YAPONIYA (yaponcha Nippon, Nixon) — Sharqiy Osiyoda, Tinch okeandagi orollarda joylashgan davlat. Ya. hududida 6,8 mingga yaqin orol boʻlib, shim. sharqdan jan. gʻarbga qariyb 3,5 ming km ga choʻzilgan; eng yirik orollari: Xokkaydo, Xonsyu, Sekoku va Kyusyu. Shim. dan Oxota dengizi, sharq va jan. sharqdan Tinch okean, gʻarbdan Yapon va SharqiyXitoy dengizlari bilan oʻralgan. Mayd. … Читать далее
DEI LINCHEY MILLIY AKADEMIYASI — Yevropadagi eng qad. FAlardan biri. 1603-y. Italiyaning Rim sh. da tashkil etilgan (1630—1795, 1840—47, 1939—44 y. larda yopilgan). Italiya milliy FAlarining eng yirigi. Akademiyaning asosiy vazifasi Italiyada sanʼat, adabiyot va fanni rivojlantirishga kumaklashish. Akademiya i. t. larni muvofiklashtiradi, milliy va xalqaro miqyosda ilmiy kongress, simpozium va konferensiyalar tashkil qiladi, chet … Читать далее
BERLIN PAKTI (1940.7.9) Germaniya, Italiya va Yaponiya davlatlari oʻrtasida tuzilgan harbiysiyosiy bitim. U 10 yillik muddatga moʻljallangan boʻlib, dunyoni uch davlat oʻrtasida qayta boʻlib olish uchun til biriktirish edi. Germaniya va Italiya Yevropada, Yaponiya esa Osiyoda «yangi tartib» oʻrnatmoqchi boʻldi. Berlin paktiga keyinchalik Germaniya va Yaponiyaga tobe bir qator davlatlar: Vengriya, Ruminiya, Slovakiya, Bolgariya, Yugoslaviya … Читать далее
BAGRATION Petr Ivanovich (1765 — 1812) — knyaz, rus sarkardasi, infanteriya generali (1809), 1812-y. gi Fransiya-Rossiya urushi qahramoni. A. V. Suvorovnnng Italiya va Shveysariyaga qilgan yurishlari, Fransiya, Shvetsiya va Turkiya bilan boʻlgan urushlar qatnashchisi (1809—10 y. larda Moldova armiyasi qoʻmondoni). 1812-y. Napoleonga qarshi urushda 2-armiya bosh qoʻmondoni. Borodino jangida ogʻir yaralanib halok boʻlgan. Пост Навигацияси
VERONA — Italiyaning shim.sharqidagi shahar, Venetsiya viloyatida. Alp togʻlari etagida, Adije daryosi boʻyida. Verona provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 260 mingdan ziyod kishi (1990-y. lar oʻrtalari). Venetsiyadan Milanga va Padana tekisligidan Avstriyaga Brenner dovoni orkali oʻtiladigan muhim transport yullari tuguni. Metallurgiya, mashinasozlik, kimyo, poligrafiya, toʻqimachilik, poyabzal, yogʻochsozlik, qogʻoz, oziq-ovqat sanoati korxonalari bor. V. da xalqaro q. … Читать далее
VOYNICH (Voynich) Etel Lilian (1864. 11.5, Kork, Irlandiya—1960. 28.7, Nyu-York) — ingliz adibasi. Berlindagi oliy musiqa maktabini tugattan (1885). 1887—89 y. larda Rossiyada yashagan. 1920 y dan AQSHda. Italiya xalq ozodlik harakati (1830—40) ga bagʻishlangan «Soʻna» (1897) romani yozuvchiga xalqaro shuhrat keltirdi. Voynichning «Jek Reymond» (1901), «Oliviya Latam» (1904), «Uzilgan doʻstlik» (1910), «Poyabzalingni yech» (1945) … Читать далее
BOLALAR KINOSI — bolalar va oʻsmirlarga moʻljallangan badiiy, oʻquv, hujjatlixronikal, multiplikatsion (rasmli va qoʻgʻirchoq) filmlar. Bolalar qiziqadigan mavzular aks ettiriladi, film mazmuni ularning ruhiyati va tiliga yaqin, yoshi va tushunchasiga moye boʻladi. Bolalar kinosida (teatrdan farqli) bolalar rolini shu yoshdagi bolalar oʻynaydi. Kino sanʼatining maxsus sohasi sifatida 1920—30-y. larda ajralib chikdi. Oʻzbekistonda birinchi Bolalar kinosi … Читать далее
VULKANLAR, vulqonlar (Vulkan nomidan) — Yer poʻstidagi yoriqlar, kanallar orqali lava, issiq gaz, suv bugʻlari va jins boʻlaklarini chiqarib turadigan geologik tuzilma. Vulkanlar markazida asosiy vulkan kanali joylashgan boʻlib, yuqori mantiyadagi magma havzasidan (magma oʻchogʻi) magma va b. vulkan jinslari shu kanal orqali koʻta-riladi. Vulkanlar kanalining yuqori qismi Vulkanlar boʻgʻzi, kanalning voronkasimon teshigi krater deb … Читать далее
VETERAN (lot. veteranus, vetus — keksa soʻzidan olingan) — 1) Qad. Rimda armiya xizmatini oʻtab boʻlgan soldat. V. larga yer ajratilgan (Italiya yoki uning provinsiyalarida) yoki pul mukofoti, shuningdek Rim fuqarosi huquqi berilgan, ular har xil majburiyatlardan ozod etilgan; 2) keksa jangchi, oʻtmishdagi urush qatnashchisi; 3) biror sohada uzoq yil ishlagan yoki xizmat qilgan kishi … Читать далее
BRESHA, Breshia — Shim. Italiya dagi shahar. Alp togʻlari etagida, Lombardiyada, Bresha provinsiyasining maʼmuriy markazi. Aholisi 197 ming kishi (1990). T. y. tuguni. Metallsozlik, mashinasozlik (avtomobil yigʻish, q. x. va toʻqimachilik mashinasozligi), kimyo, toʻqimachilik, oziq-ovqat va harbiy sanoat rivojlangan. Musiqa asboblari (organ) ishlab chiqariladi. Adabiyot va sanʼat akademiyasi, unt, badiiy galereyalar bor. Meʼmoriy yodgorliklardan qad. … Читать далее