Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/k/kasallik/

VETERINARIYA, veterinariya tibbiyoti, baytariya (lot. veterinarius — hayvonlarni parvarish qiluvchi, hayvonlarni davolovchi) — hayvonlar kasalliklarini oʻrganuvchi fanlar majmui hamda hayvonlar kasalliklarining oldini olish va ularni yoʻqotish, aholini odam va hayvonlar uchun umumiy boʻlgan kasalliklardan muhofaza qilishga qaratilgan tadbirlar tizimi. Veterinariya shartli ravishda 3 guruhga ajratiladigan fanlarni oʻz ichiga oladi: veterinariya – biologiya fanlari — hayvonlarning … Читать далее

VENEROLOGIYA (Venera va… logiya) — klinik tibbiyot sohasi; venerik kasalliklarnint yuzaga kelish va tarqalish sabablari, diagnostikasi va klinik kechishini oʻrganadi, ularning oldini olish va davolashning eng maqbul yoʻl-yoʻriqlarini ishlab chiqadi. Venerologiya dermatologiya, sotsial gigiyena, infeksion kasalliklar, akusherlik va ginekologiya, terapiya, serologiya va b. bir qancha tibbiyot fanlari bilan uzviy bogʻlangan. 18-a. gacha barcha venerik kasalliklar … Читать далее

VAKSINALAR (lot. vaccina — sigirga oid) , emlashda ishlatiladigan moddalar — infeksion kasalliklarning oldini olish yoki davolash maqsadida qoʻllaniladigan preparatlar. Mikroorganizmlar, shuningdek ularning zararsizlantirilgan toksinlaridan tayyorlanadi, organizmga yuborilganda tegishli yuqumli kasalliklarga nisbatan sunʼiy orttirilgan faol immunitet vujudga keladi. Tirik, oʻldirilgan, kimyoviy Vaksinalar va anatoksinlar farq qilinadi. Tirik Vaksinalar (chechak, poliomiyelit, qizamiq, gripr, toun, tulyaremiya, silga … Читать далее

BLENNOREYa (yun. blennos — shilimshiq va rheo — oqaman) — koʻz shilliq pardasi (konyunktiva) ga gonokokklar tushishi natijasida uning oʻtkir yiringli yalligʻlanishi. Chaqaloqlar, bolalar va kattalar Blennoreyasi farq qilinadi. Chaqaloqlarga soʻzak (gonoreya) b-n ogʻrigan onadan tugruq vaqgida yoki bolani parvarish qilish vaqtida ishlatilgan buyumlardan yuqadi. Blennoreya koʻproqqiz bolalarda kuzatiladi; shaxsiy gigiyena qoidalariga rioya qilmaslik sababli … Читать далее

VABO (cholera) — ingichka ichakning zararlanishi, intoksikatsiya, umumiy ahvolning ogʻirlashuvi va organizmning suvsizlanishi bilan davom etadigan oʻtkir infeksion kasallik; oʻta xavfli ichak kasalliklaridan. Vabo dastlab (1816) Hindistonda — Gang daryosi vodiysida paydo boʻlgan; u yerda turmush sharoiti ogʻir boʻlganligi uchun aholining bir qismi boshqa davlatlarga keta boshlaydi. Natijada V. Yevropaga, keyinchalik butun dunyoga, chunonchi Birma … Читать далее

VIRUSLI KASALLIKLAR, virozlar — viruslar qoʻzgʻatadigan kasalliklar. Virusli kasalliklarga odam, hayvon va oʻsimliklarda uchraydigan juda koʻp yuqumli kasalliklar kiradi. Odamlarda viruslar qoʻzgʻatadigan gripp, qizamiq, suv chechak va chin chechak, virusli gepatit, poliomiyelit, ensefalit, quturish, gemorragik isitma kabi kasalliklar birmuncha mukammal oʻrganilgan. Kupincha teri kasalliklarini ham viruslar paydo qilishi aniqlangan. Hayvonlarning Virusli kasalliklar iga kirov (oqsim), … Читать далее

BARTOLINIT — qin (diloq) dahlizidagi katta Bartolin bezlarining yalligʻlanishi. Kasallik qoʻzgʻatuvchi mikroblar: gonokokk, streptokokk, stafilokokklarning bez yoʻllariga kirishi sabab boʻladi. Gonokokklar qoʻzgʻatgan Bartolinit (soʻzak B. i)da koʻpincha bez yoʻllarining har ikki tomon i yalligʻlanadi. Uz vaqtida davo qilinmasa, bez yoʻlining yalligʻlanib boʻrtishi natijasida teshigi berkilib, yiring toʻplanadi, yaʼni Bartolin bezining abssessi paydo boʻladi, bunda qattiq … Читать далее

VIBRION (Vibrio) – Vibrionaceae oilasiga mansub urugʻ; spora hosil qilmaydigan vergulsimon bakteriyalar. Uz. 0,5—1,5, yugʻonligi 0,3—0,6 mkm. Xivchinlari bir yoki bir nechta hujayraning bir qutbida joylashadi. Vibrion uchun polimorfizm xos. Suvda, tuprokda, odam va hayvonlar ichagida yashaydi. Vibrion patogen va saprofit buladi. 100 dan ortiq turi maʼlum. Mac, Vibrio cholera! asiaticae odamlarda vabo kasalligini qoʻzgʻatadi. … Читать далее

VENGER MUSKATI, Vaniliya, Muskat de Jezyu, Muskat krokan, Muskat Primavi — kelib chiqishi nomaʼlum boʻlgan xoʻra-ki va vinobop uzum navi. Yevrosiyoning uzumchllik hududlarida tarqalgan. Rossiyaning jan., Oʻzbekiston, Kozogʻiston va Kirgʻizistonda r-nlashtirilgan. Tupi oʻrtacha oʻsadi. Guli ikki jinsli. Bargi oʻrtacha (diametri 15—16 sm), toʻgarak, kam kertikli. Besh boʻlakchali, toʻq yashil. silliq, tuksiz, cheti arratishli, bargi shapalogʻi … Читать далее

VARROOZ, varroatoz — asalarilar va ularning urugʻlarini zararlaydigan kasallik. Varroa jacobsoni kanasi qoʻzgʻatadi. Kanalar koʻproq asalarilarning qanoti osti, choti, qorin qismida parazitlik qiladi. Asalarilar oilasining kuchsizlanishi va halok boʻlishiga olib keladi. Kasallangan asalarilarning qanotlari yemiriladi, koʻkrak va qorni kichrayib ketadi, erkak asalari ona asalari bilan juftalasha olmaydi. Oldini olish va qarshi kurash choralari: karantin va … Читать далее