ISMOILIYLAR

ISMOILIYLAR — 8-a. oʻrtalarida arab xalifaligida shialik yoʻnalishida shakllanib, 10—11-a. larda Yaqin va Oʻrta Sharqda keng tarqalgan diniy oqim tarafdorlari. Ismoiliylar oqimining shakllanishi arab xalifaligida ziddiyatlarning va xalq qoʻzgʻolonlarining kuchayishi bilan bogʻliq. Shialikning baʼzi tarafdorlari xalifalik taxtini egallagan abbosishshr bilan maʼlum darajada kelishib ish tutganlari tufayli abbosiylarga qarshi kurashni davom ettirish niyatida boʻlgan bir guruh … Читать далее

TURK ELI

«TURK ELI» — 1917-y. sent. dan «Turkiston Musulmon Markaziyat shoʻrosi» va «Turk Adam Markaziyat firkasi»ning nashr organi sifatida chiqa boshlagan gaz. «Turk eli» ning asosiy maqsadi Turkiston muxtoriyatini muhofaza qilishdan iborat boʻlgan. Gaz. da Muhammad Amin Afandizoda, Shokirjon Rahimiy, Burhon Habib, Rafiq Moʻminiy va b. ning maqolalari, shuningdek, ziyolilarning faoliyatlariga oid maʼlumotlar berib borilgan. Siyosiy … Читать далее

SUNNA

SUNNA (arab. — odat, anʼana, xattiharakat tarzi) — islomda musulmonlar uchun ibrat hisoblangan Muhammad (sav)ning soʻzi, qilgan ishi, xattiharakatlari. Sunnaga tegishli har bir maʼlumot . ^vdislarda berilgan va toʻplam qilingan. Sunna islomda Qurʼondan keyingi, uni toʻldiruvchi manba, islom ilohiyoti va shariatning ikkinchi asosi sifatida eʼtirof etilgan. Sunna 7-a. oʻrtalaridan yigʻila boshlangan. Bir yarimikki asr davomida … Читать далее

SULTON MAHMUDXON

SULTON MAHMUDXON (? 1508) Moʻgʻuliston xoni (1487—1508). Chigʻatoiylarlan. Yunusxonnnng oʻgʻli, onasi — Shohbegim, Badaxshon shohi Shoh Sulton Muhammadning qizi. Boburning togʻasi. 1487-y. otasi vafot etgach, moʻgʻullar rusumiga koʻra taxtga oʻtqazilgan. Bundan xabar topgan Umarshayx Mirzo Fargʻona tomondan, Sulton Ahmad Mirzo Samarqand tomondan Sulton Mahmudxonga qarshi chiqqan. Umarshayx Mirzo qoʻshini Toshkent yaqinidagi mustaqkam Ashtar qalʼasini qamal … Читать далее

SHOHMALIK

SHOHMALIK, amir Shohmalik, amir Gʻiyosiddin Shohmalik (? — 1426.21.1, Xorazm, Mashhadda dafn etilgan) — Amir Temur va Shohrux saltanatida xizmat qilgan dongdor amir. Amir Temur uni yoshligidan tarbiyalagan, harbiy salohiyatni oʻrgatgan. Sharafuddin Ali Yazdiyning «Zafarnoma»sida Shohmalik dastlab Amir Temurning 5 yillik yurishi, aniqrogʻi Takrit qalʼasining olinishi (1393 yil) voqealari bayonida qoʻshin boshligʻi sifatida eslatilgan; Muhammad … Читать далее

SOMALI

SOMALI (Soomaaliya), Somali Demokratik Respublikasi (Jamhuuriyadda Dimoqraadiga yee Soomaaliya) — Shim. Sharqiy Afrikada, Somali ya. o. da joylashgan davlat. Mayd. 638 ming km2. Aholisi 7,8 mln. kishi (2002). Poytaxti — Mogadisho sh. Maʼmuriy jihatdan 18 viloyat (region)ra boʻlinadi. Davlat tuzumi. Somali — respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1990-y. qabul qilingan. Davlat boshligʻi — prezident (2000-y. dan muvaqqat … Читать далее

SHEʼRSHUNOSLIK

SHEʼRSHUNOSLIK — sheʼr tuzilishi, sheʼriy asarning gʻoyasi, badiiyati va shaklini oʻrganuvchi fan sohasi, adabiyotshunoslikning bir boʻlimi. Sheʼrshunoslik ilmiy jihatdan asosan 3 narsani: sheʼr sanʼati, sheʼr vazni va sheʼr qofiyasini oʻrganadi. Sheʼrning mazmun jihatlarini (maʼlum qadar, gʻoyaviy xususiyatlarini ham) oʻrganish esa adabiy tanqidning vazifasiga kiradi. Sheʼrshunoslik fonika (qofiya va tovush usullari), megrika (vazn) va strofika (band … Читать далее

SHAHRISABZ

SHAHRISABZ — Qashqadaryo viloyatidagi shahar. Shahrisabz tumani maʼmuriy markazi (1926-yildan). Kitob—Shahrisabz vohasida. Katta Oʻzbekiston trakti yoqasida joylashgan. Shahrisabz jan. dan Tanxozdaryo, shim. dan Oqsuv daryosi oqib oʻtadi. Urtacha bal. 658 m. Aholisi 90 ming kishi (2004). Sh. Oʻzbekistondagi qadimiy shaharlardan biri. Arxeologik maʼlumotlarga koʻra, shaharga mil. av. 1 ming yillikning oʻrtalarida asos solingan. Shahrisabz mil. … Читать далее

TIB QONUNLARI

«TIB QONUNLARI» (asl nomi «Kitob alQonun fittib») — Abu Ali ibn Sinoning tibbiyotga oid asari. «Tib qonunlari» oʻz davridagi tabobatning mufassal ensiklopediyasi boʻlib, unda inson sogʻligi va kasalliklariga oid boʻlgan barcha masalalar mantiqiy tartibda toʻla bayon etilgan. Oldinlari tabobat, asosan, hunar hisoblanar va u bilan shugʻullanuvchilar nazariy masalalarga unchalik ahamiyat bermay uni amalda qoʻllash bilan … Читать далее

SHAXSEY-VAXSEY

SHAXSEY-VAXSEY — shialikdagi motam marosimi. Muhammad paygʻambar nabirasi (Alining oʻgʻli) imom Husayn ning halok boʻlgani munosabati bilan har yili muharram oyining boshida oʻtkaziladi. Shaxsey-vaxsey shialarning motam yurishlari vaqtida odat boʻlgan «Shoh Husayn, voh Husayn» degan qichqiriqlarining qisqargan shakli (yana q. Ashuro). Пост Навигацияси