlarida oʻtkazilgan. Shaharda 1976-y. gacha otchopar (ippodrom) Qoʻyliq mavzei yaqinida boʻlgan. 1976-y. respublikada eng yirik otchopar — T. o. qurildi (Akmal Ikromov tumani hududida, mayd. … Читать далее