RAUL (RaoulO Fransua Mari (1839, FurnanVen, Nor — 1901.1.4, Grenobl) — fransuz kimyogari va fizigi; Parij FA muxbir aʼzosi (1890), Grenobl unti prof. (1870-y. dan). Asosiy ilmiy tadqikrtlari eritmalar kimyosiga oid. Eritma ustidagi toʻyingan bugʻ bosimining sof erituvchining bugʻ bosimiga va erituvchida erigan modda konsentratsiyasiga bogʻliqligini (k,. Raul qonunlari) kashf qilgan (1882—88). Bu qonun moddalarning … Читать далее
LINOLEN KISLOTA — uch qoʻsh bogʻli bir asosli karbon kislota. SN3(SN2SN=SN)3 (SN2)7 SOON. Mol. m. 278,4. Suyukdanish t-rasi — 11,3°, qaynash t-rasi 184°, zichligi 916 kg/m3 (20° da). Linolen kislota almashtirib boʻlmaydigan yogʻ kislotalariga mansub. Linolen kislota triglitserid holida koʻpgina oʻsimlik moylarida, mas, zigʻir (30% gacha), perilla (55% gacha) va soya moyida boʻladi. Пост Навигацияси
RAHIMOVA Gavhar Artyomovna Petrosyan (1911.7.11, Margʻilon — 2003.18.2, Toshkent) — raqqosa, baletmeyster. Oʻzbekiston xalq artisti (1965). Tamaraxonimnushg singlisi. 1924 — 27 y. lar Margʻilondagi bolalar uyida tarbiyalangan va u yerda Usta Olim Komilov rahbarligidagi dutorchi qizlar toʻgaragiga qatnashib, Tamaraxonimdan raqs asoslarini oʻzlashtirgan. Qoʻqon (1927—28), Samarqand (1928 — 30, 193337), Andijon (193033), oʻzbek harbiy teatrlarida aktrisa, … Читать далее
RASTA — shahar bozorlarida va qishloklarda koʻchaning chetiga qurilgan savdo doʻkonlari qatori. Tovar i. ch. ; rivojlanishi bilan tovarlarning turiga qarab sotuvchilar alohida Rasta larga joylashganlar. Rastalar ham mol turlariga muvofiq poyabzal R. si, shoyi R. si, gazlama R. si, meva Rastasi va b. nomlar bilan ham atalgan. Rasta dehqon bozorlarida, yarmarkalarda hozir ham mavjud. … Читать далее
POLISTIROL [-SN2-SN (S6N5)-] P — stirolnpng chiziqli polimeri, rang-siz yoki sargʻish shishasimon shaffof modda, mol. m. 30000—500000, zichligi 1060 kg/mh shishalanish t-rasi 93°. Sanoatda stirolni polimerlab olinadi. Dielektrik xossasi yuqori, aromatik uglevodorodlarda, keton, efir va aldegidda eriydi; spirtda erimaydi; suv, kislota va ishqorlar taʼsiriga chidamli. Polistirolni quyish, presslash va b. usullar b-n qayta ishlab olish … Читать далее
NITROMETAN, CH3NO2 — achchiq bo-dom qidi keladigan rangsiz suyuklik. Mol. m. 61,042. Suyuqlanish t-rasi — 28,55°, kaynash t-rasi 108,8°, zichligi 1,1371 g/sm3. Suvda oz eriydi, azeatrop aralashma hosil qiladi; organik erituvchilarda (alifatik uglevodorodlardan tashqari) yaxshi eriydi. Kimyoviy xossalariga koʻra, Nitrometan — alifatik uglevodorodlarning yaqqol vakili. Sanoatda quyi alkanlarni (Mas, propan) 50 — 70% li HNO3 … Читать далее
LIMON KISLOTA, 2-gidroksi-1,2,3 — propantrikarbon kislota (NOOSSN2)2 (SON)SOON – uch asosli organik kislota; tiniq kristallardan iborat rangeiz, hidsiz modda. Mol. m. 192,12, zichligi 1,665 kg/m3, suyuqlanish t-rsi 153,5°. Suv va spirtda yaxshi, koʻpchilik organik erituvchilarda yomon eriydi. 175° da bir molekula suv ajralib, akonit va 3-ketoglutar kislotalar aralashmasi hosil boʻladi. Limon kislota hujayra nafasini yuzaga … Читать далее
KAUCHUK (tupi tilida «kau» — daraxt va «uchu» — oqmoq) — rezina va rezina buyumlari tayyorlashda ishlatiladigan elastik material. Tabiiy va sunʼiy (sintetik) xillarga boʻlinadi. Tabiiy Kauchuk — asosan, braziliya geveya daraxtining sutsimon shirasi — lateks va kauchukli daraxtlardan olinadi. Olingan lateks kayta ishlanib, xom — texnik Kauchuk hosil qilinadi. Uning tarkibida 93—94% K., 2,4—2,9% … Читать далее
LEYSIN (leyko…) , aminoizokapron kislota, – monoaminomonokarbon aminokislota q(. Aminokislotalar); rangsiz kristall modda. Mol. m. 131,18, suyuklanish t-rasi 293—295° (parchalanish b-n), sovuq suvda yomon eriydi, 1820-y. da fransuz olimi A. Brakonno muskul toʻqimasidan olgan. Hayvon va oʻsimlik organizmidagi oqsillar tarkibiga kiradi. Odam va hayvon organizmida sintezlanmagani sababli almashtirib bulmaydigan aminokislotalardan biri hisoblanadi. Ovqatda Leysin boʻlmasa, … Читать далее
NITROBENZOL, C6H5NO2 — sargʻish-yashil moysimon suyuklik, achchiq bo-dom hidi keladi. Mol. m. 123,11. Suyuqlanish t-rasi 5,85°, qaynash t-rasi 211°, zichligi 1,2037 g/sm3. Kimyoviy xossalariga koʻra, aromatik nitrobi-rikmalarning yaqqol vakili. Suvda oz eriydi, dietil efir, benzol bilan har qanday nisbatda aralashadi, boshqa organik erituvchilarda yaxshi eriydi. Sanoatda Nitrobenzol benzolni konsentrlangan HNO3 va H2SO4 aralashmasi bilan uzluksiz … Читать далее