PERSEPOL, Persipolis, Taxti Jamshid — Sheroz sh. (Eron)dan 50 km shim.-sharqda joylashgan qad. shahar. Mil. av. 6-a. oxirida barpo etilgan Axomaniylar davlatining poytaxt shaharlaridan biri. Mil. av. 330-y. Aleksandr (Iskandar) tomo-nidan bosib olinib, yondirilgan va shahar tashlandiq holga kelgan. Persepolda asosiy qazishma ishlari 20-a. ning 30-y. laridan olib borilgan. Togʻ etagida bunyod etilgan mahobatli meʼmoriy-haykaltaroshlik … Читать далее
MOSKVA — RF poytaxti, Moskva viloyati markazi, federal axamiyatidagi shaxar. RFning yirik siyosiy, iqtisodiy, ilmiy va madaniy markazi. Moskvada Rossiya Federatsiyasi Prezidenta, Federal Majlis, RF hukumati, Konstitutsiyey Sud, Oliy Sud, Oliy arbitraj sudi, RF Prokuraturasi qarorgohlari joylashgan. 10 maʼ-muriy okrugga (Markaziy, Sharqiy, Jan.-Sharqiy, Janubiy, Jan.-Gʻarbiy, Gʻarbiy, Shim.-Gʻarbiy, Shimoliy, Shim.Sharqiy hamda Zelenograd sh.) boʻlingan. Shahar chegarasi, … Читать далее
PEKIN UNIVERSITETI — Xitoydagi qad. va eng yirik oliy oʻquv yurtlaridan biri. 1898-y. Oliy poytaxt mak-tabi sifatida tashkil etilgan. 1911-y. dan Pekin universiteti deb yuritiladi. 1920-y. larda un-tda yozuvchi Lu Sin dare bergan. 1937—45 y. lardagi milliy ozodlik urushi davrida Pekin universiteti Yunnan viloyatining Kunmin sh. ga koʻchirilgan. 1952-y. da u qayta tashkil qilinib, unga … Читать далее
MUHAMMAD TUGʻLOQ (? – 1351) – Dehli sultonligi hukmdori (1325—51). Hukmronligining dastlabki yillarida mamlakat hududini kengaytirgan. Muhammad Tugʻloq Dehli sh. da turib Dekanni boshqarish mumkin emasligini tushunib, shim. poytaxt aholisini Devagiri sh. ga koʻchirib, yangi poytaxtni Davlatobod deb atagan. Lekin bu bilan mamlakatdagi separatik harakatni toʻxtata olmagan, Jan. Hindiston, Dekan, Bengaliya Dehli sultonligidan ajralib chiqqan. … Читать далее
MUSTAQILLIK MAYDONI — Toshkentning markaziy maydoni. Poytaxt aholisining ommaviy tantanalari va b. tadbirlar oʻtkaziladigan joy. Oʻzbekiston, Navoiy va Sharof Rashidov koʻchalari oraligʻida, Anhor kanali sohilida joylashgan. Maydon perimetral tarzda qurilgan. 1917-y. gacha Sobor maydoni, 1917—66 y. larda Qizil maydon, 1966—91 y. lar Lenin nomidagi maydon, Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach, 1992-y. dan Mustaqillik maydoni deb atala boshlagan. … Читать далее
MUHAMMAD TEMUR SULTON (? – 1521, Samarqand) — shayboniylarpan. Shayboniyxonnnj oʻgʻli. Shayboniylar Movarounnahrni egallaganlarida Muhammad Temur Sultonga poytaxt Samarqand va uning viloyati berilgan (1501), uning oʻgʻli Poʻlod sultonga Xorazm tekkan. Balx (15O5)ni egallagan. 1505—07 y. larda M. T. s. Ubaydulla sulton bilan birga te-muriylardan Faridun Husayn mirzo va uning ukasi Ibn Husayn mirzoni Raboti Dudar … Читать далее
MIN — oʻrta asrdagi Xitoyda imperatorlar sulolasi (1368— 1644). Moʻgʻullarning Yuan sulolasi agʻdarilishi natijasida Chju Yuanʼchjan tomonidan asos solingan. 15-a. boshida bosqinchilik siyosati olib borgan. 1407-y. Xitoy qoʻshinlari Vyetnamni bosib olgan. Jan. dengizlar va Hind okeani mintaqalari tomon Chjen Xe qoʻmondonligi ostida 7 ta dengiz ekspeditsiyasi joʻnatilgan. Portugaliyaliklarning Xitoyda oʻrnashib olishga urinishlari munosabati bilan Min … Читать далее
MARGʻIYONA (yun., qadimgi forscha Margush, Avestoda — Mouru, oʻrta forschada — Marv) — Oʻrta Osiyodagi katta tarixiy madaniy viloyat. Murgob daryosining oʻrta oqimidagi hududlar va Marv vohasi (Turkmaniston)dan iborat boʻlgan. Margʻiyona hududida — eneolit davrida ibtidoiy odamlar yashagan. Mil. av. 2-ming yillik boshlarida Murgʻobning yuqori havzasida qad. dehqonchilik markazi (Kallali vohasi) vujudga kelgan, bu yerda … Читать далее
MANBASHUNOSLIK — tarixiy manbalarni [q. Manbalar (tarixiy)] izlab topish, qayd etish, toʻplash, oʻrganish va qoʻllanish nazariyasi va amaliy usullari haqidagi fan. M. tarixshunoslikda yordamchi fan sohalari (arxeografiya, arxivshunoslik, genealogiya — nasabshunoslik, metrologiya — oʻlchovshunoslik, epigrafika, tekstologiya — matnshunoslik, xronologiya — davrshunoslik, geraldika — gerbshunoslik, numizmatika — tangashunoslik va sfragistika — muhrshunoslik) qatorida yetakchi oʻrinda turuvchi … Читать далее
MEKSIKA (Mexiko), Meksika Qoʻshma Shtatlari (Estados Unidos Mexicanos) — Shim. Amerikaning jan. qismida joylashgan davlat. Mayd. 1958,2 ming km2. Aholisi 101,9 mln. kishi (2001). Poytaxti — Mexiko sh. Maʼmuriy jixatdan 31 shtat va 1 poytaxt federal okrugiga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Meksika — federativ respublika. Meksika Qoʻshma Shtatlarining 1917-y. 5 fev. dagi Siyosiy Kon-stitutsiyasi amal qiladi, … Читать далее