Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/t/tashqari/

VALYUTA BOZORI — talab va taklif asosida chet el valyutasi oldi-sotdi qilinadigan doyra. Birja (Oʻzbekistonda 1992-y. iyun oyidan OʻzR Valyuta birjasi ishlaydi) va birjadan tashqari (banklararo) Valyuta bozoriga boʻlinadi. Shuningdek, Valyuta bozori valyuta xatarini sugʻurtalash, valyuta zahiralarini diversifikatsiyalash, valyuta sarflari bilan bogʻliq turli tadbirlarni ham qamraydi. Xoʻjalik hayotining baynalmilal-lashuvi natijasida yirik xalqaro Valyuta bozori lari … Читать далее

BOGʻI BOBUR — Kobul sh. da Bobur barpo etgan bogʻ (1515—20). Bogʻi Bobur shaharning Sherdarvoza tepaligi yon bagʻridagi bir necha ga maydonni egallagan nihoyatda xushmanzara, obod, shahar aholisining oromgoh va ziyoratgoh joyi. Har yili 21 mart (Navroʻz kuni) da koʻchat oʻtqazish marosimi shu bogdan boshlanadi. Bogʻda Bobur makbarasi, uning yonida Boburning kichik oʻgʻli Hindol, nevaralari: … Читать далее

BOYSUN TUMANI — Surxondaryo viloyatitsat tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan (1962-y. 24 dek. da Sherobod tumani bilan birlashtirilgan. 1965-y. 29 dek. da qayta tuziddi). Boysun tumani viloyatning gʻarbida joylashgan. Shim. sharkda Sariosiyo, sharqda Qumqoʻrgʻon, jan. da Qiziriq, Bandixon tumanlari, jan. gʻarbda Sherobod tumani b-n, shim. gʻarbda Qashqadaryo viloyatining Qamashi va gʻarbda Dehqonobod tumanlari … Читать далее

BOZARGON, bozurgon (fors. bozorchi, savdogar) — oʻrta ayerlarda viloyat mamlakatlararo yurib savdo qiluvchi shaxs, savdogar. Bozargonlar oldisotdi ishlaridan tashqari aygʻoqchilik ham qilib, borgan mamlakatlarining iktisodiy ahvoli, harbiy qudrati haqida maʼlumot toʻplagan. Xon va sultonlar, odatda, oʻz elchilarini Bozargon larga (savdogarlarga) qoʻshib yuborishgan. Buni 1216—20 y. lar orasida xorazmshoh Muhammad bilan Chingizxon, shuningdek. 16 — 19-a. … Читать далее

BOBURIYLAR DAVLATI — Zahiriddin Muhammad Bobur asos solgan davlat (15261858). 1517-y. dan boshlab Dehli sultonligitsa ichki nizolar avj olib, sultonlik inqiroega yuz tutdi, mahalliy hokimlar markaziy hukumatga boʻysunmay qoʻydi. Lohurda Davlatxon, Dexlida Ibrohim Loʻdiy, Mevarda Rano Sango mustaqillik eʼlon qildilar. Bobur bundan foydalanib 1519 va 1524-y. lari Kobuldan Panjobga yurish qildi va katta oʻljalar olib … Читать далее

VAQT BYUDJETI, aholining vaqt byudjeti — ayrim xodimlar va ular oilasi hamda muayyan aholi guruhlarining oʻz vaqtini nimalarga (mas., mehnat qilish, dam olish, oʻqish va b.) sarflashini ifodalovchi koʻrsatkichlar majmui. Vaqt byudjeti 2 ga boʻlinadi: 1) ish vaqgi (haqiqiy ish vaqti, unumsiz xatti-harakatlar, ishdagi belgilangan tanaffuslar, smena qabul qilish hamda topshirishga ketgan vaqt va h. … Читать далее

VARIATSION STATISTIKA — matematik statistikaning amaliy tarmogi; statistik tuplam (majmua)larda belgilarning taqsimlanishini oʻrganadi. Statistik toʻplam biron bir jihatdan uxshash juda koʻp obyektlar yoki yalpi hodisalardan tashkil topadi. Variatsion statistika barcha biologik obyektlarga xos boʻlgan oʻzgaruvchanlik koʻp uchraydigan biol., genetika va q. x. ekinlari seleksiyasida keng qoʻllaniladi. Variatsion statistika matematik statistikaning nazariy xulosalariga asoslanadi va asosan … Читать далее

BILIM — kishilarning tabiat va jamiyat hodisalari haqida hosil qilgan maʼlumotlari; voqelikning inson tafakkurida aks etishi. Kundalik tasavvurimizda nimaning nima ekanligiga ishonsak va bu ishonchimiz biz odatlangan voqea va hodisalarga (qoidalarga) zid kelmasa bunday ishonch Bilim hisoblanadi. Voqelik haqidagi bilgan maʼlumotlarimiz Bilim darajasiga koʻtarilishi uchun quyidagi shartlarni qanoatlantirishi lozim: birinchidan, bu maʼlumotlarning voqelikka mutanosibligi; ikkinchidan, … Читать далее

GEOKRIOLOGIYA (geo… va…kriologiya) — Yer poʻstidagi muzlagan (toʻngan) qatlam (kriolitozona)ning tuzilishi, tarkibi, xossalari, kelib chiqishi, tarqalishi va rivojlanish tarixini, shuningdek ularning toʻngishi va erishi b-n bogʻliq jarayonlarning geofizik va geologik qonuniyatlarini hamda kriogen geologik jarayon va hodisalarni Urganadigan fan. Umumiy, regional va tarixiy, muzlagan togʻ jinslari termodinamikasi, togʻ jinslari, muzlagan togʻ jinslari va muzliklar, muhandislik, … Читать далее

BENIN (Benin). Benin Respublika s i (Republique du Benin) (1975-y. gacha Dagomeya) — Gʻarbiy Afrikadagi davlat. Atlantika okeanining Gvineya qoʻltigʻi sohilida joylashgan. Maʼmuriy jihatdan 6 viloyatga boʻlinadi. Mayd. 112,6 ming km2. Aholisi 5,5 mln. kishi (1996). Poytaxti PortoNovo sh. (prezident va hukumat qarorgohi Kotonu sh. da). Davlat tuzumi. Benin — respublika. Amaldagi konstitutsiya 1990-y. da … Читать далее