VOLGA (qadimda Ra, oʻrta asrlarda I t i l yoki E g ye l) — RF Yevropa qismidagi eng yirik va sersuv dare. Uz. 3530 km (suv omborlari qurilishidanʻ olain 3690 km). Havzasining mayd. 1360 ming kmʻ. Valday qirlaridan boshlanib (228 m balapdlikdan), Kaspiy dengiziga delta hosil qilib (mayd. 19 ming km2) quyiladi. Volgaga 200 … Читать далее
GEKSITLAR, NOSN2(SOON)4SN2ON — olti atomli alifatik spirtlar; shirin taʼmli rangsiz kristallar. Suv va spirtda yaxshi eriydigan, efirda erimaydigan organik moddalar. Geksitlar, nosn2(soon)4sn2on tarkibida 4 ta asimmetrik uglerod atomi boʻlib, 10 ta stereoizomer holida mavjud. Geksitlar, nosn2(soon)4sn2on eterifikatsiyaga oson beriladi; oksidlanishi natijasida geksozalar hosil boʻladi. Baʼzi Geksitlar, nosn2(soon)4sn2on (Dmannit, D-sorbit, dulыshd va D-idit) tabiatda uchraydi. Пост … Читать далее
GVINEYa-BISAU (Guine-Bissau) , Gvineya-Bisau Respublikasi (Republics da Guine-Bissau) — Gʻarbiy Afrikadagi davlat. Atlantika okeani sohilida. G.-B. tarkibiga materik qismidan tashqari Bʼlama va Bijagosh o. lari kiradi. Mayd. 36,1 ming km2. Aholisi 1,1 mln. kishi (1990-y. lar oxiri). Poytaxti — Bisau sh. Maʼmuriy jihatdan Bisau muxtor sektori, 8 okrug va 37 tumanga boʻlinadi. Davlat tuzumi. G.-B. … Читать далее
GVADIANA (arab, vodiy — dare va lot. anas — G. ning qad. nomi) — Ispaniya va Portugaliyadagi dare. Uz. 820 km, havzasining mayd. 68 ming km2. Lamanch platosidan boshlanib, Atlantika okeanining Kadiss qoʻltigʻiga quyiladi. Sugʻorishda foydalaniladi. Qishda va bahorda toʻlib oqadi. Oʻrtacha suv sarfi 80 m3/sek. Quyi oqimida kema qatnaydi. Katta suv ombori va GES … Читать далее
BALIQCHI — qishloq. Andijon viloyati Baliqchi tumana markazi. Tumanning shim.-gʻarbiy qismida. Qoradaryo sohilida. Aholisi 18,5 ming kishi (2000). Paxtachilik, gʻallachilik, chorvachilik bilan shugʻullanadi. Katta Fargʻona kanalidan suv ichadi. Umumiy taʼlim maktablari, tibbiyot punkti bor. Loading… Пост Навигацияси Previous PostBALIQLITOV Next PostBALIQCHI QOʻLTIGʻI
VILIYA (litovcha Nyaris) — Belorussiya va Litvadagi daryo, Nyamunas (Neman) ning oʻng irmogi. Minskdan shim. dagi botqoqliklardan boshlanadi. Uz. 510 km, havzasining mayd. 25,1 ming km2. Qor, yomgʻir va yer osti suvlaridan toʻyinadi; bahorda toʻlib oqadi. Oʻrtacha suv sarfi 182 m3/sek. Viliya havzasida 1,5 mingdan ziyod koʻl bor. V. ning ayrim qismlarida kema qatnaydi. Sohilida … Читать далее
«VIKING» — Amerikaning Marsni tad qiq qilishga moʻljallangan orbitalqoʻndiriluvchi kosmik apparati (KA). Massasi 3420 kg, bal. 4,9 m. «Viking» orbital (OB) va qoʻndiriluvchi (QB) blok lardan tashkil topgan. «V.-1» va Titan ZE» uchiruvchi raketa yordamida 1975-y. 20 avg. va 9 sent. da uchirilgan. «V.-1»ning QB Marsga 1976-y. 20-iyulda, «V.-2» esa Mars sirtiga 1976-y. 3 sent. … Читать далее
VIZANTIYA (Vizantiya imperiyasi) — Rim imperiyasi parchalangach, uning iqtisodiy jihatdan rivojlangan sharqiy qismida vujudga kelgan davlat (4—15-a. lar). Eng ravnaq topgan davrida uning tarkibiga Bolqon ya. o. ning katta qismi, Kichik Osiyo, Suriya, Falastin, Misr, Kirenaika, Mesopotamiyaning bir qismi, Gʻarbiy Armaniston va Gruziya, Xersones, Kipr va Krit o. lari kirgan. Poytaxti — Konstantinopol sh. boʻlgan. … Читать далее
BAKEN (gollandcha baken) — suv betida qalqib turadigan belgi, mayoq; langarga bogʻlangan boʻladi. Suv yoʻllarida kema harakatiga xavf soladigan joylarni va kemalarning oʻtishi uchun eng qulay yoʻllarni koʻrsatish uchun qoʻyiladi. Baken piramida, konus yoki shar shaklida yogʻoch yoki poʻlatdan ishlanadi. Elektr lampochka, kerosin lampa yoki atsetilen fonuslar bilan yoritiladi. Kema projektorining nuri tushganda yarqirab koʻrinadigan … Читать далее
BAZDA — Qashqadaryo viloyatida ilk oʻrta asrlarda mavjud boʻlgan shahar, Nasafdan soʻng ikkinchi yirik shahar hisoblangan. Bazda oʻrnida hozir Qamashidan 10 km jan.-gʻarbda joylashgan Koʻhna shahar xarobasi mavjud. 9—10-a. manbalarida Nasaf viloyatidagi jomeʼ masjidi boʻlgan ikki shahardan biri (Kasba sh. bilan birga) sifatida tilga olingan. 10-a. da esa ayrim manbalarga koʻra, kattaligi jihatidan poytaxt shahar … Читать далее