SARAJI QOʻY ZOTI — yarim dagʻal junli dumbali qoʻy zoti. Vatani — Turkmaniston. Nomi Mari sh. yaqinidagi Sari Ja ovuli nomidan. Chorvadorlar tomonidan uzoq tanlash va saralash orqali yaratilgan. Qoʻchqorlarining vazni 80—90 kg, sovliklariniki 50—65 kg. Dumbasi oʻrtacha (6—7 kg), serpushtligi 110—115%. S. q. z. dumbali qoʻy zotlari orasida jun mahsuldorligi boʻyicha eng yaxshi zot … Читать далее
TOSHKENT ZILZILASI — Toshkent sh. seysmik jihatdan faol zona (8—9 balli seysmik rn)da joylashgan.. 1866—68 y. lar va 1966-y. dagi zilzilalar kuchli zilzilalar sirasiga kiradi. 1866-y. 26 apr. dan 27 apr. ga oʻtar kechasi sodir boʻlgan zilzila oqibatida mozor va jome masjidlarining gumbazlari, jumladan, Xoja Ahror jome masjidi gumbazi, aholi yashaydigan imoratlar qulab, koʻplab qurbonlar … Читать далее
TOSHPOʻLATOVA Mahbuba Ziyayevna (1952.23.3, Toshkent sh.) — Oʻzbekiston Respublikasi xalq oʻqituvchisi (1995). ToshDUni tugatgan (1974). 1974-y. dan Yangiyoʻl sh. dagi maktablarda, 1999-y. dan akademik litseyda oʻzbek tili va adabiyoti oʻqituvchisi (1982 — 99 ylarda 4maktab oʻquv boʻlimi mudiri, direktor va oʻkituvchi). Taʼlimning oʻziga xos, zamonaviy usullaridan foydalanadi; 1988-y. tajriba tariqasida chuqur oʻzlashtiruvchi sinf tashkil etib, … Читать далее
TOSHKENT VILOYATI — OʻzR tarkibidagi viloyat. Respublikaning shim. sharqida. 1938-y. 15 yanvda tashkil kilingan. Shim. va shim. gʻarbdan Qozogʻiston Respublikasi, shim. sharkdan Qirgʻiziston Respublikasi, sharqsan Namangan viloyati, jan. dan Tojikiston Respublikasi, jan. gʻarbdan Sirdaryo viloyati bilan chegaradosh. Mayd. (Toshkent sh. maydonisiz) 15,3 ming km2. Aholisi (Toshkent shaxri aholisisiz) 2,4 mln. kishidan ziyod (2004). Viloyat tarkibida … Читать далее
TEMIR YOʻL TRANSPORTI — yuk va yoʻlovchilarni lokomotiv va motorvagonlar vositasida t. y. boʻylab tashiydigan transport turi. Uning paydo boʻlishi yirik sanoat taraqqiyoti, ayniqsa, togʻkon va metallurgiya sanoati taraqkiyoti bilan bogʻliq. 18-a. oxiri va 19-a. boshlarida kapitalizmning rivojlanishi yuk aylanmasi tuzilmasini tubdan oʻzgartirdi, temir rudasi, koʻmir, qurilish materiallari va shu kabini ommaviy tashishga ehtiyoj oʻsdi. … Читать далее
SHAMSIDDINOV Fazliddin (1916.13.1, Buxoro — 1980, Toshkent) — dirijyor, Oʻzbekiston (1965) va Qoraqalpogʻiston (1973) xalq artisti. Moskva Oʻzbek opera studiyasini (1941), Toshkent konservatoriyasini (1956) tugatgan. Ijodiy faoliyatini Oʻzbek davlat musiqali teatrida xonanda va aktyor sifatida boshlagan (192934). Yangiyoʻl teatri (1942—48), Muqimiy teatri (1948— 53), Navoiy teatri (1956—61)da bosh dirijyor, Oʻzbek davlat simfonik orkestri (1953—56), Navoiy … Читать далее
SHIMOLIY TOSHKENT KANALI — Toshkent va Janubiy Qozogʻiston viloyatlarida joylashgan yirik kanal, 2-jahon urushi yillarida qurilgan. Boʻzsuv kanalidan (Xalqoboddan yuqoriroqda) suv olib, Yangiyoʻl va Sariogʻoch tumanlarining suv taʼminotini yaxshilashga imkon beradi. Joy relyefining murakkabligi tufayli kanal trassasi ilon izi, uning koʻp qismi qazma va koʻtarma oʻzandan iborat. Uz. 43 km, bosh va oxirgi qismlarida balandlik … Читать далее
BOʻZSUV — Chirchiqdaryosidan chiqarilgan qad. kanal. B. Chirchiqning oʻng sohilidagi qad. terassalar boʻylab shim. sharqdan jan. gʻarbga tomon yoʻnalib, Toshkent viloyati Qibray, Zangiota va Yangiyoʻl tumanlari, Toshkent sh. hududi, shuningdek Qozogʻiston Respublikasi yerlaridan oʻtib, Chinoz yaqinida Sirdaryoga quyiladi. Uz. 159 km. Boshlanishi qismida suv sarfi 310 m3/ sek, 10GESdan quyida 110 m3 (ortiqcha suv Chirchiq … Читать далее
GUBSKAYA Vera Nikolayevna [1906.26.8 (8.9), Kerch – 1953.19.10, Toshkent] – balet artisti, baletmeyster, pedagog. Oʻzbekistan xalq artisti (1944). Toshkent rus opera va balet teatrida balet artisti (1930 – 35). 1939 – 42 y. lar Navoiy teatrida baletmeyster va pedagog. 1943 — 48 y. lar Muqimiy, Toshsovet nomidagi va Yangiyoʻl teatrlarida bosh baletmeyster. Tamaraxonim nomidagi Respublika … Читать далее
RAJABIYLAR — 20-a. oʻzbek sanʼatiga ulkan hissa qoʻshgan sanʼatkorlar sulolasi. Sulola boshligʻi Yunus Rajabiy [1897.5(17).1—Toshkent — 1976.23.4] — bastakor, xonanda va sozanda (nay, dutor), oʻzbek musiqa merosini toʻplovchisi. Oʻzbekiston xalq artisti (1953), Oʻzbekiston FA akad. (1966). Madrasada, keyinchalik Turkiston xalq konservatoriyasida (1919 — 23), Toshkent Oliy musiqa maktabining tayyorlov kursi (1934) hamda Moskvada tashkil etilgan … Читать далее