MAHARASHTRA — Hindistondagi shtat. Hindiston ya. o. ning shim.-gʻarbiy qismida. Mayd. 308 ming km2. Aholisi 97 mln. kishi (2001), aksari maratxdar. Aholisining 80% hindu diniga eʼtiqod qiladi. Maʼmuriy markazi — Mumbay (Bombay) sh. M. ning yer yuzasi togʻlik, sohili kambar pasttekislik. Iqlimi mussonli, sohilida issiq va sernam, ichki r-nlarida quruq iqlim. Dekan yassitogʻligida unumdor qoratuproqyaar … Читать далее
MAXACHQALA [1857-y. gacha Petrovsk, 1857— 1922-y. larda Petrovsk— Port, 1857-y. dan shahar] — Dogʻiston Respublikasi poytaxti (1923-y. dan). Kaspiy dengizining gʻarbiy sohilidagi port. T. y. st-yasi. Katta Kavkazning etagida. Aholisi 337,2 ming kishi (1998). Maxachqala 1844-y. da Anji-Arka tepaligida pod-sho hukumati harbiy qismlarining Petrovsk tayanch istehkomi sifatida qurilgan. 1896-y. da Vladikavkaz, Rostov-Don va Boku sh. … Читать далее
MASSACHUSETS — AQSHning shim.sharqiy qismidagi shtat. Atlantika okeani sohilida. Mayd. 21,4 ming km2. Aholisi 6,42 mln. kishi (2002). Maʼmuriy markazi — Boston sh. Shtatning sharqiy qismi Atlantika boʻyi pasttekisligidan iborat, markazini Konnektikut daryosi vodiylari bilan parchalangan yassitogʻlik, gʻarbiy qismini Appalachi togʻlari egallagan. Aralash oʻrmonlar (ayniqsa, togʻlarda) keng tarqalgan. Massachusets aholi eng zich joylashgan va iqtisodiy … Читать далее
MARMAR (lot. marmor, yun. marmaros — yaltiroq tosh soʻzidan) — kristalli togʻ jinsi. Ohaktosh yoki dolomitning toʻla qayta kristallanishidan hosil boʻlgan. Mineral donachalarining oʻlchamiga qarab (0,05 — 2,25 mm) mayda, oʻrtacha va yirik donachali Marmarlar farq qilinadi. Mayda donachali Marmar sifatli hisoblanadi, chunki unda gʻovak va darzlik kam. M. ningtarkibi, asosan, kalsit (SaSO3)dan iborat, ozroq … Читать далее
MAPUTU (1976-y. gacha Lorensu-Markish) — Mozambik poytaxti. Maputu viloyatining maʼmuriy markazi. Mamlakatning jan. qismida, Hind okeanining Delagoa buxtasi sohilida joylashgan. Iqlimi tropik, passatli iqlim. Yillik yogʻin oʻrtacha 780 mm. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi 25,5°, iyulniki 18,2°. Aholisi 989 ming kishi (1997). Hind okeani sohilidagi yirik port (yillik yuk ortib-tushirish 10 mln. t). Afrikani aylanib oʻtiladigan … Читать далее
MINNESOTA — AQSHning shim. qismidagi shtat. Mayd. 218,6 ming km2. Aholisi 5,01 mln. kishi (2002). Maʼmuriy markazi — Sent-Pol sh. Buyuk koʻllardan gʻarbda joylashgan. Yer yuzasi oʻrqirli tekislik. Iqlimi moʻtadil kontinental iqlim. Yanv. ning oʻrtacha t-rasi 10—15°, iyulniki 17—22°. Yillik yogʻin 700 mm gacha. Asosiy daryosi — Missisipi. Shim.-sharqida igna bargli oʻrmonlar saqlangan; 10 mingdan … Читать далее
MOʻYNOQ TUMANI — Qoraqalpogʻiston Respublikasining shim. dagi tuman. 1931-y. 19 sent. da tashkil etilgan. Amudaryo deltasi, Orol dengizining jan. dagi hududlarni egallaydi. Qoraoʻzak, Chimboy, Boʻzatov tumanlari, Krzogʻiston Respublikasining Oqtoʻba, Qiziloʻrda viloyatlari bilan chegaradosh. Mayd. 37,94 ming km2. Aholisi 28,8 ming kishi (2003). Tumanda 5 ovul fukarolari yigʻini (Boʻzatov, Madali, Tikoʻzak, Uchsoy, Qozoqdaryo), 1 shahar (Moʻynoq) … Читать далее
PISKENT — Toshkent viloyati Piskent tumanidagi shahar (1966-y. dan), Tuman markazi. 1952-y. gacha qishloq. Ohangaron daryosining oʻng sohilida. Yaqin t. y. stansiyasi — Toʻytepa (14 km). Viloyat markazi (Toshkent sh.)dan 41 km. Aholisi 31,4 ming kishiga yaqin (2003). Piskent (Biskat) — Toshkent vohasining engqad. shaharlaridan biri. 10-a. geograflarining maʼlumotlarida u Iloq davlati tarkibiga kirgan. V. … Читать далее
MIS RUDALARI — misning sanoat ahamiyatiga ega boʻlgan minerallari. Ular 170 dan ortiq boʻlib, shundan faqat 17 tasi sanoatda foydalaniladi. Mis rudalari boy (mis 3%dan ortiq), oʻrta (mis 0,3—1%), juda past (mis 0,3% dan kam) sifatli guruhlarga boʻlinadi. Xalkopirit CuFeS2(Cu—34,6%), bornit Cu5FeS4(Cu—52—65%), xalkozin Cu2S (Si—79,8%), kovellin (CuSCu — 64,4%),malaxit Cu2[CO3][OH]2 (Cu57,4%) muqim Mis rudalari dir. … Читать далее
TEXNIK HUJJATLAR — sanoat mahsulotlarini loyihalash, tayyorlash, sinash va ulardan foydalanish, shuningdek, binolar (inshootlar)ni loyihalash, qurish va taʼmirlash uchun zarur boʻladigan grafik va matnli qujjatlar majmui. Asosiy xillari: loyigʻalash va ishchi hujjatlar (qurilishda), konstruktorlik va texnologik qujjatlar (sanoatda), meʼyoriytexnik hujjatlar (standartlar, texnik shartlar, umumiy texnik talablar, yoʻriqnomalar, sinovlar uslubiyati va b.). T. gʻ. maxsus standartlar … Читать далее