Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/t/tola/

PLASTIK OPERATSIYA — kishi organizmidagi shikastlangan biror aʼzoning shakli va funksiyasini qayta tiklash, tugʻma va hayotda orttirilgan nuqson, kamchiliklarni toʻgʻrilash. Plastik operatsiyada toʻqimalarning joyi oʻzgartiriladi, bemor gavdasining boshqa qis-midan olingan toʻqimalar koʻchirib oʻtkaziladi (autoplastika, autotrans-plantatsiya); bemorga boshqa odamdan (allotransplantatsiya) yoki hayvondan olingan toʻqimalar koʻchirib oʻtkazila-di; bemor toʻqimalariga, organizmiga yot, biroq unga beziyon materiallar (metall, plastmassa, … Читать далее

PLATINA QOTISHMALARI — asosini platina tashkil qiladigan qotishmalar; odatda, legirlovchi elementning (q. Legirlash) platinadagi qattiq eritmasidan iborat boʻladi. Platina qotishmalarining muhim legirlovchi elementlari: rodiy (Rh), iridiy (Ir), palladiy (Pd), ruteniy (Ru), nikel (Ni), kobalt (So), mis (Si), volfram (W) va molibden (Mo). Platina qotishmalari suyuklanish t-rasi yuqori, zararli muhitlarda korroziya (zanglash) ga (oksidlanishga) chi-damli, mexanik … Читать далее

MAHARASHTRA — Hindistondagi shtat. Hindiston ya. o. ning shim.-gʻarbiy qismida. Mayd. 308 ming km2. Aholisi 97 mln. kishi (2001), aksari maratxdar. Aholisining 80% hindu diniga eʼtiqod qiladi. Maʼmuriy markazi — Mumbay (Bombay) sh. M. ning yer yuzasi togʻlik, sohili kambar pasttekislik. Iqlimi mussonli, sohilida issiq va sernam, ichki r-nlarida quruq iqlim. Dekan yassitogʻligida unumdor qoratuproqyaar … Читать далее

POLIAMID TOLALAR — poliamidlar eritmasidan tayyorlanadigan sintetik tolalar Poliamid tolalar olish uchun, odatda, mol. m. 15000 dan 30000 gacha boʻlgan chi-ziqsimon poliamidlardan foydalaniladi. Poliamid tolalar pishiq, juda qayishoq, yeyilmaydi, koʻpgina kimyoviy moddalar taʼsiriga chidamli, oʻziga boʻyoq oladi. Konsentrlangan mineral kislotalarda (ayniqsa, qaynatilganda), fenol, krezol va b. da eriydi. Bir xil tolalar termooksidlanishga, yorugʻlik-ka, ayniqsa, ultrabinafsha … Читать далее

MERINOSLAR (isp. merinos) — jun qoplami bir xil mayin junli qoʻy zotlari. Vatani — Gʻarbiy Osiyo. M. bu yerda mil. av. 2—3 ming yilliklardan boqiladi, keyin Oʻrta dengiz mamlakatlariga, 18-a. oʻrtalaridan esa Gʻarbiy Yevropa, Shim. Amerika va Avstraliyada, 19-a. va 20-a. boshlarida Rossi-yada tarqalgan. Turli mamlakatlarda bir-biridan farq qiladigan infantado, negretti, rambulye, mazayev, yangi Kavkaz … Читать далее

MOMIQ PAXTA — xar xil yoʻnalishda tartibsiz ravishda kuchsizgina birikkan kalta tolalardan iborat mayin paxta. Asosan, tolasi ajratib olingan chigitlar sirtida qoladigan kalta tola (lint) dan tayyorlanadi. Momiq paxta tayyorlash uchun xom ashyo (kalta tolalar) xar xil aralashmalardan tozalanadi va titishsavash agregatida titilib va savalab mayinʻ massaga aylantiriladi. Maxsus ishlov berilib (kimyoviy moddalar bilan kaynatilib) … Читать далее

MANJANIQ — toshotar harbiy qurilma. Eshilgan pay, tola yoki junning egiluvchanlik kuchi ostida harakatga keltirilgan. Qad. Yunoniston va Rimda katapulta nomi bilan yuritilgan. Asosan, qalʼa va qoʻrgʻonlarni qamal qilishda qoʻllanilgan. Manjaniq yordamida qamaldagilarga qarata tosh yadrolar irgʻitilgan. Tosh topilmagan kezlarda turli daraxtlardan tayyorlangan gʻoʻla va kundalardan foydalanilgan. Xususan, moʻgʻul bosqinchilari Urganchni 7 oy davomida qamal … Читать далее

PAXTA, chigitli paxta — gʻoʻzaning tola va chigitdan iborat asosiy mahsuloti. Paxta tozalash korxonasida Paxtaga dastlabki ishlov berish jarayonida chigitdan, avval, toʻqimachilik sanoatining ehtiyoji uchun asosiy mah-sulot — tola (uz. 20 mm dan uzun) aj-ratib olinadi. Shuning uchun butun du-nyoda Paxta tolaning sifatiga qarab baholanadi. Keyin chigitdan kimyo va mahalliy sanoat korxonalarida qoʻlla-niladigan lint (momiq) … Читать далее

MATANSAS — Kubadagi shahar. Matansas provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 125 ming kishidan ziyod (1990-y. lar oxiri). Transport yoʻllari tuguni. Atlantika okeanining Matansas buxtasidagi port (chetga shakarqand chiqariladi). Kimyo (jumladan, oltin-gugurt kislotasi, oʻgʻitlar, sunʼiy tola i. ch.), tamaki, toʻqimachilik, koʻnpoyabzal, mashinasozlik sanoati korxonalari mavjud. Arxeologiya muzeyi, shahar yaqinida Belyamar karst gʻori bor. Turizm rivojlangan. Shaharga 1693-y. … Читать далее

MINSK VILOYATI — Belorussiya ning markaziy qismidagi viloyat. 1938-y. 15 yanv. da tuzilgan. Mayd. 40,8 ming km2. Aholisi 3301 ming kishi (1998). AsoSan beloruslar, shuningdek, rus, polyak, ukrain va b. millat vakillari ham yashaydi. Yer yuzasi sertepa, morenali qirlar, tekislik va pasttekislikdan iborat. Foydali kazilmalardan: kaliy va tosh tuzlari, torf, boʻr, mergel, qum, shagʻal, gil … Читать далее