Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/b/botiq/

GIDROMORF TUPROQPAR — grunt suvlarining yaqin boʻlishi (0,5-3,0 m) natijasida doimiy kapillyar namlanish taʼsirida shakllangan tuproqdar. Oʻrta Osiyoda sugʻoriladigan yerlarning yarmidan koʻpini Gidromorf tuproqpar tashkil etadi. Geomorfologik sharoitlari va namlanish rejimiga qarab allyuvial va saz (bulok) rejimidagi Gidromorf tuproqparga boʻlinadi. Allyuvial rejimdagi Gidromorf tuproqpar yirik daryo suvidan taʼminlanib turuvchi grunt suvlari yaqin boʻlgan qayirlarda, quyi … Читать далее

BALXASH-OLAKOʻL SOYLIGI — Qozogʻistondagi yassi botiq. 340 — 600 m balandlikda. Kattagina qismi Balxash koʻli bilan band. Sharqida Sassiqkoʻl va Olakoʻl koʻllari, jan. da Tovqum, Muyinqum, Sarieshikutrov qumli choʻllari bor. Qiya bukilma va uni daryo qumli yotqiziqlari bilan toʻlishi natijasida hosil boʻlgan. Qumliklarning bal. 30 m gacha. Saksovul, juzgʻun, teresken, shoʻra, shuvoq oʻsadi. Tuproqlari asosan … Читать далее

GUSENITSA (rus.) — zanjirli gʻildirak; bir-biriga oshiq-moshiqdek biriktiriladigan qismlardan iborat tutash lenta yoki zanjir. Traktor, buldozer, tank, odimlovchi kranlar, quvur yotqizgichlar, ekskavator va b. ning oʻtuvchanligini oshirish uchun ishlatiladi. Gusenitsaning ichki tomonida botiq va chiqiqlari bor. Mashina yetakchi gʻildiragidagi tishlar Gusenitsa botiqlariga kirib, uni olgʻa intiltiradi. Gusenitsa mashinaning ikki tomonida gʻildiraklar ostiga goʻyo poyondoz toʻshalganday … Читать далее

YER — Quyosh sistemasidagi Quyoshdan uzoqligi jihatdan uchinchi (Merkuriy, Venera sayyoralaridan keyin) sayyora. U oʻz oʻqi atrofida va aylanaga juda yaqin boʻlgan elliptik orbita boʻyicha Quyosh atrofida aylanib turadi. Hajmi va massasi jihatidan Yer katta sayyoralar ichida (Yupiter, Saturn, Uran, Neptundan keyin) beshinchi oʻrinda. Yerda hayot borligi bilan u Quyosh sistemasidagi boshqa sayyoralardan farq qiladi. … Читать далее

YOGʻOCHNI BUKISH — yaxlit yoki qatlamqatlam (yelimlab yopishtirilgan) yogʻoch zagotovkalarni egib, shu holicha mustahkamlash; yogʻochning plastiklik (qayshqoqlik) xossasiga asoslanadi. Yogʻochning plastikligi qanchalik yuqori boʻlsa, shunchalik yaxshi bukiladi. Bukishda zagotovkaning qabariq tomoni choʻziladi, botiq tomoni qisiladi. Issiklayin va sovuqlayin bukish usullari bor. Issiqlayin bukish usuli yaxlit va yelimlab yopishtiriladigan koʻp qatlamli zagotovkalardan bukik detallar olishda qoʻl … Читать далее

BOGʻOT TUMANI — Xorazm viloyati tarkibidagi tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan (1930 va 50-y. larda bir necha marta yondosh tumanlarga qoʻshib yuborilgan va qayta tiklangan, 1970-y. 7 dek. da qayta tashkil etildi). Bogʻot tumani Xorazm viloyatining jan. sharqiy qismida joylashgan. Gʻarb va shim. da viloyatning Yangiariq va Xonqa tumanlari, Amudaryo b-n, sharkda Hazorasp … Читать далее

BELTOV TOGʻLARI — Navoiy vipoyatining jan. gʻarbidagi togʻlar. Ovminzatov bilan Yeti. mtov oraligʻida. Eng baland joyi 538 m. Uz. qariyb 30 km. Beltov togʻlari jan. gʻarbdan shim. sharqqa yoʻnalgan. Beltov togʻlari Ovminzatovning davomi boʻlib, Yetimtov bilan tektonik botiq (Sardor sinklinali) orqali tutashgan. Shim. gʻarbiy yon bagʻirlari ancha tik va quruq oʻzanlar bilan oʻyilgan, ayrim joylarda … Читать далее

VODIY — relyefning uzunasiga choʻzilgan botiq shakli. Hosil boʻlishiga koʻra erozion va tektonik Vodiy boʻladi. Vodiy larning dastlabki shakli, asosan eroziya natijasida, vaqtincha oqar suvlar hosil qilgan jarliklardir. Bir kancha shunday jarliklar birlashib suvi havzaga quyilgungacha kattalasha boradi. Vodiy yon bagʻri baland yoki past, tik yoki qiya, yondan Karaganda (profili) botiq, toʻgʻri qavariq yoki zina … Читать далее