BOTIROV Roald (Ravil) Ismoiloshch (.1931.4.4, Astraxon) — kinorejissyor. Oʻzbekiston xalq artisti (1977). Toshkent teatr va rassomlik sanʼati intini tugatgan (1952). Buxoroteatrida bosh rej. (195259). Teatrda 20 ga yaqin spektakl qoʻygan: «Momaqaldiroq», «Oqpadar», «Tohir va Zuhra», «Oltin koʻl» va b. Shuningdek, Namangan teatrida Re«vizor», Hamza teatrida «Vassa Jeleznova» spektakllarini qoʻygan. 1959—90 y. lar «Oʻzbekfilm»da rej. 1990-y. … Читать далее
VENA KONVENSIYALARI (1961 va 1963) — diplomatik va konsullik munosabatlariga bagʻishlangan konvensiyalar. Diplomatik munosabatlar toʻgʻrisidagi Vena konvensiyasi 1961-y. 18 apr. da Vena sh. da, diplomatik munosabatlar va immunitetlar masalalari boʻyicha BMT konferensiyasida qabul qilingan. Davlatlar boshliqlari huzuridagi diplomatik vakolatxonalar maqomi va vazifalarini belgilab beruvchi bu asosiy xalqaro huquqiy hujjat 53 moddadan iborat boʻlib, jumladan davlatlar … Читать далее
VEKSEL (nem. Wechsel — ayirboshlash) — koʻrsatilgan muddatda muayyan miqdordagi pulni toʻlash majburiyati qayd etilgan qarzdorlik haqidagi rasmiy hujjat; qimmatli qogʻoz. U universal toʻlov, kredit va hisob vositasi boʻlib, xalqaro savdoda toʻlov majburiyati; qisqa muddatli (6 oy) tijorat-kredit vositasi; banklararo uzoq muddatli munosabatlarni shakllantiruvchi vosita; banklardan ssuda olish uchun garov (shuningdek tijorat banki markaziy bankdan … Читать далее
VASILYEV Vitaliy Anatolyevich (1939.28.12, Toshkent) — balet artisti, Oʻzbekistan xalq artisti (1974). Toshkent xoreografiya bilim yurtini tugatgan (1958). 1958—60 y. larda Saratov opera va balet teatrida, 1960—64 y. larda Krzoq opera va balet teatrida, 1964—79 y. larda Navoiy teatrida balet solisti. 1979-y. dan Navoiy teatri balet truppasida repetitor-pedagog. Ijro etgan partiyalarida mumtoz raqs shakllarini oʻzbek … Читать далее
VALIYEV Abdulhay Qosimovich (1929.7.5, Toshkent) — faylasuf olim, Oʻzbekistan FA akad. (2000), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan ar-bobi (1981), falsafa fanlari d-ri (1967), prof. (1969). Oʻrta Osiyo davlat un-ti yuridik f-tini tugatgan (1952). Oʻzbekistan FA Falsafa va hukuq in-tida ilmiy xodim, katta ilmiy xodim (19591968), boʻlim mudiri (1973-y. dan). 1968 — 73 y. larda Oʻzbek sovet … Читать далее
VAJPAYI Atala Bixari (1924. 25. 12, Guvalyor, Madhya-Pradesh shtati) — Hindiston Respublikasi davlat va siyosat arbobi. 1942-y. mustaqillik harakatida faol qatnashganligi uchun qamalgan. Vajpayi 1957—86 i. larda Jana Sangx, Bharatiya Jana Sangx, Janata, Bharatiya Janata partiyalari taʼsischiaʼzosi va rahbari. 1980—84 y. larda, 1986-y. va 1993 — 96 y. larda Bharatiya Janata parlament partiyasi yetakchisi. 1977—80 … Читать далее
BRAK (rus. brak — nuqsonli) (ishlab chiqarishda) — davlat standartlari, texnik shartlar, etalonlar va sh. k. ga toʻgʻri kelmaydigan mahsulot. B. asosan tuzatib boʻladigan va tuzatib boʻlmaydigan turlarga boʻlinadi. Mahsulotni texnologik qayta ishlash natijasida uning nuqsonlariga barham berish mumkin boʻlsa, bunday mahsulottuza tib boʻladigan Brak, mahsulotning nuqsonini tuzatish qiyin va iqtisodiy jihatdan nomaqbul deb topilsa, … Читать далее
BOYARLAR (turkiycha bajar — amaldor, boy er, janob) — 1) 9—17-a. larda Rus davlatida mulkdorlarning oliy tabaqasi. Kiyev davlatida — urugʻqabila zodagonlari avlodi, katta drujinachilar — vassallar va knyaz dumasi aʼzolari, yirik yer egalari. Ularning oʻz vassallari boʻlib, shaxsiy daxlsizlik (immunitet) imtiyoziga hamda boshqa knyazlar huzuriga ketish huquqiga ega boʻlganlar. Hududiy tarqoqlik davrida — eng … Читать далее
VOLTER (Voltaire) 1taxallusi; asl nomi Mari Fransua Arue (Arouet) j (1694. 21.11 – Parij – 1778. 30. 5) – fransuzʻ yozuvchisi, faylasuf, tarixchi. Fransiya FA (1746), Rossiya FA faxriy (1746) aʼzosi. Erkin fikrlilikda ayblanib qamalgan (1717, 1725). Birinchi fojia asari «Edip» qamoqda yozilgan; sahnalashtirilgan (1718). 1726 yda Angliyaga surgun qilingan. Umrining koʻp qismi muhojirlikda kechgan … Читать далее
VOLGA-KAMA BULGʻORIYASI — Oʻrta Volga va Kuyi Kama havzasida Volga bulgʻorlari, fin-ugor xalqlari va b. barpo etgan davlat (10—14-a. lar). V.-K. B. 10-a. ning 2-yarmigacha Xazar xoqon-ligta qaram boʻlgan. Lekin 965-y. Kiyev Rusining buyuk knyazi Svyatoslav xazarlarni tor-mor keltirgach, V.-K. B. mustaqil davlatga aylangan. Poytaxtlari: Bulgʻor sh., 12-a. dan Bilar sh. Arab xalifaligi, Vizantiya, sharkiy … Читать далее