Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/t/turkman/

DARAXTLARGA SHAKL BERISH — bogʻdorchilik va manzarali bogʻdorchilikda qoʻllaniladigan agrotexnologik usullardan biri, daraxt va butalar shox-novdalarini butash, siyraklatish, qisqartirish yoʻli bilan ularni muayyan bir koʻrinishda oʻstirish. Daraxtlarga shakl berish daraxtning havo, yorugʻlikdan yaxshi bahramand boʻlishi, oziq moddalarning hosilli novdalarda toʻplanishi, hosildorlikni oshirish va mevalar sifatini yaxshilashga imkoniyat yaratadi. Shakl berilmagan daraxtlar kam yashaydi va kam … Читать далее

JANUBIY TURKMANISTON ARXEOLOGIK KOMPLEKS EKSPEDITSIYASI (JTAKE) – Turkmaniston FA Prezidiumi qoshida prof. M. Ye. Massoy boshchiligida tashkil qilingan (1945). JTAKE tosh davri (Jabal makoni), neolit (Joytun madaniyati), eneolit (Anov, Namozgoh tepa, Goʻksur), jez (Oltintepa) va ilk temir (Yoztepa, Dahiston) davrlari, ayniqsa Parfiya madaniyati boʻyicha muhim arxeologik tadqiqotlar olib borib, yangi va eski Yaisodagi qazishmalar vaqtida … Читать далее

DON OT ZOTI — salt miniladigan va aravaga qoʻshiladigan ot zoti. Don kazaklari tomonidan Don daryosi havzasidagi dasht mintaqasida mahalliy otlarni, 15—19-a. larda mahalliy jan. Rossiya zotlarini Qorabogʻ, fors, arab, sof naslli turkman ot zotlari bilan chatishtirib yaratilgan. Don ot zotining tuyey malla, jiyron, gavdasi yirik. Yozning jazirama issiq va qishning sovuqlariga bardoshli. Yagʻrini bal. … Читать далее

YUSUPOV Polvonniyoz Hoji, Polyoz Hoji (1861 Xiva 1936.14.5) Yosh xivaliklar partiyasining asoschisi, davlat arbobi. Xiva xonligi hududidagi jadidchilik harakatida faol qatnashgan. Asfandiyorxonning jadidlarga qarshi siyosati natijasida Yusupov 1917 yil oxiridan boshlab 2 yil davomida Toshkentda yashagan. Bolsheviklar taʼsiridagi Yosh xivaliklar inqilobiy qoʻmitasi raisi (1918-yil boshidan). Turkiston ASSR Milliy ishlar xalq komissarligida Turkman shoʻbasi boshligʻi (1919). … Читать далее

JADIDCHILIK (arab, jadid – yangi) — 19-a. oxiri 20-a. boshida Turkiston, Kavkaz, Qrim, Tatariston hayotida muhim ahamiyat kasb etgan ijtimoiy-siyosiy, maʼrifiy harakat. J. dastlab 19-a. ning 80-y. larida Krimda Ismoilbek Gasprinskiy rahbarligida qrim tatarlari oʻrtasida vujudga keldi. Jadidchilik harakati namoyandalari koʻpincha oʻzlarini taraqqiyparvarlar, keyinchalik jadidlar deb atashgan. Oʻsha davrning ilgʻor taraqqiyparvar kuchlari, birinchi navbatda, ziyolilar … Читать далее

JONDOR TUMANI — Buxoro viloyatidat tuman (1935-y. 17 yanv. da tashkil etilgan. 1962-y. 24 dek. dan Buxoro va Romitan tumanlari tarkibida boʻlgan, 1967-y. 9 yanvda qayta tuzilgan). Jondor tumani jan.-gʻarbdan Olot, Qorakoʻl tumanlari, sharq va shim.-sharqdan Buxoro, Romitan, Peshku tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 5,17 ming km2. Aholisi 123,7 ming kishi (2001). Jondor tumanida 1 shaharcha … Читать далее

KAMINA (taxallusi; asl ismi Mamatvali) (1770—1840) — turkman mumtoz shoiri. Xiva, Buxoro madrasalarida oʻqigan. Ijodida hajviyot yetakchi oʻrin egallaydi. Qator sheʼrlarida zamona nosozliklari tanqid etilgan («Gʻariblik», «Qozim», «Davr», «Aklga ishon», «Yarashmas» va b.). «Zulfing», «Bilo bilmadim», «Kelinlar», «Ersarining qizi» kabi sheʼrlarida turkman xalqini birlikka, urugʻlararo ahillikka chaqiradi, sevgi va sadoqat, erk va baxt kabi yuksak … Читать далее

NOK (Pyrus) — raʼnoguldoshlar oilasiga mansub barg toʻkuvchi daraxtlar yoki butalar turkumi, mevali daraxt. Yevrosiyoning moʻtadil va subtropik min-taqalari (Sharqiy va Kichik Osiyo, Kavkaz, Jan. Yevropa)da 60 ga yaqin turi uchraydi. Oʻrta Osiyo, Rossiyaning janubi, Uzoq Sharq, Ukraina, Belorussiya, Boltiqboʻyi, Moldaviyada 40 ga yaqin turi oʻsadi. Nok qadimiy madaniy oʻsimlik. Dastlab Eron va Armanistonda madaniylashtirilgan … Читать далее

BELYAYEV Viktor Mixaylovich (1888.25.1, Uralsk — 1968.16.2, Moskva) — rus musikdshunosi, sanʼatshunoslik fanlari d-ri, prof. (1944). 1941 — 43 y. lari Oʻzbekiston XKS huzuridagi Sanʼat ishlari boshqarmasi, Sanʼatshunoslik in-ti va Toshkent konservatoriyasida ishlagan. Rus va ajnabiy kompozitorlar ijodi, rus, oʻzbek, turkman va b. sharq xalklari musiqasiga oid tadqiqotlar muallifi. Jumladan oʻzbek millim cholgʻu asboblari, Oʻzbekistonning … Читать далее

BUXORO XALQ SOVET RESPUBLIKASI (BXSR) (192024) Buxoro amirligida amirlik tuzumi agʻdarib tashlangach, yuzaga kelgan xalq respublikasi. Mayd. 182,193 ming km2, axoliyey 2,2 mln. kishidan ortiq, asosan oʻzbeklar, tojiklar va turkmanlar, qisman qozoq, qoraqalpoq, tatar va buxoro yahudiylari yashagan. BXSR Xorazm Respublikasi, Turkiston ASSR va Afgoniston davlatlari bilan chegaradosh boʻlib, poytaxti Buxoro sh. boʻlgan. Sharqdagi yirik … Читать далее