PAXTA, chigitli paxta — gʻoʻzaning tola va chigitdan iborat asosiy mahsuloti. Paxta tozalash korxonasida Paxtaga dastlabki ishlov berish jarayonida chigitdan, avval, toʻqimachilik sanoatining ehtiyoji uchun asosiy mah-sulot — tola (uz. 20 mm dan uzun) aj-ratib olinadi. Shuning uchun butun du-nyoda Paxta tolaning sifatiga qarab baholanadi. Keyin chigitdan kimyo va mahalliy sanoat korxonalarida qoʻlla-niladigan lint (momiq) … Читать далее
MATANSAS — Kubadagi shahar. Matansas provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 125 ming kishidan ziyod (1990-y. lar oxiri). Transport yoʻllari tuguni. Atlantika okeanining Matansas buxtasidagi port (chetga shakarqand chiqariladi). Kimyo (jumladan, oltin-gugurt kislotasi, oʻgʻitlar, sunʼiy tola i. ch.), tamaki, toʻqimachilik, koʻnpoyabzal, mashinasozlik sanoati korxonalari mavjud. Arxeologiya muzeyi, shahar yaqinida Belyamar karst gʻori bor. Turizm rivojlangan. Shaharga 1693-y. … Читать далее
MANCHESTER — Buyuk Britaniyaning gʻarbiy qismidagi shahar. Katta Manchester ko-nurbatsiyasining bosh shaxri va metropoliten grafligining maʼmuriy markazi. Aholisi 430 ming kishidan ziyod (shahar atrofi bilan 2,6 mln. kishi). Transport yoʻllari tuguni. Eruell daryosi va Manchester kanalidagi yirik port (yillik yuk ortib-tushirish 10 mln. t dan ortiq). Mamlakatning mu-him sanoat va madaniy markazi. Sano-atining yetakchi tarmogʻi … Читать далее
POKISTON, Pokiston Islom Respublikasi (Islami Jamhyriya Pakistan) — Osiyo jan. da, Hindiston ya. o. ning shim.-gʻarbidagi davlat. Mayd. 803,9 ming km2. Aholisi 147,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Islomobod sh. Maʼmuriy jihatdan 4 provinsiya, federal poytaxt hududi va federal xukumat tomonidan boshqariladigan qabilalar hududiga boʻlingan. Davlat tuzumi. Pokiston — Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiruvchi … Читать далее
PENZA VILOYATI — RF tarkibidagi viloyat. 1939-y. 4 fev. da tashkil etilgan. Rossiya Yevropa qismining jan.sharqida joylashgan. Volgaboʻyi federal okrugiga kiradi. Mayd. 43,2 ming km2. Aholisi 1453,4 ming kishi (2002), asosan, ruslar, shuningdek, mordva, tatar, chuvash va b. millat vakillari ham yashaydi. Shahar aholisi 64,4%. P. v. da 28 maʼmuriy tuman, 11 shahar, 16 shaharcha … Читать далее
MIRABILIT (lot. mirabilis — ajoyib; nem. kimyogari I. R. Glauber bergan nom) , glauber tuzi — sulfat lar sinfiga mansub mineral; kimyoviy tarkibi Na2[SO4]10H2O. Tarkibida 19,24% Na2O; 24,85% SO3; 55,91% N2O mavjud. Monoklin singoniyada kristallanadi; qisqa prizmadan ninasimon shaklgacha. Mirabilit, shuningdek, donacha yoki kukunsimon agregatlar va mayda kristalli poʻstloqchalar hosil qiladi. Rangsiz yoki oq. Suvda … Читать далее
KURSK — RFdagi shahar, Kursk viloyati markazi. Seym daryosi boʻyida. T. y. tuguni. Moskva—Simferopol avtomagistralida. Aholisi 445,5 ming kishi (1998). Mashinasozlik («Schyotmash», akkumulyator, elektroapparat z-dlari), kimyo (kimyoviy tola, texnik rezina buyumlari), kimyo-farmatsevtika, yengil, oziq-ovqat sanoati korxonalari, 4 oliy oʻquv yurti, 2 teatr, oʻlkashunoslik, Kursk jangi (1943) harbiy-tarixiy muzeylari, suratlar galereyasi bor. K. 1032-y. dan Kiyev … Читать далее
MOZAMBIK (Mocambique), Mozambik Respublikasi (Republica de Mozambique) — Afrikaning jan,sharqiy sohilidagi davlat. Mayd. 801,6 ming km2. Aholisi 19,4 mln. kishi (2001). Poytaxti — Maputu sh. Maʼmuriy jihatdan 11 viloyat (provincia) ra boʻlinadi. Maputu sh. ham viloyat maqomiga ega. Davlat tuzumi. Mozambik — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik aʼzosi. 1990-y. 30 noyab. da qabul qilingan konstitutsiya … Читать далее
KISLOROD (lot. Oxygenium, yun. oxys — nordon va gennao — tugʻmoq) , O — Mendeleyev davriy sistemasining VI guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 8, at. m. 15,9994. Ilk bor shved kimyogari Kislorod Sheyele (1771) selitra (KNO3, NaNO3)HH, marganes qoʻsh oksid (MpO2)ni va ingliz kimyogari J. Pristli (1774) simob oksid (HgO)HH, surik (R^O^ni qizdirish natijasida … Читать далее
KERALA (malayali tilida — kokos palmalari oʻlkasi) — Hindistonning jan.-gʻarbiy qismidagi shtat. Arabiston dengizi sohilida. Mayd. 38,9 ming km2. Aholisi 31,8 mln. kishi (2001), asosan, malayali xalqi. Aholisining 60% hindu diniga eʼtiqol qiladi, qolganlari xristian va musulmonlar. Kerala — mamlakatda aholi eng zich shtat. Maʼmuriy markazi — Tiruvanantapuram (Trivandram) sh. Kerala — yer yuzasining katta … Читать далее