Результаты поиска для: a/oz/encyclopedia/m/muhammad/

MASʼUD ibn USMON KOʻHISTONIY (16-a.) — tarixchi olim. Dastlab shayboniylarlyaya Abulxayrxonning oʻgʻli Suyunchxoʻjaxonning, uning vafotidan (1531) keyin Samarqand hukmdori Ab-dullatifxoshplnt (1540— 51) bosh munshiysk boʻlgan. Masʼud ibn usmon koʻhistoniy U. K. fors tilida «Tarixi Abulxayrxoniy» («Abulxayrxon tarixi») nomli asar yozgan. Unda Abulxayrxon hukmronligi davrida shayboniy va mangʻit uluslarining ijtimoiysiyosiy ahvoli; Oʻzbek ulusining tashkil topishi va … Читать далее

MOVAROUNNAHR (arab. — daryoning narigi tomoni) — oʻrta asrlarda islom mamlakatlarida keng tarqalgan geografik atama. Uning xuddi shu maʼnoni anglatgan fors tilidagi «Varorud» va «Varojayxun» shakllari ham mavjud boʻlib, ularning barchasi avval (11 – a. gacha) Xuroson viloyatining davomi sifatida, 11-a. boshidan eʼtiboran esa Turkiston, yaʼni Qoraxoniylar davlati va undan keyingi turkiy davlatlar tarkibidagi maʼmuriy … Читать далее

XONQA — Xorazm viloyati Xonqa tumaniya&tm shaharcha (1981-y. dan), tuman markazi. Amudaryodan 6 km gʻarbda, viloyat markazi (Urganch sh.)dan 12 km sharqda joylashgan. T. y. stansiyasi. Aholisi 35,9 ming kishi (2004). Shaharcha tarixiy adabiyotlarda Safardiz nomi bilan tilga olinadi. 13-a. da moʻgʻullar tomonidan vayron etilganidan soʻng bu yerda masjidning birgina xonakohi saklanib qolgan. Ya. Gʻulomovning … Читать далее

FATVO (arab. — tushuntirish, izoh, hukm, qaror) — islomda muftiy yoki ulamolar kengashi tomonidan diniy, huquqiy, siyosiy hamda ijtimoiy masalalarda beriladigan qaror, hukm yoki izoh. Islomning dastlabki davrida Muhammad (sav) safdoshlari, ayniqsa, dastlabki toʻrt xalifa (choryorlar)ning turli huquqiy masalalar yuzasidan bergan izoxlari, shuningdek, ularning fiqhp doir chiqargan qarorlari Fatvo deb aytilgan. Fatvo barcha diniyhuquqiy mazhab … Читать далее

PAHLAVON MAHMUD MAJMUASI, Polvon ota maqbarasi — Xivadagi meʼmoriy yodgorlik (1810—1913). Maqbara majmuasining umumiy hajmi 50×30 m boʻlib, dastlab Pahlavon Mahmud qabri ustiga 1664-y. da moʻjaz sinchkori imorat qurilgan. Darvozaxona eshigidagi yozuvga koʻra, Pahlavon Mahmud Majmuasining qurilish sanasi 1701-y. da Shohniyozxon qurdirgan vaqtdan hisoblanadi. 1825— 35 y. larda uning oʻrnida gʻishtin toqu ravoqli serhasham maqba-ra … Читать далее

PANIPAT JANGLARI — Dexlidan taxm. 100 km shim. da joylashgan Pa-nipat yalangligida tarixda sodir boʻlgan mashxur janglar. 1) Amir Temur qoʻshini (92 ming kishi) bilan Dexli sultoni Sulton Mahmudxon qoʻshini (10 ming otliq, 20 ming piyoda askar va 120 jangovar fil) oʻrtasida sodir boʻlgan shiddatli jang (1398-y. 17 dek.). Qoʻshin safi oldida harakatlanuvchi fillarning xartumlari … Читать далее

FIQH (arab. — bilish, tushunish) — musulmon huquqshunosligi, shariat qonunqoidalarini ishlab chiqish bilan shugʻullanuvchi islom taʼlimotining bir sohasi. «Fiqh» soʻzi atama sifatida Qurʼon va hadislarda qoʻllanilgan. Fiqh islom dini vujudga kelib, xalifalik qaror topishi bilanoq darhol tarkib topgan emas. Fiqhning qaror topishi Muhammad (sav) hadislari va choryorlarning aytgan gaplarini yozib olish bilan birga davom etgan. … Читать далее

MAHMUD TOROBIY QOʻZGʻOLONI — Buxoroda moʻgʻullar zulmiga qarshi koʻtarilgan xalq harakati (1238). Harbiy rahbari — Mahmud Torobiy, gʻoyaviy mafkurachisi — Shamsuddin Mahbubiy. Chigʻatoy ulusida moʻgʻullar istibdodi ostida ezilgan va zulmidan toʻygan mahalliy aholi qoʻzgʻolon koʻtarishga bir necha marta xarakat qilgan. Buxorodan 20 km gʻarbdagi Torob qishlogʻi (hoz. Buxoro viloyati Jondor tumani hududi) da boshlangan qoʻzgʻolon … Читать далее

FAMILIYA (lot. familia — oila) — 1) Qad. Rimda qonqarindoshlar bilan birga qullarni ham oʻz ichiga olgan oilaning xoʻjalikhuquqiy munosabatlarini oʻzida mujassamlashtirgan nomi; 2) bola tugʻilganda, farzandlikka olinganda, oldingi Familiya oʻzgartirilganda, nikohdan oʻtganda qabul qilinadigan va nasldan naslga oʻtadigan oilaviy nom. Odatda, shaxs otlariga qoʻshilib kelib, shu shaxsning naslini bildiradi. Ilk Familiyalar shaxs tugʻilgan yoki … Читать далее

XIVA — Xorazm viloyatidagi shahar. Xiva tumani markazi. Oʻzbekistonning shim. gʻarbida, viloyatning jan. da, Amudaryoning chap sohilida, daryodan 40 km jan. da, 91 m balandlikda joylashgan. Shahar yonidan Polvonyop (qad. Xeykaniq) kanali oʻtgan. Yaqin t. y. stansiyasi — Urganch (30 km). Mayd. 0,08 ming km2. Aholisi 51,2 ming kishi (2004). X. — Oʻzbekistonning qad. shaharlaridan … Читать далее