VERDI (Verdi) Juzeppe (1813. 10. 10, Parma, Ronkole qishlogʻi — 1901. 27.1, Milan) — italyan kompozitori, opera janrining yirik ustasi. 7 yoshidan musiqadan saboq olgan. 15 yoshida ibodatxonada organchi, orkestr dirijyori boʻlib, Busseto sh. da konsertlar tashkil qilgan. U oʻz asarlarida qahramonlarning ichki dunyosini chuqur ochishga, inson qadr-qimmatini, haq-huquqini himoya qilishga intilgan, jamiyatdagi ijtimoiy illatlarni … Читать далее
BRYULLOV Karl Pavlovich [1799. 12 (23). 12, Peterburg 1852.11(23).6, Marchano, Rim yaqinida] — rus rassomi. Peterburg BAda taʼlim olgan (180921). 182335-y. lar va 1850-y. dan Italiyada yashagan. 1836-y. dan Peterburg klassitsizm oqimiga romantizm va hayotdan zavqlanish kayfiyatini olib kirdi. Asarlari insonning goʻzal, nafis histuygʻularini kuylashi («Virsaviya», 1812), obrazlarining dramatik qudrati («Pompeyning soʻnggi kuni», 1830 — … Читать далее
BOLALAR ADABIYOTI — bolalar va oʻsmirlar uchun yaratilgan badiiy, ilmiy, ilmiyommabop va publitsistik asarlar majmui. Bularning asosiy kismini badiiy asarlar tashkil etadi. Jahon xalqlari, shu jumladan oʻzbek xalqi Bolalar adabiyoti tez aytish, topishmoq, oʻyin qoʻshiklari, rivoyat, afsona, ertak, makal, masal va doston singari aksariyat qismi bolalarga moʻljallab yaratilgan ogʻzaki ijod namunalaridan boshlanadi. Bolalar adabiyotini bevosita … Читать далее
VENTIL (lot. ventilo — puflayman esaman) — 1) bir tomonlama oʻtkazuvchanlik xossasiga ega boʻlgan elektr asboblarining umumiy nomi. Toʻgʻri tok yoʻnalishida kam qarshilikka, teskari tok yoʻnalishida esa katta qarshilikka ega boʻladi. Boshqacha aytganda, Ventil tokni bir («toʻgʻri») yoʻnalishda yaxshi, ikkinchi («teskari») yoʻnalishda yomon oʻtkazadi. Bu xossasi tufayli Ventil tokni toʻgʻrilash qurilmasi sifatida keng qoʻllaniladi. Ventillik … Читать далее
«BIOLOGIK SOAT» — odam, hayvonlar va parrandalarning vaqtni his qilish (moʻljallay olish) qobiliyati. Hujayralarda yuz beradigan fizikkimyoviy va fiziologik jarayonlarning qatʼiy davriyligi, yaʼni biologik marom (surʼat)ga asoslangan. Organizmdagi davriy oʻzgarishlar maromi tabiatdagi tabiiy tanlash jarayoni tufayli irsiy jihatdan avloddanavlodga oʻtadi va geofizik omillarning siklik oʻzgarishlariga bogʻliq boʻladi. «Biologik soat» ayniqsa hayvonlar va parrandalarda yaqqol namoyon … Читать далее
VENA TOʻGARAGI — falsafiy toʻgarak, mantiqiy pozitivizm asoslarini ishlab chiqqan. 1922-y. Vena sh. da vujudga kelgan. Asoschilari — M. Shlik, O. Neyrat, F. Kaufman, K. Gyodel va b. 1926-y. dan — R. Karnap. V. t. ning falsafiy konsepsiyasi E. Max, L. Vitgenshteyn, B. Rassel hamda oʻtmishdagi falsafaning empirik va ratsionalistik, panlogistik anʼanalari taʼsirida shakllandi va … Читать далее
VATANPARVARLIK — kishilarning ona yurtiga, oʻz oshyoniga muhabbati va sadoqatini ifodalaydigan tushuncha. V. barcha kishilar, xalq, millatlar uchun umumiy boʻlgan, asrlar davomida sayqallanib kelgan umuminsoniy tuygʻu, maʼnaviy qadriyatlardan biri. Tarixiy jihatdan Vatanparvarlik kishilarning oʻz vatanlari taqdiri bilan bogʻliq ijtimoiy rivojlanish, xalqlarning oʻzlari yashayotgan hududning daxlsizligi va mustaqilligi yoʻlidagi kurashi jarayonida takomillashib kelgan his-tuygʻular jamlanmasi hamdir. … Читать далее
VUNDERKIND (nem. Wunderkind, aynan — ajoyib bola) — zoʻr va favqulodsa noyob qobiliyatlarini, faoliyatning biror turiga layoqatini barvaqg namoyon etuvchi bola (q. Isteʼdod). «V». soʻzi kinoyali maʼnoda ham ishlatiladi. Пост Навигацияси
BEZAK SANʼATI — sanʼat turi; in-son atrofidagi moddiy muhitni shakllantiradi, badiiy bezash uchun xizmat qiladi, unga estetik va gʻoyaviy badiiy mazmun baxsh etadi. Bezak sanʼati insonning xizmatidagi buyumlarga bezak boʻlib, shu bilan bir qatorda insonga estetik, gʻoyaviy va badiiy taʼsir koʻrsatadi, in-son moddiy muhitining kurki, nafo-sati sifatida namoyon boʻladi. Asosiy sohalari: meʼmorlik bilan bevosita bogʻliq … Читать далее
VAQTNI TEJASH QONUNI — ijtimoiy i. ch. samaradorligini oshirib borish manbai va usulini tavsiflaydigan umumiy iqtisodiy qonunlardan biri. Vaqtni tejash qonuni mehnatni, ish vaqtini tejash, shuningdek ish paytida vaqt omilining qadrlanishini bildirib. ilgʻor texnika va texnologiyani joriy etish evaziga mahsulot i. ch. ga ketgan vaqt tejalib, mehnat unumdorligining oʻsishida namoyon boʻladi. Vaqtni tejash qonuni mazmuni … Читать далее