MEN QOʻLTIGʻI — Atlantika okeanidagi qoʻltiq, AQSH va Kanadaning sharqiy qirgʻoklaRiDa – Shim.sharqda Yangi Shotlandiya va jan.-gʻarbda Keyp-Kod ya. o. lari bilan chegaralangan. Mayd. 95 ming km2. Chuq. 227 m. Shim.sharqida Fandi qoʻltigʻi boʻlib, bu yerda suv koʻtarilishi 18 m gacha (dunyoda eng yuqori). Asosiy portlari: Boston va Portlend (AQSH), Sent-Jon (Kanada). Пост Навигацияси
MOLDAVANLAR (oʻzlarini moldoven deb atashadi) — Moldaviyada yashovchi xalq (2,8 mln. kishi, 1990-y. lar oʻrtalari). Shuningdek, Ukraina (324 ming kishidan ortiq), Rossiya (170 ming kishidan ortiq), Qozogʻiston (33 ming kishi) va b. mamlakatlarda yashaydilar. Moldavan tilida soʻzlashadilar. Dindorlari — pravoslavlar. Пост Навигацияси
MIXXAT — qadimda Old Osiyoda qoʻllangan, mix yoki ponachalarga oʻxshash chiziqcha (belgi)larni loy taxtachalarga oʻyib tushirishdan iborat ideografii yozuv turi, mil. av. 3ming yillik boshlarida shumerlar tomonidan yaratilgan. Bunda ayrim buyumlar va umumiy tushunchalarning nomi rasmlar bilan ifodalangan, mas, oyoq tasviri «yurish», «turish», «olib ketish» maʼ-nolarini anglatgan. Bunday belgilar miqdori 1000 tagacha yetgan. Shumer M. … Читать далее
MATADI — Kongo Demokratik Res-publikasining garbiy chekkasidagi shahar, Kongo daryosi estuariysi yaqinida, Atlantika okeaniga 150 km yetmaydi. Aholisi 180 ming kishi (1990-y. lar oxirlari). Yirik savdo-trans-port markazi. Port orqali (yillik yuk ortib-tushirish 1,5 mln. t chamasida) chetga konchilik sanoati va rangli metallurgiya mahsulotlari chiqariladi. Kinshasa sh. bilan t. y. va avtomobil yoʻllari orqali bogʻlangan. Oziq-ovqat … Читать далее
MANIPUR TILI, manipuri .-Shim. — Sharqiy Hindistondagi tillardan biri, tibetbirma tillari guruhiga mansub. Asosan, Manipur shtatida, shuningdek, Assom, Tripur shtatlarida va Bangladesh, Myanma davlatlarida tarqalgan, unda taxm. 1 mln. 650 ming kishi soʻzlashadi (2001). Manipur tili fonetikasining oʻziga xosligi unda 2 xil undoshlar tizimining (ayni shu tildagi va bengal, assom tillaridan oʻzlashgan) mavjudligidir; grammatik jihatdan … Читать далее
MALDIV (Dhivehi Rajjge) , Maldiv Respublikasi (Dhivehi Rajjeyge Jumhooriyya) — Jan. Osiyoda, Hind oke-anining shim.-gʻarbiy qismidagi Maldiv o. larida joylashgan davlat. Shri Lanka o. ningjan. garbida. Mayd. 298 km2. Aholisi 310,7 ming kishi (2001). Poytaxti — Male sh. Maʼmuriy jihatdan 20 orollar guruhiga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Maldiv — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibida. Amaldagi … Читать далее
MAHTUMQULI (taxallusi Firogʻiy; 1733, Gurgan daryosi sohilidagi Hoji-govshan qishlogʻi — 1791) — turkman shoiri va mutafakkiri. Otasi Davlatmamat Ozodiy (1700—1760) ham shoir boʻlgan. Mahtumquli boshlangʻich taʼlimni oilada oʻz otasidan olgan. Soʻng qishlok maktabida Niyozsolih mulla qoʻlida oʻqigan. Dastlab M. Xalach atrofining Qiziloyoq qishlogʻidagi Idrisbobo madrasasida, keyinchalik Buxoroning Koʻkaldosh, Xivaning Shergoziy madrasalarida tahsil olgan. Nizomiy, Firdavsiy, … Читать далее
MOʻGʻULLAR DAVLATI — 13-a. ning 1-yarmida Chingizxon va uning vorislarining istilochilik urushlari natijasida barpo etilgan davlat. 1206-y. bahorda Moʻgʻulistondagi turli toifa qabilalar sardorlarining qurultoyida Temuchin xon etib tayinlangan va unga «Chingizxon» («Ulugʻ xon») deb nom berilgan, tashkil etilgan davlat «Yakka mongol ulus» deb atalgan. Chingizxon hokimiyatni mustahkamlash yoʻlida bir qancha islohotlar oʻtkazgan. Jumladan, ming oilani … Читать далее
PALERMO — Italiyadagi shahar va port. Sitsiliya viloyati va Palermo provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 652,6 ming kishi (2001). Iqtisodiy ahamiyati jihatidan mamlakat jan. da Neapoldan keyin 2-oʻrindagi shahar. Tirren dengizi sohilidagi port (chetga sitrus mevalar chikariladi). Aeroporti xalqaro ahamiyatga ega. Kemasozlik va kema taʼmirlash, samolyotsozlik, q. x. mashinasozligi, kimyo, yogʻochsozlik, sement, oziq-ovqat, toʻqimachilik, poyabzal, poʻlat … Читать далее
MIKNAS, Meknes, Miknas ulzaytun — Marokashning shim,-gʻarbiy qismidagi shahar, Oʻrta Atlas togʻlari etagidagi platoda joylashgan. Miknas viloyatining maʼmuriy markazi. Aholisi 460 ming kishidan ziyod (1990y. lar oʻrtalari). T. y. stansiyasi, shosse yoʻllari tutuni. Mamlakat shim.gʻarbiy qismining muhim iqtisodiy va q. x. rayonining savdo markazi. Oziqovqat, toʻqimachilik, yogʻochsozlik sanoati korxonalari, sement z-di mavjud. Hunarmandchilikda quyma sopol … Читать далее