Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/ou/osimliklar/

MONOSOM TAHLIL — genetik ta-dqiqot usuli; aneuploidiya hodisasi tiplaridan biri — monosomiyaga (q. Geteroploidiya) asoslangan. Genotipdagi ayrim xromosomalarning irsiy ahamiyatini aniqlashga xizmat qiladi. Monosomiklar tashqi va ichki (fiziologik, genetik) omillar taʼsirida xromosomalarning qut-blarga tarqalishidagi buzilishlar tufayli vujudga keladi. Bunday buzilishlar xam somatik, ham jinsiy hujayralarda boʻlishi mumkin. Shuning uchun monosomiklar mitotik va meyotik boʻladi. Biroq … Читать далее

MOY — glitserin bilan bir asosli yogʻ kislotalarning toʻliq murakkab efirlari (triglitseridlar); lipidlar sinfiga mansub. Tirik organizmlardagi uglevodlar va oqsillar singari oʻsimliklar hujayrasi va mikroorganizmlarning tarkibiy qismi (q, Yogʻ, Oʻsimlik moylari) qisoblanadi. Neftdan, yonuvchi slanes va koʻmirdan olinadigan Moy mineral moy deyiladi. Пост Навигацияси

PALEONTOLOGIYA (paleo… va yun. ontos — jonzot va… logiya) — utmish geologik davrlarda mavjud boʻlgan, qazilma qol-diqlari saqlangan organizmlar, ularning hayot faoliyati va oriktotsenozlar (toshqotgan organizmlar) haqidagi fan. P. 2 yirik boʻlim — paleozoologiya va paleobotanikadan iborat. Toshqotgan organizmlar toʻgʻrisidagi dastlabki maʼlumotlar antik davrdan tabiatshunos olimlarga maʼlum. Biroq bu toshqotganlar qirilib ketgan orga-nizmlarning qoldiqlari ekanligi … Читать далее

MUSAYEV Joʻra Azimboyevich (1928.5.12, Yangiyoʻl sh.) — genetik olim, Uzbekiston FA akad. (1984), Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan fan arbobi (1980), biol. fanlari d-ri (1973), prof. (1975). Oʻrta Osiyo untini tugatgan (1948). ToshDU darvinizm va genetika kafedrasi assistenti (1952-56), dotsenti (1956-1974), tayyorlov f-ti umumiy nazariy fanlar kafedrasi mudiri (196166), gʻoʻza xususiy genetikasi — problema lab. mudiri (1974-y. … Читать далее

MUSHUKLAR (Felis) — mushuksimonlar oilasiga mansub yirtqich sut emizuvchilar urugʻi. Boʻyi dumgʻaza qismida yagʻriniga nisbatan baland. Tirnoqlari toʻliq tortiladi. Yevrosiyo, Afrika, Shim. va Jan. Amerikada tarqalgan; 30 turi, jumladan, Oʻzbekistonda 6 turi (silovsin, qoraquloq, toʻqay mushugi, manul, qum mushugi, yovvoyi mushuk) bor. Kuyikish davrida erkaklari baland ovoz b-n miyovlaydi va bir-biri bilan urishadi. Yiliga 2-marta … Читать далее

MUMLI PALMALAR — mum beradigan palmalar turkumiga mansub oʻsimliklar. Eng mashhurlari — braziliya va and mumli palmalardir. Braziliya Mumli palmalar yoki karnaubaning boʻyi 10 — 12 m, bargi yelpigʻichsimon (diametri 2 m gacha). Braziliya, Boliviya va Paragvay savannalarida uchraydi. Mum kotlami (0,5 sm cha) yosh barglarni nam yoʻqotishdan saqlaydi. Bargidan boʻyra va b. buyumlar toʻqiladi. … Читать далее

MINGDEVONA (Hyoscyamus L.) tomatdoshlar oilasiga mansub oʻsimliklar turkumi. Boʻyi 1,5 m gacha. Po-yasi shoxlangan, sertuk. Birinchi yili uzun bandli ildiz boʻgʻiz, toʻpbarg, ikkinchi yili poya oʻsib chiqadi. Poyadagi barglari tuxumsimon, 3—7 boʻlakli, bandsiz, ketma-ket joylashgan. Gullari sargʻish, uchi keng, poya uchida toʻpgul hosil qiladi. Mevasi ikki xonali, koʻp urugʻli, koʻzachasimon koʻsakcha. Oʻrta Osiyo, Sibir, Kavkaz, … Читать далее

MIKROELEMENTLAR — organizm, oʻgʻit, rudalarda kam mikdorda (odatda, Eng muhim mikroelementlarning asosiy fiziologik va gigiyenik xususnyatlariga taʼsir etadi, immunitet reaksiyalari, qon hosil qilish va toʻqimaning nafas olishida qatnashadi, hayvonlarda yetishmasa ozadi, boʻyi oʻsmaydi, skeleti rivojlanmaydi. Boʻy oʻsishi va organizm rivojlanishiga yordam beradi, qon hosil qilish, immun reaksiyalar va toʻqimaning nafas olishida qatnashadi. Fermentlar tarkibiga kiradi, … Читать далее

MEXIKALI — Meksikaning shim.-gʻarbiy qismidagi shahar. AQSH chegarasiga yaqin joyda. Kolorado daryosi havzasida. Shim. Quyi Kaliforniya shtatining maʼmuriy markazi. Aholisi 764,9 ming kishi (2000). Transport yoʻllari tuguni. Sugʻorma dehqonchilik r-nining (paxta, bugʻdoy, sabzavot ekinlari, moyli oʻsimliklar yetishtirish) markazi. Oziq-ovqat, metallsozlik, paxta tozalash, yogʻmoy sanoati korxonalari mavjud. Amerika kompaniyalarining elektrotexnika, radioelektronika va isteʼmol tovarlari i. ch. … Читать далее

MENDEL (Mendel) Gregor Iogan (1822.22.7, hoz. Ginchitse, Chexoslovakiya — 1884.6.1, hoz. Brno, Chexiya) — chex olimi, irsiyat toʻgʻrisidagi taʼlimot asoschisi. Bu taʼlimot uning sharafiga mendelizm deb ataladi. Vena untida erkin tinglovchi boʻlib, fizika, botanika, paleontologiya va analitik kimyoni oʻrgangan (1851—53). Noʻxatning 22 navida duragaylash boʻ-yicha tajriba olib borgan (1856-63). Mendel oʻz tajribalari natijasini tabiatni oʻrganuvchilar … Читать далее