Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/b/baho/

KONSTITUTSIYAVIY HUQUQ — asosiy ijtimoiy munosabatlarni tartibga soluvchi huquqiy normalar yigʻindisi, huquq tizimining yetakchi sohasi. Konstitutsiyaviy huquq normalari davlatning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy va hududiy tuzilishi, uning fuqarolik jamiyati in-tlari bilan munosabatlari tartibini, fuqaro va shaxs huquq hamda erkinliklari amalga oshirilishining asosiy tamoyillarini, davlat hokimiyati organlari tizimini belgilaydi. Bir qancha mamlakatlarda (jumladan, OʻzRda ham) ushbu huquq sohasini … Читать далее

DAVLAT IMTIHONI — OʻzRda oliy, oʻrta maxsus va kasb-hunar oʻquv yurtlarida bitiruv imtihoni. Tibbiyot, ped., q. x. in-tlari va oʻrta maxsus hamda kasbhunar oʻquv yurtlari, konservatoriya, madaniyat in-tlari, jismoniy tarbiya in-t va oʻrta maxsus hamda kasb-hunar oʻquv yurtlarida bitiruvchilar, odatda, ijtimoiy siyosiy fanlarning biridan va asosiy ixtisoslikka tegishli 2—3 fandan Davlat imtihoni topshiradilar; un-t, iqtisodiyot … Читать далее

DENDRARIY (yun. dendron — daraxt) , dendrologiya bogʻi, arboretum — daraxtlar, butalar, yarim butalar, chirmashuvchilar kolleksiyasi ekilgan ochiq maydon. D. mustaqil yoki botanika bogʻi tarkibiga kiradi. Dendrariy bir necha gektardan yuzlab gektargacha maydonni egallaydi. Dendrariy ilmiy, uquv, madaniy-maʼrifiy, tajriba, i. ch. ahamiyatiga ega; ularda har xil turdagi daraxt oʻsimliklarini namoyish qilish, tajriba va tadqiqot ishlari … Читать далее

DOU-JONS INDEKSI — AQSHning yetakchi kompaniyalari aksiyalari kursining Nyu-York birjasidagi oʻrtacha koʻrsatkichi, birja indikatori. Bu indeks dastlab 1884-y. dan «DouJons end kompani» firmasi tomonidan 11 kompaniya aksiyalari kursi buyicha «Uol strit jornel»da eʼlon qilinib borilgan. 1928-y. dan 30 ta kompaniya aksiyalari boʻyicha hisoblanib, muntazam matbuotda eʼlon qilib boriladigan boʻldi. Hozir D.-J. i. aksiyalar kursining birja … Читать далее

IMTIHON — oʻquvchi va talabalar bilimini tekshirish usullaridan biri. Imtihonlar davlat imtihoni, kirish, sinfdan sinfga (kuredan kurega) koʻchirish, tanlov I. va b. turlarga boʻlinadi. Dastlab Xitoyda Xan sulolasi xukmronligi davri (mil. av. 206 — mil. 220-y.) da paydo boʻlgan. Imtihon oʻqimishli kishilar orasidan amaldor buladiganlarni ajratib olish zaruriyatidan kelib chiqqan. Amal talabgorlari Konfutsiy ki-toblari buyicha … Читать далее

IBN RUSHD Abdulvalid Muhammad (lot. Averroes) (1126, Kordova — 1198.12. 12, Marokash) — arab faylasufi va tabibi, Andalusiya va Marokashda yashagan, qozi va saroy xakimi boʻlgan. Aristotel asarlariga sharxlar yozgan. Gʻazoliy taʼlimotiga qarshi «Tahofut ut-tahofut» («Raddiyatni rad etish») asari bilan falsafada muayyan oʻrin tutadi. Ibn Rushd moddiy dunyo abadiy, uning boshi ham yoʻq, oxiri ham … Читать далее

ZAHABIY, Abu Abdulloh Shamsuddin Muhammad ibn Ahmad (1274, Damashq — 1348) — mashxur tarixchi va muhaddis. Damashq va Qohira madrasalarida tahsil olgan, soʻng Damashq madrasasida mudarrislik qilgan. Islom olamida tarix va hadis allomasi sifatida shuhrat qozongan. 12 jildli «Taʼrix al-Islom» («Islom tarixi»), «AlIbar» («Ibratlar»), «Siyar annubalo» («Olijanob kishilar siyratlari»), «Tabaqot alxuffoz» («Hadis hofizlari tabaqalari»), «Tabaqot … Читать далее

ISH HAQI — mehnatga pul shaklida toʻlanadigan haq; qiymatning oʻzgargan shakli, ish kuchi (taqdim etilgan mehnat xizmati)ning bahosi. Ish kuchi qiymati va narxi bevosita Ish haqida ifodalanadi. Ish haqi darajasi mehnat bozorilz kelishiladi. Xodim mehnat bozorida mehnatni emas, oʻz ish kuchini sotadi. Ish haqi mehnatning pul shaklidagi bahosi boʻlib, uni ishga yollovchilar (korxona, muassasa, tadbirkor) … Читать далее

ZAMAXSHARIY (nisbasi; toʻliq ismsharifi Abulqosim Mahmud ibn Umar ibn Axmad) (1075.18.3, Xorazm, Zamaxshar qishlogʻi — 1144, hoz. Koʻhna Urganch) — tilshunos, adib, tafsir va hadis olimi. Oilasi islomning mutazila taʼlimotiga eʼtiqod qoʻygan boʻlib, 3. dunyoqarashi dindor, taqvodor otasining taʼsirida shakllangan, dastlabki bilimini ham oʻz otasidan olgan. 3. ilmfanning turli sohalari, ayniqsa, arab tili va adabiyotini, … Читать далее

IMTIHON SESSIYASI — oliy, Urta maxsus va kasb-hunar ukuv yurtlarida muayyan mutaxassislik buyicha ukuv re-jasi asosida belgilangan imtihonlarni topshirish davri. Bir oʻquv yilida ikkita — qishki va yozgi (taʼlimning kunduzgi boʻlimida qishki Imtihon sessiyasi s, odatda, yanv. — fev., yozgi Imtihon sessiyasi may — iyun oylarida oʻtkaziladi) Imtihon sessiyasi boʻladi. Imtihon sessiyasi era kiritiladigan imtihonlar … Читать далее