BIOORGANIK KIMYO INSTITUTI, Oʻzbekiston FA O. S. Sodiqov nomidagi bioorganik kimyo instituti — i. t. muassasasi. 1977-y. da Oʻzbekiston FA tarkibidagi bioorganik kimyo boʻlimi (1973) negizida tashkil etilgan. Intga asoschisi akad. O. S. Sodiqov nomi qoʻyilgan. Intning asosiy fundamental ilmiy yoʻnalishi hayvon va oʻsimliklar organizmidagi bioorganik kimyo jarayonlarini, yaʼni yuqori va quyi molekulyar tabiatga ega … Читать далее
VALDXAYM Kurt (1918.21.12, Sankt-Andre, Kuyi Avstriya) — Avstriya davlat arbobi. Huquqshunoslik d-ri. Avstriya Tashqi ishlar vaziri (1968—70). 1956—60 y. lar Kanadada elchi. Avstriyaning BMT huzuridagi doimiy kuzatuvchisi (1955-56), vakili (1970-71). BMTning Bosh kotibi (1972—81). Avstriya federal prezidenti (1986—92). Пост Навигацияси
ALP TOGʻLARI — Gʻarbiy Yevropada, Italiya, Shveysariya, Fransiya, Germaniya, Avstriya, Sloveniya va Lixtenshteyn hududida joylashgan togʻlar tizimi. Yer poʻstining uchlamchi davr mobaynida roʻy bergan qudratli Alp burmalanishi natijasida vujudga kelgan. Alp togʻlari birbirlaridan past dovonlar orqali ajralib turgan togʻlarning murakkab tizimidan iborat. Uz. kariyb 1200 km, kengligi 50—260 km. Eng yirik dovonlari — Simplon (2005 … Читать далее
«BIOLOGIK SOAT» — odam, hayvonlar va parrandalarning vaqtni his qilish (moʻljallay olish) qobiliyati. Hujayralarda yuz beradigan fizikkimyoviy va fiziologik jarayonlarning qatʼiy davriyligi, yaʼni biologik marom (surʼat)ga asoslangan. Organizmdagi davriy oʻzgarishlar maromi tabiatdagi tabiiy tanlash jarayoni tufayli irsiy jihatdan avloddanavlodga oʻtadi va geofizik omillarning siklik oʻzgarishlariga bogʻliq boʻladi. «Biologik soat» ayniqsa hayvonlar va parrandalarda yaqqol namoyon … Читать далее
ALDEGIDLAR, RCHO — molekulasida organik radikal (R) va vodorod atomi bilan bogʻlangan karbonil guruhi (>C=O) boʻlgan organik birikmalar. Aldegid guruhi (—SNO)ning qanday radikal bilan birikkanligiga qarab toʻyingan, toʻyinmagan, aromatik va geterotsiklik Aldegidlar boʻlishi mumkin. Aldegidlarni atashda tegishli organik kislotalarning nomlaridan foydalaniladi. Mas, chumoli kislotaga toʻgʻri kelgani chumoli aldegid yoki formaldegid, sirka kislotaga toʻgʻri kelgani sirka … Читать далее
BIOINDIKATORLAR (bio… va lot. indico—koʻrsataman, aniqlayman) — soni yoki rivojlanish xususiyatlarining oʻzgarishi orqali yashash muhitida sodir boʻlayotgan tabiiy jarayonlar, sharoit yoki antropogen oʻzgarishlardan darak beruvchi tirik organizmlar. Koʻpchilik organizmlar yashash muhiti omillari (tuproq, suv va atmosferaning kimyoviy tarkibi, ikdim va obhavo sharoiti, boshka organizmlarning boʻlishi va b.)ga juda sezgir boʻlib, bu omillar muayyan, koʻpincha cheklangan … Читать далее
VALENT (taxm. 328—378) — Rim imperiyasining sharqiy qismi imperatori (364-y. dan). Akasi Valentinian 1 bilan davlatni birgalikda boshqargan. Adrianopol jangi (378)davesti-gotlardan magʻlubiyatga uchrab halok boʻlgan. Пост Навигацияси
ALBION — Britaniya orollarining qad. nomi. Bu nom yunonlar davridayoq mashhur boʻlgan.
BIOBIBLIOGRAFIYA (bio… va bibliografiya) , shaxsiy bibliografiya — bibliografiya turi; bosma asarlar haqidagi maʼlumotlar ularning mualliflari biografiyasi va shu muallifga bagishlangan adabiyotlar toʻgʻrisidagi maʼlumotlar bilan birgalikda beriladi. Biobibliografiya lugʻat va koʻrsatkichlar shaklida boʻladi. Lugʻatlarning oddiy (solnoma) va retrospektiv (utmishga oid) xili mavjud. «Solnoma»da shu lugʻat tuzilgan yilidagi zamondoshlar, shuningdek oʻsha yili vafot etgan shaxslarga oid … Читать далее