MOZANDARON — Erondagi tarixiy viloyat. Gilon bilan Xuroson oraligida. Hoz. maʼmuriy boʻlinish boʻyicha oston (viloyat). 9—12-a. manbalarida Tabariston nomi bilan maʼlum. 13-a. dan esa Mozandaron deb atalgan. Sosoniylar davrida mustaqil hokimlik boʻlgan; keyinchalik arablar, somoniylar, saljuqiylar, moʻgʻullar qoʻl ostiga oʻtgan, ammo hokimiyatni mahalliy hokimlar boshqargan. Mozandaronni 14-a. oxirida Amir Temur qoʻshinlari egallagan. 16a. boshida Mozandaron … Читать далее
MAʼMURIY-HUDUDIY TUZILISH — unitar davlat hududi yoki federativ davlat subyektlari hududining maʼlum qismlar (viloyatlar, guberniyalar, de-partamentlar va sh. k.)ga boʻlinishi. Mahalliy davlat hokimiyati organlari tizimi ana shu boʻlinishga muvofiq tuziladi va ish olib boradi. Bunday boʻlinish idora etishning kulay, davlat organlariga aholikg. ng yaqin boʻlishini, i. ch. ni samarali tashkil qilishni nazarda tutib amalga oshiriladi. … Читать далее
MIDIYA — Eron togʻligining shim.-gʻarbiy qismidagi tarixiy viloyat; qadimda qabilalar ittifoqi nomi, soʻngra poytaxti Ekbatona (hoz. Hamadon) boʻlgan podsholik (mil. av. 7-a. 70-y. lari — 6-a. oʻrtalari). Dastlab Midiya liklar mil. av. 9-a. ning 2-yarmiga oid ossuriy yilnomalarida qayd etilgan. Aftidan, qabila ittifoqi mahalliy tub qabilalar uyushmasidan tashkil topgan; biroqmil. av. 9—8-a. dayoqyangi qabilalar kelishi … Читать далее
POYTUGʻ — Andijon viloyati Izbos-kan tumanidggn shahar (1980-y. dan). Tuman markazi (1935-y. dan). T. y. stan-siyasi. Viloyat markazi (Andijon sh.)dan 12 km. Aholisi 29,2 ming kishi (2003). Katta Fargʻona kanalidan suv oladi. Toponimistlarning fikricha, shahar nomi «poy» — quyi, etak va «tugʻ» — bayroq, toʻgʻon soʻzlaridan vujudga kelgan (Mahmud Koshgʻariyda tugʻ — toʻgʻon). Shunga asoslanib, … Читать далее
MUHAMMADIYEV Rahmon Omonovich (1946.14.5, Denov tumani, Chagʻon qishlogʻi) — koʻz kasalliklari mutaxassisi, Uzbekiston Qaxramoni (2001). Tibbiyot fanlari nomzodi (1974). SamTIni tugatgan (1969), shu in-t koʻz kasalliklari klinikasida ordinator (1969 — 71), Burdenko nomidagi neyroxirurgiya in-tida aspirant (1971-74). Samarqand sh., ke-yinchalik Surxondaryo viloyat koʻz kasalliklari klinikasida turli lavozimlarda ishlagan (1974—81). Afgʻonistonda xizmat qilgan (1981-83). 1984-85 y. … Читать далее
MILITSIYA (lot. militia — qoʻshin) (OʻzRda) — konstitutsiyaviy tuzumni himoya qilish, jamoat tartibi va xavfsizligini saqlashga daʼvat etilgan, fuqarolar hamda davlat mulkini, qonunchilikni, aholi, korxona va tashkilotlarning qonuniy huquq va man-faatlarini himoya qiluvchi, jinoyatchilik va huquqbuzarliklarga qarshi kurashuvchi maʼmuriy organ. OʻzR Vazirlar Mahkamasining «Ichki ishlar idoralarida xizmat utash tartibi haqidagi vaqtinchalik nizom» (1993-y. 8 yanv.), … Читать далее
MARZBON, Marzubon (fors, marz — chegara, chiziq, maʼlum bir joy; bon — soqchi, qoʻriqchi) — Qad. Eronda viloyat hukmdori unvoni. Dastlab Marzbon istilohi chegaraga yondosh maʼmuriy birlik hokimini ifodalash uchun qoʻllanilgan. Arabcha, forscha vaturkiycha tarixiybadiiy asarlar matnida Marzbon koʻzga tashlanadi. Eski arman obidalarida «Marzpan», «Marzvan», suryoniy yodgorliklarida «Marzbono», «Marza-bono» fonetik shakllari qoʻllanishda boʻlgan. Sosoniylar Eronida … Читать далее
MEGRELIYA — Gruziyadagi tarixiy viloyat. Aholisi megrellardan tashkil topgan. 17-a. da Megreliya sharkda Sxenis-Sxali daryosi, jan. da Rioni va Kodori daryolarigacha choʻzilgan edi. Birok, 17-a. oxiri — 18-a. boshida abxazlar Kodori daryosidan Enguri (Ingur) daryosigacha boʻlgan hududni bosib olishgan va uni qisman kolonizatsiya qilishgan. Hoz. M. Sxenis-Sxali daryosidan Enguri daryosigacha boʻlgan hududni qamrab oladi. 16—19-a. … Читать далее
MATBUOT — barcha bosma mahsulotlar majmui; tor maʼnoda davriy nashrlar, asosan, gazeta va jurnallarni ifodalaydi(sinonimi — pressa). Matbuot ijtimoiy ongning oʻtkir va taʼsirchan vositasi sifatida kishilik jamiyatiga doimiy va faol taʼsir koʻrsatadi, jamoatchilik fikrini shakllantiradi, omma ongiga muayyan qarashlarni singdirishda qudratli gʻoyaviy omil hisoblanadi. Matbuot jamiyat hayotini turli (ijtimoiysiyosiy, iqtisodiy-i. ch., ilmiytexnikaviy va b.) yoʻnalishlarda … Читать далее
MORAVIYA (Morava) — Chexiyada shu nom bilan atalgan tarixiy viloyat va dastlabki davlatning nomi. Qad. aqolisi — keltlar. Mil. 3—4-a. larda buyerga slavyanlar (moravanlar va b.) kelib joylashganlar. 623—658-y. larda Samo davlati, 9—10-a. larda Buyuk Moraviya davlati tarkibida, 1029-y. dan Prjemislovichlar mulki. 1526—1918-y. larda Gabsburglar qoʻl ostida. 1918-y. dan Chexoslovakiya Respublikasi tarkibida. 1938—39 y. larda … Читать далее