SKOBELEV Mixail Dmitriyevich (1843.17.9, Sankt-Peterburg — 1882.25.6, Moskva) — Rossiya imperiyasining Turkistondagi bosqinchilik urushlarida faol ishtirok etgan rus harbiy arbobi, infanteriya generali (1881). Bosh shtab akademiyasini tugatgan (1868). 1869-y. da Oʻrta Osiyoga kapitan unvoni bilan kelib, 8 yil ichida generalmayor unvoni bilan Rossiyaga kashtan. S. Xiva xonligini bosib olish (1873) va «Poʻlatxon» qoʻzgʻoloni (1873 — … Читать далее
TURKISTONDA SOVET REJIMIGA QARSHI QUROLLI HARAKAT — Oʻrta Osiyo xalqlarining bolsheviklar hukmronligi va bosqinchi qizil armiyaga qarshi olib borgan kurashi (1918—1935). Turkistonda sovet rejimiga qarshi qurolli harakat — Oʻrta Osiyodagi milliy ozodlik harakati tarixida alohida bosqich boʻlib, kurash koʻlami va shiddati uning murakkab va ziddiyatli ekanligi bilan ajralib turadi. Bu harakat oʻz jugʻrofiy doirasiga koʻra, … Читать далее
TAN JAZOSI, jismoniy jazo (huquqda) — ibtidoiy jamoa davrida, shuningdek, musulmon huquqiyal jinoyat sodir etgani uchun jinoyatchini jismoniy qiynash, azoblash, unga tan jarohati yetkazish. Asosan zino, tuhmat, oʻgʻirlik, qaroqchilik (bosqinchilik), odam oʻldirish yoki uni jarohatlash, mast qiluvchi ichimliklar isteʼmol qilish, dindan qaytish, isyon kutarish va b. jinoyatlarga nisbatan belgilangan. Bunday jazolarni darra bilan urish, shaxening … Читать далее
GRUZIYA (Sakartvelo), Gruziya Respublikasi — Zakavkazyening markaziy va garbiy qismida joylashadi davlat. Mayd. 69,7 ming km2. Aholisi 5411 ming kishi (1996). Poytaxti — Tbilisi sh. Gruziya tarkibiga Abxaziya, Ajariya kiradi. 65 tuman, 62 shaqar va 52 shaharcha bor. Davlat tuzumi. Gruziya — demokratik respublika. 1995-y. da qabul qilingan konstitutsiyaga binoan davlat va ijroiya qokimiyat boshligʻi … Читать далее
TROYA (Ilion) — Kichik Osiyoning shim. gʻarbidagi qad. shahar. Yunon eposi orqali maʼlum. Nemis arxeologi G. Shliman tomonidan 1870-y. larda Gissarlik tepaligidagi qazishmalar natijasida topilgan. 19-a. ning oxiri. dan muntazam qazish ishlari olib borilgan, natijada Troyaning ilk jez davri (mil. av. taxm. 3000-y.) dan boshlangan turli qatlamlari ochilgan. Jez davrida Troya yirik markaz va kichik … Читать далее
SIN (aynan — toza) — Xitoyda hukmronlik kilgan manjur imperatorlari sulolasi (1644 — 1912). Sin sulolasi hukmronligini 4 ta yirik davrga boʻlish mumkin: 1) manjurlarning Xitoyga bostirib kirganidan Min davlati chegaralarida Sin tuzumini oʻrnatilishigacha (1644—83; Shunchji va Kansi hukmronligi); 2) 17-a. ning 80-y. laridan 18-a. ning 70-y. larigacha — Xitoyda Sin tuzumining nisbatan turgʻun ichki … Читать далее
TRAYAN (Traianus) (53—117) — Rim imperatori (98 y. dan). Antoninlar sulolasidan. Trayanning bosqinchilik urushlari natijasida Rim imperiyasi chegaralari nihoyatda kengaygan: Dakiya (106), Arabiston (106), Buyuk Armaniston (114), Mesopotamiya (115) egallangan. Keyinchalik Adrian davrida Armaniston va Mesopotamiya imperiyadan ajrab chiqqanlar. Trayan davrida Rim va (Trayan forumi, Trayan ustuni va b.) provinsiyalarda (yoʻllar, koʻpriklar, kanallar) faol kurilish … Читать далее
ShERALI (1825-1879.20.11) afgʻon amiri (1863—79). Doʻstmuhammadxonning oʻgʻillaridan biri. Mamlakat iqtisodiyoti, madaniyati ravnaqiga imkon beruvchi tadbirlarni amalga oshirgan. Uning davrida muntazam qoʻshin soni qoʻpaygan, yoʻllar tartibga solingan, Afgʻonistonda birinchi gazeta («Shams annahor») nashr etila boshlagan. Mustaqil tashqi siyosat yuritishga intilgan, Afgʻonistonga qarshi 1878 yil bosqinchilik urushini boshlagan ingliz mustamlakachilari rejalariga qarshilik qoʻrsatishga harakat qilgan. Пост Навигацияси
SHOPUR I (? 272) Eron shohi (239 yohud 241-yildan), Sosoniylardan. Ardashir I ning oʻgʻli. Otasi davrida boshlangan davlat hududini kengaytirish va uni mustahkamlash ishlarini davom ettirgan. U katta hududlarni bosib olgan. 260 yil Edessa yaqinida Rim qoʻshinlarini tormor keltirib, imperator Valerian hamda uning qoʻshinining katta qismini asir olgan. Suriya, Armaniston, Shim. Mesopotamiyani boʻysundirgan (262—263). Shopur … Читать далее
CHIGʻATOY, Chigʻatoyxon (71242) — Chigʻatoy ulusi hukmdori (1224—42). Chingizxonnint 2oʻgʻli. Onasi Boʻrta fujin (xotun) qoʻngʻirot urugʻi vakili Day noʻyonning qizi boʻlgan. Saltanat qonunqoidalari (toʻra), udumlar, xususan, Chingizxon yasosinnnt beistisno bajarilishini nazorat qilish uning zimmasiga yuklatilgan. Ch. Chingizxon boshliq moʻgʻullarning bosqinchilik yurishlarida faol ishtirok etgan. 1211-y. da Xitoyga qarshi tashlangan harbiy safarda Chigʻatoy ukalari Oʻqtoy va … Читать далее