GʻOʻZA TUNLAMI, koʻsak qurti (S1opyoyea o§o1eTa Gʻ. yoki NeIo.1.18 aptp§yega N.) — tunlamlar oilasiga mansub kapalak. Paxta ekiladigan mamlakatlarda tarqalgan. Gʻoʻza tunlamining qurti 120 dan ortiq oʻsimlik turini zararlaydi, ayniqsa, Tojiknston, Oʻzbekiston va Ozarbayjonda katta zarar yetkazadi. Qanotlari yoyilganda 30—40 mm; oldingi qanoti kulrang sariq, buyraksimon, yumaloq dogʻli, orqa qanoti sargʻimtiroq, qoʻngʻir hoshiya-li, oʻrtasida toʻq … Читать далее
DAVLATGA QARSHI JINOYATLAR, Oʻzbekiston Respublikasiga qarshi jinoyatlar — OʻzR suvereniteta, hududiy daxlsizligi, xavfsizligi, mudofaa salohiyati, Oʻzbekiston Respublikasining konstitutsiyaviy tuzumiga, iqtisodiyotiga, ijtimoiy-siyosiy barqarorligiga tajovuz qiluvchi oʻta ogʻir jinoyatlardan hisoblanadi. Bu jinoyatlar uchun OʻzR JK maxsus qismida javobgarlik belgilangan boʻlib, ular dushman tomoniga oʻtish, josuslik, davlat sirlarini chet el davlatiga yetkazish, Oʻzbekiston Respublikasiga karshi dushmanlik faoliyati olib … Читать далее
GʻOʻZA POYA KUYASI (R1a1uyeyoga uSeIa .) — oʻyiqqanotli kuyalar oilasiga man-sub tur. Kapalaklarining qanoti yoyilganda 17 mm cha; old qanotlari och jigarrang, orqa qanotlari esa qoʻngʻirroq kulrang boʻlib, uzun hoshiyalar 6-n oʻralgan. Qurti xira oq rangda, uz. 11 mm cha, boshi qoramtir, qalqoni birinchi boʻgʻimda. Gʻumbagi jigarrang, tanasining oxirgi qismida uchi qay-rilgan kalta, yoʻgʻon tikani … Читать далее
GʻUZOR TUMANI — Qashqadaryo viloyatidagi tuman. 1926-y. 29 sent. da tashkil etilgan. Shim. dan Qamashi, Chiroqchi, sharqdan Dehqonobod, gʻarbdan Qarshi va Nishon tumanlari, jan. da 25 km masofada Turkmaniston bilan chegaradosh. Mayd. 2,62 ming km2. Aholisi 147 ming kishi (2005). Tumanda I shahar (Gʻuzor), 12 qishloq fuqarolari yigʻini (Boʻston, Batosh, Gulshan, Xalqo-bod, Shakarbuloq, Qorapul, Pachka-mar, … Читать далее
GʻAZNAVILAR DAVLATI — Xuroson, Shim. Hindiston hamda qisman Mova-rounnahr va Xorazmda gʻaznaviylar sulolasi boshqargan turkiy davlat. Gʻ. d. ga Alpteginning gʻulomi va kuyovi Sabuktegin asos solgan. Davlat nomi saltanatning poytaxti Gʻazna sh. nomidan olingan. Turkiy gʻulomlar xizmatlari evaziga somoniylardan Xuroson va Afgʻonistonning turli viloyatlari (Gʻazna, Kobul va b.) ni boshqarish huquqini olganlar. Sabuktegin Gʻazna viloyatining … Читать далее
GʻAZA — shahar-qalʼa. Sirdaryo boʻyida joylashgan 7 shahar-qalʼadan biri. Aleksandr Sugʻdda Spitamen boshchili-gida qoʻzgʻolon koʻtarilganidan xabar topgach, sarkardasi Kraterni Kiropolga joʻnatib, oʻzi qarorgohiga yaqin joydagi shahar — Gʻ. ga qoʻshin tortgan. Gʻazaning paxsadan ishlangan, uncha baland boʻlmagan mudofaa devori boʻlgan. Makedon qoʻshini Gʻazani bir hamla bilan olish niyatida devor atrofiga shotular oʻrnatgan. Biroq mudofaachilar ularni … Читать далее
GʻUMBAK — hasharotlarning toʻliq oʻzgarish bilan rivojlanishidagi bosqich. Gʻumbak oziqlanmaydi, odatda harakatsiz, biroq uning ichida juda chuqur oʻzgarishlar yuz berishi tufayli lichinka organlari qayta shakllanib, yetuk forma — imago vujudga keladi. Gʻumbakning 3 xili mavjud: erkin (ochiq), yopiq, yashirin (soxta pillali). Erkin Gʻumbakning oyoq, moʻylov va qanotlari tanasiga yopishmasdan, faqat jips yigʻilib turadi; voyaga yetgan … Читать далее
GʻUZOR — Qashqadaryo viloyati Gʻuzor tumanidagi shahar (1977-y. dan), tuman markazi. Yaqin t. y. statsiyasi Gʻuzor (3 km). Viloyat markazi (Qarshi sh.) dan 58 km jan.-sharqda. Aholisi 22,3 ming kishi (2005). Paxta tozalash. q. x. mahsulotlarini qayta ishlash, taʼmirlash, qurilish, «Shoʻr-tangaz» unitar shoʻba, «Shoʻrtangaz-kimyo» sanoat korxonalari, non k-ti, avtokorxona, MTP, savdo, madaniy va maishiy xizmat … Читать далее
GʻOZONXON (1271-1304) – hulokuiylar sulolasidan boʻlgan Eron hukmdori (elxoni) (1295—1304). Oʻsmirlik chogʻidayoq Xuroson noibligiga tayinlangan; 1295-y. elxon Bayduga qarshi isyon koʻtarib taxtni egallagan. Buddaviylik taʼlimini olgan, lekin Eron zodagonlari va ruhoniylari, koʻchmanchi moʻgʻul zodagonlarining koʻmagiga ehtiyoj sezgan Gʻ. Islomni qabul qilgan va uni qaytadan davlat diniga aylantirgan. 1299—1303-y. larda Gʻ. Suriyaga 3-marta harbiy yurish qilgan. … Читать далее
VALENTINIAN I (321-375) – Rim imperatori (364-y. dai). Rim imperiyasining gʻarbiy qismini oʻgʻli Gratsian b-n, sharqiy qismini ukasi Valent bilan birgalikda boshqargan. Alemannlar, kvadlar va b. qabilalarga qarshi urushlar olib borgan. Пост Навигацияси