KALUGA VILOYATI — RFdagi viloyat. 1944-y. 5-iyulda tashkil etilgan. Mayd. 29,9 ming km2. Aholisi 1081,2 ming kishi (2000), asosan, ruslar. Shaharliklar 70,3%, 24 tumanga boʻlingan, 18 shahar, 14 shaharcha bor. Markazi — Kaluga sh. Kaluga viloyati yer yuzasi bir oz past-baland tekislik boʻlib, daryo vodiylari, jarlar oʻyib yuborgan. Iqlimi yozda moʻtadil issiq va sernam, qishda … Читать далее
PAXTAOBOD TUMANI — Andijon vsыoyatid&t tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil qilingan. 1962-y. 24 dek. da Izboskan tumani bilan birlashtirilgan. 1970-y. 7 dek. da yana yangidan tashkil qilingan. Shim. va shim.-sharkdan Qir-gʻiziston Respublikasining Jalolobod viloyati, gʻarbdan Izboskan, jan. dan Andijon, sharqda (58 km masofada) Qirgʻiziston Respublikasi va Jalol-quduq tumanlari bilan chegaradosh. Mayd. 0,29 ming km2. … Читать далее
FARGʻONA (1907-y. gacha — Yangi Margʻilon; 1907 — 1924-y. larda Skobelev, mahalliy talaffuzda — Iskobil deb atalgan. Podsho Rossiyasining Oʻrta Osiyoni bosib olishda va keyingi yillarda koʻplab qirgʻinbarotlar uyushtirgan generali M. D. Skobelev nomiga qoʻyilgan) — Fargʻona viloyatining maʼmuriy, iktisodiy va madaniy markazi, respublikaning yirik shaharlaridan biri. Mayd. 0,09 ming km2. Aholisi 222,4 ming kishi … Читать далее
TURKISTON XALQ UNIVERSITETI — Oʻrta Osiyoda rus oliy taʼlimiga asos boʻlgan ilk oʻquv maskani. Turkiston XKSning 1918-y. 16-martdagi qarori bilan shu yil 21 apr. da Toshkentning Yangi shahar kismidagi Ozodlik uyi (hoz. Oʻzbekiston Respublikasi bolalar kutubxonasi)da ochilgan. Untning tashkil topishida «Oliy taʼlim tarafdorlari jamiyati» (1918-y. fev.)ga uyushgan A. V. Popov (1918-y. apr. — dek. da … Читать далее
URALSK (1775-y. gacha Yoyiq shaqarchasi) — shahar, Qozogʻiston Respublikasi Gʻarbiy Qozogʻiston viloyati markazi. Ural daryosi boʻyidagi pristan. T. y. stansiyasi. Aholisi 189,1 ming kishi (2002). 16-a. oxirida Oreshnoye urochishchesi (maskani)da Yoyik, kazaklari tomonidan Yoyiq shaharchasi istehkomi barpo qilindi. Noʻgʻay tatarlari tomonidan vayron qilinganidan keyin u 1613-y. da Yoщ (Ural) daryosining quyi qismiga 50 km pastga … Читать далее
GRODNO — Belorussiyadagi shahar, Grodno viloyatining markazi. Neman daryosi sohilida. Daryo pristani. T. y. tuguni. Axolisi 307 ming (1998). Kimyo («Ximvolokno», «Azot» i. ch. birlashmalari), mashinasozlik va metallsozlik, yengil (toʻqimachilik va koʻn poyabzal) sanoati rivojlangan. Mebel f-kasi bor, qurilish materiallari ishlab chiqariladi. 3 oliy oʻquv yurti (shu jumladan un-t), 2 teatr, tarix-arxeologiya muzey-qoʻriqxonasi bor. G. … Читать далее
OʻSh — Qirgʻiziston Respublikasi Oʻsh viloyatining shahar, viloyat markazi. Qirgʻizistonda Bishkek shahridan keyin 2sanoat markazi. Oqbura daryosi Olay tizmasidan Fargʻona vodiysiga oqib chiqadigan joyda. T. y. stansiyasi. Bishkek, Xorugʻ, Andijon, Qizilqiya shahri lari oʻrtasidagi avtomobil yoʻllari chorrahasi. Aholisi 208,5 ming kishi (1999). Oʻrta Osiyoning qadimiy shaharlaridan biri. Arxeologik maʼlumotlarga koʻra, mil. av. 4—3-asrlarda vujudga kelgan. … Читать далее
SYERRA-LEONE (Sierra Leone) , Syerra Leone Respublikasi (Republic of Sierra Leone) — Afrikaning gʻarbida, Atlantika okeani sohilida joylashgan davlat. Mayd. 72,3 ming km2. Aholisi 5,6 mln. kishi (2002). Poytaxti — Fritaun sh. Maʼmuriy jihatdan 3 viloyat (province)ra va Gʻarbiy viloyatga boʻlinadi. Davlat tuzumi. Syerra-Leone — respublika. Buyuk Britaniya boshchiligidagi Hamdoʻstlik tarkibiga kiradi. Amaldagi konstitutsiyasi 1991-y. … Читать далее
URETAN KAUCHUKLAR — sintetik kauchuklar, diizotsianatlar bilan oddiy yoki murakkab efirlarning oʻzaro taʼsirida hosil boʻladigan mahsulotlar. Uretan kauchuklar sintezida boshlangʻich monomer sifatida adipin kislota va b. dikarbon kislotalar, dietilenglikol va b. glikollar, toluilendiizonatlar va b. izotsianatlar ishlatiladi. Uretan kauchuklar 3 xilga boʻlinadi: 1) quyma Uretan kauchuklar — sintez jarayonida vulkanizatsiya toʻri hosil qiladigan kauchuklar; 2) … Читать далее
ER-XOTIN (OʻzRda, huquqiy holati) — oʻzaro nikohda turgan shaxslar. Fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish (FHDYO) organlarida roʻyxatga olingan paytdan boshlab nikohni tuzganlar Er-xotin hisoblanadi va shu paytdan eʼtiboran ular oʻrtasida Er-xotinlik huquq va majburiyatlari vujudga keladi. Oʻzbekiston Respublikasi oila qonunchiligiga binoan, faqat FHDYO organida qayd etilgan nikohgina E,x. lik huquq va majburiyatlarini keltirib chiqaradi. Diniy rasmrusumlarga … Читать далее