JAMOL KAMOL (Kamolov Jamol; 1938.26.4, Shofirkon tumani) — Oʻzbekiston xalq shoiri (1992). Buxoro pedagogika in-tining filologiya f-tini tugatgan (1959). Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasi Buxoro viloyati boʻlimida masʼul kotib (1970—72), Oʻzbekiston FA Til va adabiyot in-tida aspirant va ilmiy xodim (1972—86). Lirik sheʼr tuzilishi boʻyicha i. t. olib borgan. Fafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat nashriyotida bosh … Читать далее
JOʻYI MOʻLIYON, Joʻyi mavoliyon — Buxorodan 4—5 km shimolda joylashgan qad. manzilgoh va ariq nomi. Joʻyi moʻliyonda Ya. F. Gʻulomov va A. Qosimzoda arxeologik tadqiqot ishlari olib borganlar (1956). Narshaxiynint yozishiga koʻra, Ismoil Somoniy bu yerlarni xalifa alMustaʼin ibn al-Muʼtasimning lashkarboshisi boʻlgan Hasan ibn Muhammad ibn Tolutdan 10 ming dir-hamga sotib olgan. Ismoil J. m. … Читать далее
CHOR BAKR — Buxoroda yashab oʻtgan (9—10-a. lar) mashhur toʻrt shayx, masavvufnint yirik namoyandalari. Chor Bakr larning ajdodlari paygʻambar Muhammad (sav)ning nabirasi Imom Husaynta borib taqaladi. Ular Ali avlodlaridan 4imom boʻlgan Jaʼfar asSodiqning nevaralari hisoblangan. Abu Bakr Saʼd, Abu Bakr Axmad ibn Xoja Saʼd Yamaniy (9-a. oxiri — 971), Buxoroda tugʻilgan. Uning otasi Xoja Saʼd … Читать далее
CHOKARDIZA — tarixiy mavze. Samarkand sh. ning Registon majmuasi yakinida, hoz. Vobkent, Gʻijduvon va Buxoro koʻchalari oraligʻida joylashgan. Ilk oʻrta asrlarda (5—7-a. lar) bu yerda harbiy istehkom boʻlgan. Chokardiza — «chokar» — jangchi va diza — qalʼa, yaʼni «jangchilar qalʼasi»dan olingan. Qalʼa yaqinidan Chokardiza kanali ham oʻtgan, u 1220-y. gacha «Joʻyi Arziz»ga ulanib, Samarqandni suv … Читать далее
JARQOʻRGʻON MINORASI — Surxondaryo viloyati Jarqoʻrgʻon tumani Minor qishlogʻida joylashgan meʼmoriy yodgorlik (1108—09). Xuroson meʼmorlik maktabi anʼanalari asosida barpo etilgan. Yonida bir vaqtlar pishiq gʻishtdan qurilgan Jome masjid boʻlgan (saqlanmagan). Jarqoʻrgʻon minorasi 8 qirrali poydevor ustiga gʻishtdan mavj shaklida terilgan 16 plitavor qobirgʻadan iborat. 20 m balandlikda gʻishtin panjarali ravoqlar ishlanib, uning ustida kufiy yozuvli … Читать далее
HUSAM OTA MAJMUASI — Kashqadaryodagi meʼmoriy yodgorlik (11 — 19-a. lar); Koson tumanidagi Pudina qishlogʻida. Majmua maqbara, masjid, ziyoratxona, tahoratxona, 3 darvozaxona, katta-kichik bir necha maqbaradan iborat (umumiy tarhi 60×60 m). Maj-mua markazida Husam ota maqbarasi (11 —12-a. lar, bir necha marta qayta tiklangan), ziyoratxona (6,5×6,5 m) va 2 kichik daxma (bu daxmalarda Husam otaning … Читать далее
HASAN IBN SOHIB ash-Shoshiy (Abu Hasan ibn Sohib ibn Hamid al-Hofiz al-Shoshiy) (? — 986) — muhaddis, hofiz. Shoshda tugʻilib oʻsgan. Ilm talabida Xuroson, Iroq, Shom, Haramayn (Makka va Madi-na), Yaman, Misrdagi allomalardan hadislar eshitgan. «Tarixi Bagʻdod» asarida Hasan ibn sohib ibn S. Xuroson shaharlari, Iroq, Hijoz, Shom haqida maʼlumotlar yozganligi qayd etilgan. 983-y. Bagʻdodga … Читать далее
JONIBEK SULTON (toʻliq ismi: Jonibek ibn Xoja Muhammad ibn Abulxayrxon) (? — 1529.20.3, Miyonkol) — shayboniylarpan. Abulxayrxonning nevarasi, Muhammad Shayboniyxonning amakivachchasi. 16-a. boshida Shayboniyxon qoʻshini tarkibida Movarounnaxrni egallashda ishtirok etgan. Shayboniyxon tomonidan Fargʻona (Axsi) hokimi etib tayinlangan (150309), soʻngra (1510-y. dan) Karmanada oʻgʻillari bilan hukmronlik qilgan. Jonibek sulton fargʻonalik piri — Jaloliddin Ahmad Kosoniy — … Читать далее
JEBE NOʻYON, Jaba, Jeba, Jebe, Chjebe (12-a. oxiri — 13-a. 1-yarmi) — Chingizxonning atoqli sarkarda — nuyenlaridan biri. Nirun qabilasining yisut urugʻidan. Chingizxonga qoʻshilguncha tayjiut qabilasi boshliqlaridan sanalgan Qadan tayjining oʻgʻli Tudaning xos yigiti boʻlgan. Jebe noʻyonning lashkarboshilik salohiyatini yuqori baholagan Chingizxon uni oʻta masʼuliyatli harbiy amaliyotlarga tayinlagan, jumladan, 1216-y. ning koʻklamida naymanlar xoni Kuchluqga … Читать далее
JAMOLIDDIN al-AFGʻONIY, Muhammad bin Safdor Jamoliddin (1839, Sharqiy Afgʻonistonning Asadobod sh. — 1897, Istanbul sh.) — diniy va siyosiy arbob, islomchilik nazariyasining asoschisi. Kobulda diniy, Hindistonda dunyoviy bilim oldi. 1869-y. gacha afgʻon amirlari xizmatida boʻldi, ularning hokimiyat uchun oʻzaro kurashlarida qatnashdi. Hayotining koʻp qismi Hindiston, Misr, Iroq, Rossiya, Fransiya, Angliya, Turkiya kabi davlatlarda muhojirlikda kechdi. … Читать далее